-
مقدمه
-
فیزیولوژی اسپرماتوژنز
-
محور هورمونی در تنظیم اسپرماتوژنز
-
پارامترهای اصلی در آزمایش اسپرم
-
اختلالات شایع در نتایج
-
تستهای تکمیلی
-
عوامل مؤثر بر کیفیت اسپرم
-
استرس اکسیداتیو و ناباروری مردان
-
مکملهای تغذیهای و شواهد بالینی
-
معرفی مکمل اسپرمس (Spermass) برند M+
-
جمعبندی نهایی
مقدمه
ناباروری یکی از چالشهای برجسته در حوزه سلامت باروری در قرن حاضر به شمار میرود و تقریباً ۱۵ درصد از زوجها تحت تأثیر آن قرار میگیرند. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، در حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از موارد ناباروری، عوامل مرتبط با باروری مردان نقش تعیینکننده دارند. آزمایش اسپرم (Semen Analysis) یا اسپرموگرام به دلیل غیرتهاجمی بودن و قابلیت ارزیابی همزمان پارامترهای کمی و کیفی اسپرم، ابزاری کلیدی در تشخیص و مدیریت ناباروری مردان محسوب میشود.
فیزیولوژی اسپرماتوژنز
اسپرماتوژنز فرآیندی پیچیده و سازمانیافته است که در لولههای منیساز بیضه طی حدود ۷۴ روز انجام میشود و شامل تکثیر اسپرماتوگونیها، تقسیم میوز و تمایز به اسپرماتوزوآهای بالغ است.
- سلولهای سرتولی: حمایت و تغذیه اسپرمها در حال بلوغ.
- سلولهای لایدیگ: تولید تستوسترون و تنظیم کیفیت اسپرم.
محور هورمونی در تنظیم اسپرماتوژنز
تولید اسپرم تحت کنترل محور هیپوتالاموس–هیپوفیز–گناد (HPG axis) است. GnRH از هیپوتالاموس ترشح شده و باعث تحریک هیپوفیز به ترشح LH و FSH میشود. FSH بر سلولهای سرتولی و LH بر سلولهای لایدیگ اثر گذاشته و تولید تستوسترون را فعال میکند. تستوسترون و اینهیبین B نیز بازخورد منفی بر این محور ایجاد میکنند.
پارامترهای اصلی در آزمایش اسپرم
- حجم مایع منی: ۱.۴ تا ۶ میلیلیتر.
- غلظت اسپرم: < ۱۵ میلیون در میلیلیتر (الیگواسپرمی).
- تعداد کل اسپرم: < ۳۹ میلیون.
- تحرک اسپرم: تحرک کل < ۴۰٪، تحرک پیشرونده < ۳۲٪.
- مورفولوژی: طبیعی بودن ≥۴٪ کافی است.
- زندهمانی: ≥۵۸٪ اسپرم زنده.
- شاخصهای دیگر: pH بین ۷.۲–۸، لکوسیت < ۱ میلیون.
اختلالات شایع در نتایج
- آزواسپرمی: نبود اسپرم.
- الیگواسپرمی: کاهش تعداد اسپرم.
- آستنواسپرمی: کاهش تحرک.
- تراتواسپرمی: افزایش اسپرمهای غیرطبیعی.
- OAT: اختلال ترکیبی سهگانه.
تستهای تکمیلی
- DNA Fragmentation Index (DFI): بررسی آسیب ژنتیکی اسپرم.
- ROS Test: ارزیابی استرس اکسیداتیو.
- Hyaluronic Binding Assay (HBA): بررسی بلوغ اسپرم.
- CASA: تحلیل کامپیوتری حرکت اسپرم.
عوامل مؤثر بر کیفیت اسپرم
- هورمونی: کمبود تستوسترون، هیپرپرولاکتینمی.
- ژنتیکی: میکرودیلیشن کروموزوم Y، سندرم کلاینفلتر.
- محیطی و سبک زندگی: سیگار، الکل، گرما، سموم شیمیایی، چاقی و دیابت.
استرس اکسیداتیو و ناباروری مردان
به دلیل وجود اسیدهای چرب غیراشباع در غشای اسپرم، این سلولها به شدت در معرض آسیب اکسیداتیو قرار دارند. افزایش ROS میتواند موجب آسیب DNA، اختلال غشا، کاهش تحرک و زندهمانی شود. نقش آنتیاکسیدانها در کاهش این آسیبها اثبات شده است.
مکملهای تغذیهای و شواهد بالینی
- ال-آرژینین: بهبود جریان خون بیضه و افزایش تحرک اسپرم.
- ال-کارنیتین: تقویت متابولیسم انرژی اسپرم و بهبود تعداد.
- روی (Zinc): ضروری در اسپرماتوژنز؛ کمبود آن با الیگواسپرمی مرتبط است.
- سلنیوم: آنتیاکسیدان کلیدی؛ بهبود مورفولوژی و زندهمانی اسپرم.
- عصاره پوست درخت کاج: آنتیاکسیدان غنی؛ کاهش آسیب DNA اسپرم.
معرفی مکمل اسپرمس (Spermass) برند M+
مکمل Spermass برند M+ با ترکیب علمی شامل ۱۷۰۰ میلیگرم ال-آرژنین، ال-کارنیتین، روی، سلنیوم و عصاره پوست درخت کاج، با اثرات همافزایی میتواند:
- بهبود تعداد و تحرک اسپرم.
- محافظت از DNA اسپرم در برابر استرس اکسیداتیو.
- تقویت متابولیسم انرژی اسپرم.
- افزایش شانس باروری طبیعی یا موفقیت روشهای کمکباروری.
جمعبندی نهایی
آزمایش اسپرم ابزاری اساسی در تشخیص ناباروری مردان است و میتواند عوامل هورمونی، ژنتیکی یا محیطی مؤثر بر باروری را آشکار کند. مداخلات تغذیهای و استفاده از مکملهای علمی مانند Spermass برند M+ با رویکرد آنتیاکسیدانی و تقویتی، میتوانند در بهبود کیفیت اسپرم نقش مهمی داشته باشند و بخشی از استراتژی جامع مدیریت ناباروری مردان محسوب شوند.