قرن هاست كه وقوع و تكرار يكسري علائم جسمي و رواني در طي فاز لوتئال، بعنوان يك پديده، شناسايي گرديده است. اين پديده كه از آن به عنوان سندرم قبل از قاعدگي ياد مي‌شود داراي شدت متفاوتي است و طيـف وسيـعي از علائم فيزيـكي، روانـي و رفتـاري را بـا علت نامشخص در بر مي‌گيرد.
نتایج بررسي هاي اپيدميولوژيک
بررسي هاي اپيدميولوژيک حاکي از اين است که حدود 75% زنان علائم فيزيکي و رواني قبل از قاعدگي را تجربه مي‌کنند ولي موارد شديد آن تنها در 5% موارد گزارش شده است. گرچه رفتارهاي طوفاني قبل از قاعدگي توسط بقراط نيز توصيف گرديده است ولي اصطلاح سندرم قبل از قاعدگي براي اولين بار در سال1950 براي توصيف علائم جسمي و رواني بکار رفت که حدود 2 هفته قبل از قاعدگي شروع مي‌شود و با شروع خونريزي قاعدگي بر طرف مي‌شود.
اهمیت علائم سندروم
اهميت اين علائم به حدي است كه مي‌تواند باعث از هم گسيختگي روابط خانوادگي، شخصي واختلال عملكرد شغلي گردد. اتيولوژي واحدي نمي‌تواند توجيه‌گر كليه علائم باشد. لذا بسياري متخصصين اين سندرم را يك اختلال مولتي فاكتوري در نظر گرفته اند. اتيولوژي‌هاي زيادي را در مورد علل ايجاد علائم اين سندرم پيشنهاد كرده‌اند که هيچكدام قطعاً به اثبات نرسيده‌اند . وجود PMS با هرگونه علامت خلقي، رفتاري و فيزيکي يا مجموعه‌اي از اينها که بطور مکرر در طي فاز لوتئال سيکل قاعدگي بوجود مي‌آيد و مدت اندکي پس از شروع قاعدگي بر طرف مي‌شود. حداقل به مدت يک هفته در طي فاز فوليکولار سيکل قاعدگي وجود نداشته باشد و باعث اختلال در فعاليت روزانه شخص گردد، مسجل مي‌شود.
اختلاف نظر در مورد درمان سندروم
علاوه بر اختلاف نظر در مورد علت ايجاد اين علائم، در مورد درمان آنها نيز ميان پزشكان اختلاف نظر وجود دارد و بيش از 300 درمان مختلف جهت رفع علائم سندرم قبل از قاعدگي پيشنهاد گرديده است. از آنجائيکه سطح پائين منيزيم در گلبول هاي قرمز خانم‌هاي دچار علامت را، علت بروز علائم PMS مي‌دانند. مصرف روزانه ويتامين B6براساس مطالعات انجام گرفته در اين زمينه ممكن است بر روي سندرم قبل از قاعدگي مؤثر باشد. در اروپا استفاده از مکمل‌هاي vitB6 به عنوان يک درمان پذيرفته شده است ولي نتايج در اين زمينه غير قطعي است. اثبات اثر ويتامين B6بر روي علائم سندرم قبل از قاعدگي انجام مطالعات بيشتري را در اين زمينه مي‌طلبد.
نقش سندروم
با توجه به نقش و اهميت اين سندرم در بروز بسياري مشكلات فردي- اجتماعي و از طرفي ارزاني، در دسترس بودن و همچنين ايمني داروي ويتامين B6، اين پژوهش با هدف تعيين اثر ويتامين B6بر روي سندرم قبل از قاعدگي انجام شد.
نتایج پژوهش
يافته‌هاي اين پژوهش حاکي از تأثير مثبت vitB6 بر كاهش علائم سندرم قبل از قاعدگي است. آناليز داده‌ها در اين رابطه بيانگر نقش مثبت ويتامين B6 بركاهش علائم:
- افسردگي
- اضطراب
- بيقراري
- حساسيت پستان
مي‌باشد. اکثر مطالعات انجام شده در اين رابطه نيز بيانگر تأثير مثبت vitB6 بر کاهش علائم سندرم قبل از قاعدگي است. پذيرش نقش فسفات پيرودکسين (فرم فعال vitB6) در سنتز مناسب بسياري از نوروترانسميترها مي‌تواند توجيه‌گر کاهش علائم افسردگي، اضطراب، بيقراري، خواب آلودگي وحساسيت پستان در اين مطالعه باشد.
نتایج پژوهش های انجام شده
گرچه پژوهشهاي انجام شده در اين زمينه بيانگر نتايج ضد و نقيضي است. تعداد مطالعاتي که معتقد به تأثير مثبت اين دارو در کنترل علائم سندرم قبل از قاعدگي مي‌باشنـد قابل تـأمل است. بـراي بهبـودي علائم سندرم قبل از قاعدگي ما نيازمند دوزهاي بالاي ويتامين B6 براي مدت طولاني (در تمام مدت سيکل قاعدگي) مي‌باشيم. محققین، ضمن مطالعات خود بيان داشتند که کاهش در گلبول‌هاي قرمز باعث علائم سندرم قبل از قاعدگي مي‌گردد. احتمالاً از طريق کاهش دوپامين مغزي و افزايش آلدوسترون عمل مي‌کند. اين نقص با استفاده از پيرودکسين قابل اصلاح است. با توجه به نقش پيرودکسين در متابوليسم آب و تنظيم هورمونهاي فوق کليه و سنتز برخي از اسيدآمينه‌ها به عنوان کوفاکتور، مصرف ويتامينB6 در تمام طول مدت سيکل قاعدگي مي‌تواند باعث کاهش علائم سندرم قبل از قاعدگي گردد.
نتایج سایر پژوهش ها
برخی دیگر از محققین در همين رابطه مطالعه‌اي را بر روي 124 نفر با دوز مصرفي mg150 انجام دادند و كاهش قابل توجهي را در تمام علائم در هر دو گروه مداخله و شاهد نشان دادند مطالعات ديگري نيز چنين نتايجي را گزارش نموده‌اند.
بنظر مي‌رسد علت تفاوت در نتايج اعلامي مطالعات، اختلاف بين خصوصيات زنان شركت كننده، دوز مصرفي ويتامين B6، مدت استفاده از اين دارو و روش تجزيه و تحليل داده‌هاست.
فواید مصرف داروی ویتامین B6
داروي ويتامين B6در درمان علائم سندرم قبل از قاعدگي، دارويي است مفيد، ارزان و با اثر متوسط، اگرچه در درمان علائم سايکولوژيک، داروهاي ضد افسردگي زيادي وجود دارد اما گرانتر بوده و داراي عوارض جانبي بسياري مي‌باشند.
نتیجه گیری
بنابراین با توجه به نتايج پژوهش حاضر تجويز vitB6 در طول سيکل ماهيانه جهت کنترل علائم سندرم قبل از قاعدگي توصيه مي‌گردد، هر چند استفاده از دوزهاي بالاي اين دارو بايد با احتياط صورت گيرد.
منابع
Salehi L, salehi F. Comparative study of vitamin B6 versus placebo in premenstrual syndrome. SJKU 2007; 12 (3) :42-49