• Endometriosis

• Endometriosis: پاتوفیزیولوژی و تأثیر آن بر سلامت تولیدمثل

• N-acetylcysteine و مکانیسم اثر آن بر Endometriosis

• بررسی نقش N-acetylcysteine در فرمولاسیون مکمل Ova Mass

• مکانیسم مولکولی عملکرد N-Acetyl-Cysteine در پاتوفیزیولوژی Endometriosis

• نقش N-acetylcysteine در انتقال کادهرین‌ها و مهار تکثیر سلول‌های اندومتریال خارج ‌رحمی

• نتیجه‌گیری

اندومتریوز (Endometriosis) یک بیماری مزمن است که تأثیرات زیادی بر سلامت زنان دارد و می‌تواند منجر به درد شدید لگنی، خونریزی قاعدگی غیرطبیعی و مشکلات باروری شود. با وجود اینکه علت دقیق این بیماری هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، عوامل مختلفی از جمله عدم تعادل هورمونی، اختلالات سیستم ایمنی و عوامل ژنتیکی در بروز آن نقش دارند. در این میان، N-acetylcysteine (NAC) به‌عنوان یک مکمل درمانی امیدبخش شناخته شده است که می‌تواند در کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی زنان مبتلا به اندومتریوز کمک کند. این مقاله به بررسی تأثیر NAC در مدیریت علائم اندومتریوز و نقش آن در بهبود درمان این بیماری مزمن می‌پردازد.

Endometriosis

Endometriosis یک وضعیت پیچیده و مزمن است که در آن بافتی مشابه به پوشش داخلی رحم، به نام اندومتر، در خارج از رحم رشد می‌کند. این بافت‌های مهاجم باعث بروز علائمی مانند درد شدید لگنی، خونریزی قاعدگی زیاد و ناباروری می‌شوند. تخمین زده می‌شود که حدود ۱۰ درصد از زنان در سنین باروری به این بیماری مبتلا هستند. علت دقیق Endometriosis هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما عدم تعادل هورمونی، اختلالات سیستم ایمنی و عوامل ژنتیکی از جمله عواملی هستند که در بروز آن نقش دارند. Endometriosis اغلب دیر تشخیص داده می‌شود، زیرا علائم آن مشابه سایر بیماری‌ها است و نبود آگاهی کافی در مورد آن نیز، یکی از دلایل تأخیر در تشخیص است. اخیراً تحقیقات علمی به دنبال کشف عوامل درمانی جدید برای بهبود کیفیت زندگی زنان مبتلا به Endometriosis بوده است. در این میان، ان-استیل سیستئین (N-acetylcysteine; NAC) به عنوان یک مکمل امیدوارکننده برای مدیریت علائم و پیشرفت Endometriosis شناخته شده است.

Endometriosis: پاتوفیزیولوژی و تأثیر آن بر سلامت تولیدمثل

Endometriosis زمانی اتفاق می‌افتد که بافتی مشابه به پوشش رحم (اندومتر) در مکان‌های دیگری از بدن رشد می‌کند که شایع‌ترین آن‌ها تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و سطح بیرونی رحم هستند. این بافت‌ها به سیگنال‌های هورمونی در طول چرخه قاعدگی پاسخ می‌دهند و باعث بروز التهاب، زخم و چسبندگی (اتصال غیرطبیعی بافت‌ها) می‌شوند. تجمع بافت‌های مشابه اندومتریال در این نواحی منجر به درد و ناباروری (علائم اصلی Endometriosis) می‌شود. یکی از ویژگی‌های اصلی اندومتریوز (Endometriosis)، افزایش غیرطبیعی سطح هورمون استروژن است. این افزایش باعث تحریک رشد بافت‌های مشابه اندومتر در خارج از رحم می‌شود. در نتیجه، یک چرخه مزمن از التهاب و فیبروز شکل می‌گیرد که به تداوم بیماری و تشدید علائم منجر می‌شود. این روند می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر باروری و کیفیت زندگی زنان داشته باشد. از سوی دیگر، اختلال در عملکرد سیستم ایمنی باعث کاهش توانایی بدن در حذف سلول‌های نابجای اندومتریال می‌شود و نقش مهمی در پیشرفت اندومتریوز ایفا می‌کند.

N-acetylcysteine و مکانیسم اثر آن بر Endometriosis

N-acetylcysteine پیش‌ساز گلوتاتیون است که یکی از آنتی‌اکسیدان‌های مهم بدن محسوب می‌شود. این ماده می‌تواند رادیکال‌های آزاد را خنثی کند، استرس اکسیداتیو را کاهش دهد و به تقویت سیستم ایمنی کمک کند. مکانیسم اثر ان-استیل سیستئین در زمینه Endometriosis به شرح زیر است:

• کاهش استرس اکسیداتیو:

  استرس اکسیداتیو نقش حیاتی در بروز و پیشرفت Endometriosis ایفا می‌کند. افزایش تولید رادیکال‌های آزاد منجر به آسیب سلولی، التهاب و فیبروز می‌شود که این امر می‌تواند سبب رشد ضایعات اندومتریال گردد. ان-استیل سیستئین با افزایش سطح گلوتاتیون، به خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد و کاهش استرس اکسیداتیو کمک می‌کند و می‌تواند رشد ضایعات آندومتریال را کاهش دهد.

• اثر ضدالتهابی:

  التهاب یکی از ویژگی‌های اصلی اندومتریوز (Endometriosis) به شمار می‌رود. تحقیقات نشان داده‌اند که ان-استیل سیستئین (NAC) می‌تواند تولید سایتوکاین‌های پیش‌التهابی را که در فرآیندهای التهابی اندومتریوز نقش دارند، کاهش دهد. با تنظیم پاسخ‌های التهابی، NAC نه تنها به کاهش درد کمک می‌کند، بلکه در جلوگیری از آسیب بیشتر به بافت‌های سالم نیز نقش موثری ایفا می‌کند.

• بهبود عملکرد ایمنی:

  N-Acetyl Cysteine تأثیر مثبتی بر سیستم ایمنی دارد و عملکرد سلول‌های ایمنی مانند ماکروفاژها و سلول‌های T را بهبود می‌بخشد. در اندومتریوز، سیستم ایمنی معمولاً به‌درستی عمل نمی‌کند و قادر نیست بافت‌های اضافی اندومتریال را به‌طور مؤثر از بین ببرد. این ترکیب با تقویت عملکرد سیستم ایمنی، به ارتقاء توانایی بدن در شناسایی و حذف بافت‌های غیرطبیعی اندومتریال کمک می‌کند.

بررسی نقش N-acetylcysteine در فرمولاسیون مکمل Ova Mass

مکمل Ova Mass با فرمولاسیونی اختصاصی طراحی شده تا به طور ویژه از سلامت سیستم تولیدمثلی زنان حمایت کند. یکی از ترکیبات اصلی این محصول، ان-استیل سیستئین (N-Acetyl-Cysteine: NAC) است؛ ماده‌ای با خواص آنتی‌اکسیدانی قوی که به بهبود عملکرد سیستم ایمنی، کاهش التهاب و تقویت باروری کمک می‌کند. Ova Mass به‌طور خاص برای زنانی فرموله شده که با اختلالاتی مانند اندومتریوز (Endometriosis) و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) مواجه هستند؛ شرایطی که می‌توانند باعث کاهش باروری و کاهش کیفیت زندگی شوند. هر دوز از مکمل Ova Mass حاوی ۷۰۰ میلی‌گرم ان-استیل سیستئین (NAC) است؛ دوزی که براساس شواهد معتبر بالینی، هم از نظر ایمنی و هم از نظر اثربخشی، یک دوز درمانی مناسب شناخته می‌شود. در یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ مشخص شد که مصرف روزانه ۶۰۰ میلی‌گرم NAC به مدت سه ماه، به طور معناداری به کاهش علائم دیسمنوره (درد قاعدگی)، دیسپارونیا (درد هنگام رابطه جنسی) و درد مزمن لگنی (CPP) در بیماران مبتلا به اندومتریوز (Endometriosis) کمک کرده است. علاوه بر این، NAC با کاهش التهاب و مهار پاسخ‌های پاتولوژیک، در کوچک کردن اندازه و حجم ضایعات اندومتریوزی نقش مؤثری ایفا می‌کند. Anastasi et al., 2023

مکانیسم مولکولی عملکرد N-Acetyl-Cysteine در پاتوفیزیولوژی Endometriosis

از منظر مکانیسم‌های مولکولی، N-acetylcysteine (NAC) از چندین مسیر بیولوژیک برای اعمال اثرات آنتی‌لیفراتیو بر سلول‌های اندومتریال نابجا استفاده می‌کند. یکی از مسیرهای اصلی این عملکرد، مهار فعالیت آنزیم تیروزین کیناز است؛ آنزیمی که در سیگنالینگ تکثیر و مهاجرت سلولی نقش کلیدی دارد. افزون بر این، NAC با تنظیم بیان ژن CDH1، که ژن سرکوب‌کننده پروتئین کادهرین محسوب می‌شود، باعث افزایش چسبندگی و تحریک تمایز سلولی می‌شود. این تنظیمات مولکولی در مجموع منجر به کاهش تکثیر سلول‌های اندومتریال و مهار رشد نابجای بافت‌های اندومتریال خارج از رحم می‌گردد. نتیجه این فرآیند، کاهش شدت بیماری اندومتریوز و بهبود علائم بالینی آن است. همچنین، NAC با کاهش سطح پروتئین CA125 ـ یکی از مارکرهای توموری مرتبط با سرطان تخمدان ـ ممکن است در پیشگیری از پیشرفت نئوپلازی‌های تخمدانی نقش داشته باشد.

نقش N-acetylcysteine در انتقال کادهرین‌ها و مهار تکثیر سلول‌های اندومتریال خارج ‌رحمی

• کاهش استرس اکسیداتیو و حمایت از ساختار کادهرین‌ها:

  در شرایط اندومتریوز، میزان استرس اکسیداتیو به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد که این وضعیت می‌تواند منجر به تغییر در بیان و عملکرد پروتئین‌هایی که به  چسبندگی سلولی کمک می کنند، از جمله کادهرین‌ها (به ویژه E-cadherin)، شود. N-Acetylcysteine (NAC) به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی، با خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد و کاهش سطح استرس اکسیداتیو، از تخریب ساختاری کادهرین‌ها جلوگیری کرده و مانع از نابجایی آن‌ها از غشاء پلاسمایی به داخل سیتوپلاسم می‌شود. این عملکرد موجب حفظ پایداری اتصالات سلولی می‌گردد.

• تقویت انتقال کادهرین‌ها به غشای سلولی:

  در شرایط فیزیولوژیک طبیعی، کادهرین‌ها باید به طور صحیح در غشای پلاسمایی سلول‌ها قرار گیرند تا اتصالات بین سلولی (Adherens Junctions) برقرار شود. در اندومتریوز، کاهش بیان E-cadherin سبب افزایش مهاجرت و تهاجم سلول‌های اندومتریال به بافت‌های غیررحمی می‌شود. NAC با بازگرداندن تعادل وضعیت ردوکس سلولی، فرآیند انتقال و تثبیت کادهرین‌ها بر سطح غشاء را بهبود می‌بخشد و از اختلال در اتصالات سلولی جلوگیری می‌کند.

• مهار تکثیر سلول‌های اندومتریال خارج‌ رحمی:

  NAC از طریق مکانیسم‌های متعددی رشد غیرطبیعی سلول‌های اندومتریال خارج از رحم را محدود می‌کند، از جمله:

  • • کاهش بیان سایتوکاین‌های التهابی نظیر TNF-α و IL-6
    • مهار مسیرهای سیگنالینگ پرولیفراتیو نظیر NF-κB و MAPK
    • تقویت چسبندگی سلولی از طریق بهبود عملکرد کادهرین‌ها
    • افزایش میزان آپوپتوز در سلول‌های غیرطبیعی اندومتریال

این اثرات، منجر به کاهش تهاجم و گسترش ضایعات اندومتریوزی می‌شود و می‌تواند به عنوان یک راهکار درمانی مکمل مورد توجه قرار گیرد.

نتیجه‌گیری

ان-استیل سیستئین (NAC)، یکی از ترکیبات فعال موجود در مکمل Ova Mass، به عنوان رویکردی نویدبخش در بهبود علائم بالینی و افزایش شاخص‌های باروری در زنان مبتلا به اندومتریوز (Endometriosis) محسوب می‌شود. اندومتریوز نیز یکی از شایع‌ترین اختلالات زنان در سنین باروری است که معمولاً با درد مزمن لگن و کاهش باروری همراهی دارد. با توجه به ماهیت چندعاملی و پیچیده‌ی این بیماری، مدیریت مؤثر اندومتریوز نیازمند استفاده از رویکردهای درمانی ترکیبی و هدفمند است. نتایج مطالعات علمی نشان می‌دهند که N-acetylcysteine (NAC) می‌تواند به‌طور مؤثری در کاهش استرس اکسیداتیو، التهاب و بهبود عملکرد سیستم ایمنی در بیماران مبتلا به اندومتریوز (Endometriosis) نقش داشته باشد. این ترکیب با تقویت سیستم ایمنی و کاهش دردهای مزمن لگنی، دیسمنوره و دیسپارونیا، به بهبود وضعیت کلی سلامت زنان کمک می‌کند. بنابراین، NAC می‌تواند به‌عنوان یک گزینه درمانی مکمل و امیدوارکننده در کنار روش‌های درمانی رایج برای کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به اندومتریوز مطرح شود. همچنین، مصرف منظم مکمل Ova Mass در کنار مداخلات پزشکی استاندارد و اصلاح سبک زندگی، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و افزایش شانس باروری در این بیماران منجر شود.

:Reference

Anastasi, E., Scaramuzzino, S., Viscardi, M. F., Viggiani, V., Piccioni, M. G., Cacciamani, L., Merlino, L., Angeloni, A., Muzii, L., & Porpora, M. G. (2023). Efficacy of N-Acetylcysteine on Endometriosis-Related Pain, Size Reduction of Ovarian Endometriomas, and Fertility Outcomes. International journal of environmental research and public health, 20(6), 4686. https://doi.org/10.3390/ijerph20064686