ایزوفلاون های سویا: ترکیباتی با خواص استروژنی و غیر استروژنی

ایزوفلاون های سویا: ترکیباتی با خواص استروژنی و غیر استروژنی

by | آبان 14, 1403 | تخصصی, مقالات

ایزوفلاون های سویا (Soy Isoflavones)، ترکیباتی گیاهی با خواص منحصر‌به‌فرد هستند که به دلیل شباهت ساختاری‌شان به استروژن، در دسته فیتواستروژن‌ها جای می‌گیرند. این ترکیبات با اتصال به گیرنده‌های استروژنی، هم می‌توانند اثرات استروژنی و هم اثرات ضد‌استروژنی از خود نشان دهند. وجود این خواص باعث شده که ایزوفلاون های سویا در تحقیقات علمی به عنوان موادی مؤثر در بهبود علائم یائسگی، پیشگیری از برخی بیماری‌ها مانند پوکی استخوان، کاهش علائم گرگرفتگی، و حتی محافظت در برابر برخی انواع سرطان مورد بررسی قرار گیرند. در ادامه، به بررسی جامع این ترکیبات، نقش آن‌ها در سلامت، و تأثیرات احتمالی آن‌ها خواهیم پرداخت.

ایزوفلاون های سویا (Soy Isoflavones) چی هستند؟

Soy Isoflavones، فیتواستروژن‌هایی (استروژن‌های گیاهی) هستند که در دانه‌های سویا یافت می‌شوند. فیتواستروژن‌ها ترکیبات غیر‌استروئیدی مشتق از گیاه هستند که دارای فعالیت بیولوژیکی شبه‌استروژنی می‌باشند. Soy Isoflavones اثرات ضعیف استروژنی و همچنین اثرات ضد استروژنی دارند. این ترکیبات به گیرنده‌های استروژنی آلفا (ERα) و بتا (ERβ) متصل می‌شوند و به نظر می‌رسد که به ERβ بهتر متصل می‌شوند.

  • انواع ایزوفلاون ها وترکیبات اصلی آن در سویا

Soy Isoflavones از سه ایزوفلاون اصلی و اشکال گلیکوزیدی آن‌ها تشکیل شده‌اند: جنیستئین، دایدزئین و گلی‌سیتئین. مکمل‌های غذایی حاوی ایزوفلاون های سویا عمدتاً به صورت گلیکوزیدهای جنیستئین، دایدزئین و گلی‌سیتئین در دسترس هستند.

  • اثرات بیولوژیکی ایزوفلاون های سویا

Soy Isoflavones دارای فعالیت‌های استروژنی، ضد استروژنی و غیر استروژنی هستند. همچنین، این ایزوفلاون ها می‌توانند اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضدسرطانی، آنتی‌آتروژنیک، محافظ عروقی و ضد استئوپروز داشته باشند. این ترکیبات در درمان گرگرفتگی‌های یائسگی نیز مؤثر هستند.

  • مكانيسم اثر ایزوفلاون های سویا

Soy Isoflavones فعالیت استروژنی ضعیفی دارند. ترتیب فعالیت آن‌ها در بررسی‌های in vivo به این صورت است: گلی‌سیتئین بیشتر از جنیستئین و جنیستئین بیشتر از دایدزئین. این ترکیبات به گیرنده‌های استروژنی آلفا و بتا متصل می‌شوند و به نظر می‌رسد که به گیرنده استروژنی بتا بهتر از گیرنده استروژنی آلفا متصل می‌شوند.

جنیستئین که به عنوان بیشترین ایزوفلاون سویا مورد مطالعه قرار گرفته، دارای فعالیت آنتی‌اکسیدانی است. این ماده یک پاک‌کننده گونه‌های فعال اکسیژن است و پراکسیداسیون چربی را مهار می‌کند. همچنین، تولید آنیون سوپراکسید توسط آنزیم گزانتین‌اکسیداز را مهار می‌کند. علاوه بر این، نشان داده شده است که جنیستئین در آزمایشات حیوانی، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان مانند سوپراکسید دسموتاز، گلوتاتیون پراکسیداز، کاتالاز و گلوتاتیون ردوکتاز را افزایش می‌دهد. دایدزئین و گلی‌سیتئین نیز فعالیت پاک‌کنندگی اکسیژن فعال دارند، اما به اندازه جنیستئین مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند.

  • خواص ضدسرطانی ایزوفلاون های سویا

در مورد فعالیت ضدسرطانی، جنیستئین در بین Soy Isoflavones بیشتر مورد بررسی قرار گرفته است. چند مکانیزم برای فعالیت ضدسرطانی جنیستئین پیشنهاد شده است که شامل تنظیم افزایشی آپوپتوز، مهار آنژیوژنز و مهار پروتئین‌های تیروزین کینازها می‌باشد. فعالیت استروژنی ضعیف جنیستئین در فعالیت آن در مقابل سرطان پروستات نقش دارد. سایر مکانیزم‌های ضد سرطان پروستات شامل مهار فاکتور هسته‌ای کاپا بی (NF-κB) در سلول‌های سرطانی، تنظیم کاهشی فاکتور رشد دگرگونی و مهار فاکتور رشد اپیدرمال هستند. فعالیت ضد استروژنی جنیستئین نیز می‌تواند مکانیزم دیگری برای توجیه فعالیت آن در مقابل سرطان پستان باشد. مکانیزم‌های احتمالی ضد سرطان پستان شامل مهار فعالیت آروماتاز و تحریک گلوبولین اتصالی به هورمون جنسی است که هر دو می‌توانند سطوح استروژن آندروژن را کاهش دهند.

  • اثرات ایزوفلاون های سویا بر سلامت قلب و عروق

فعالیت آنتی‌آتروژنی Soy Isoflavones می‌تواند به واسطه فعالیت آنتی‌اکسیدانی آن‌ها باشد، خصوصاً با توجه به مهار پراکسیداسیون چربی. به نظر می‌رسد اکسیداسیون لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) عامل اصلی در پاتوژنز آترواسکلروزیس باشد. Soy Isoflavones همچنین دارای فعالیت کاهنده کلسترول هستند، اما مکانیزم این اثر نامشخص است. علاوه بر این، این ترکیبات عملکرد اندوتلیال را مستقل از تغییرات فشار خون، چربی یا کنترل قند خون بهبود می‌بخشند، اما مکانیزم این عمل نیز هنوز به طور کامل شناخته نشده است.

  • خواص ضد استئوپروز و کاهش علائم یائسگی

ایزوفلاون های سویا با اثرات استروژنی ضعیف خود در مهار بازجذب استخوان و بهبود چگالی آن نقش داشته و به عنوان عوامل ضد استئوپروز عمل می‌کنند. با این حال، مکانیزم این اثر به طور کامل مشخص نشده است. همچنین، فعالیت استروژنی ضعیف Soy Isoflavones می‌تواند به کاهش علائم گرگرفتگی یائسگی کمک کند.

کاربردهای درمانی ایزوفلاون های سویا

Soy Isoflavones می‌توانند در پیشگیری و درمان برخی از بیماری‌های قلبی و سرطان مفید باشند. این ترکیبات قادرند علائم یائسگی مانند گرگرفتگی را کاهش دهند و ممکن است در پیشگیری از استئوپروز نیز مؤثر واقع شوند. مطالعه بالینی اخیر در بیماران مبتلا به سکته مغزی ایسکمیک نشان می‌دهد که مکمل ایزوفلاون سویا می‌تواند نارسایی اندوتلیال را بهبود بخشد.

  • موارد منع مصرف

ایزوفلاون های سويا در افراد مبتلا به حساسيت نسبت بـه هريك از اجزاي محصولات حاوي ايزوفلاوون سويا  منع مصرف  دارد. افرادی كه نسبت به گرده درخت فان حساسيت دارند نيـز ممكن است نسبت به محصولات سويا حساسيت نشان دهند.

  • موارد احتياط

زنان باردار و مادران شیرده باید از مصرف مکمل ایزوفلاون سویا اجتناب کنند، تا زمانی که مطالعات طولانی‌مدت در مورد ایمنی این مواد انجام شود.  مردان مبتلا به سرطان پروستات باید قبل از تصمیم به مصرف ایزوفلاون های سویا با پزشک خود مشورت کنند. زنان مبتلا به تومورهای گیرنده مثبت استروژنی نیز باید در مصرف ایزوفلاون احتیاط کنند و تنها در صورت توصیه و تحت‌نظر پزشک از آن‌ها استفاده نمایند. همچنین، افرادی که ایزوفلاوون‌های سویا را مصرف می‌کنند، باید از دریافت کافی ید اطمینان حاصل نمایند.

  • عوارض جانبی احتمالی ایزوفلاون های سویا

یک نگرانی تئوری بر پایه بررسی‌های in vitro و مطالعات حیوانی وجود دارد که Soy Isoflavones ممکن است خطر هیپوتیروئیدیسم بالینی را در افراد مبتلا به اختلال عملکرد تیروئید و یا افرادی که دریافت ید آن‌ها در محدوده مرزی است، افزایش دهند. بنابراین، افرادی که از ایزوفلاون های سویا استفاده می‌کنند باید از مصرف کافی ید اطمینان حاصل کنند.

تحقیقات صورت‌گرفته در زمینه بررسی تأثیر ایزوفلاون های سویا برعملکرد تیروئید

چندین سال پیش، مرکز ملی تحقیقات سم‌شناسی نگرانی‌هایی را مطرح کرد چرا که دانشمندان دریافتند که ایزوفلاون های سویا، جنیستئین و دایدزئین، فعالیت آنزیم تیروئید پراکسیداز (TPO) را در موش صحرایی، هم در شرایط in vitro و هم در شرایط in vivo، مهار می‌کنند. تیروئید پراکسیداز، کاتالیزکننده مرحله‌ای متابولیکی کلیدی در بیوسنتز هورمون تیروئیدی است. اضافه کردن یدید به شرایط in vitro، مهار TPO را از میان برمی‌دارد.

در حالی که حیوانات مبتلا به کمبود ید با مصرف Soy Isoflavones پاسخ‌های گواتروژنیک نشان می‌دهند، هیچ اثری در حیوانات با ید کافی مشاهده نشده است. همچنین، بر اساس مطالعات انسانی، درصد مطالعه بالینی که از ایزوفلاون های سویا استفاده می‌کند، هیچ گزارشی از اثرات منفی بر تیروئید در افراد شرکت‌کننده در آزمایش ارائه نداده است. یک مطالعه مروری اخیر شامل 12 مطالعه که مصرف Soy Isoflavones را بررسی کرده‌اند، گزارش می‌دهد که به غیر از یک مطالعه با نتایج ترکیبی، هیچ یک از مطالعات دیگر تغییرات آماری مشخصی در هورمون‌های تیروئیدی TSH، T4 و   T3 نشان نداده‌اند.

  • دوز و نحوه مصرف ایزوفلاون های سویا

مکمل‌های ایزوفلاون سویا حاوی جنیستئین، دایدزئین و گلی‌سیتئین هستند و مقادیر کمتری از آگلیکون‌های جنیستئین، دایدزئین و گلی‌سیتئین نیز در آن‌ها موجود است. درصد ایزوفلاوون‌های موجود در یک مکمل استاندارد ایزوفلاوون سویا، نشان‌دهنده میزان این ترکیبات به همان صورتی است که در دانه سویا یافت می‌شوند: جنیستئین حدود ۵۰ درصد، دایدزئین حدود ۳۸ درصد و گلی‌سیتئین حدود ۱۲ درصد.

  • دوز پیشنهادی روزانه

یک دوز معمول روزانه از Soy Isoflavones (۵۰ میلی‌گرم) شامل ۲۵ میلی‌گرم جنیستئین، ۱۹ میلی‌گرم دایدزئین و حدود ۶ میلی‌گرم گلی‌سیتئین است. معمولاً، فرمول مکمل Soy Isoflavones شامل ۴۰ درصد ایزوفلاون های سویا است؛ بنابراین، برای دستیابی به یک دوز ۵۰ میلی‌گرمی از ایزوفلاوون‌های سویا، به ۱۲۵ میلی‌گرم از مکمل ایزوفلاوون‌های سویا در روز نیاز است.
مطالعات مشاهده‌ای و اپیدمیولوژیکی مختلف، مصرف روزانه ۵۰ میلی‌گرم Soy Isoflavones را پیشنهاد می‌کنند که نزدیک به دوزی است که می‌تواند اثرات مفیدی بر سلامت داشته باشد. همچنین، این ترکیبات در برخی غذاهای فراویژه نیز موجود هستند.

نتیجه‌گیری

با توجه به خواص استروژنی و غیر استروژنی ایزوفلاون های سویا، این ترکیبات می‌توانند نقشی مؤثر در بهبود سلامت افراد ایفا کنند. از کمک به کاهش علائم یائسگی گرفته تا پیشگیری از بیماری‌های قلبی و پوکی استخوان، این مواد با ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی و ضدسرطانی خود به گزینه‌ای مفید برای بسیاری از افراد تبدیل شده‌اند. با این حال، برای استفاده از مکمل‌های حاوی ایزوفلاون سویا، مشورت با پزشک و توجه به شرایط فردی بسیار مهم است تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود.

فناوری نانو و درمان HIV: فرصت‌ها و چالش‌ها

فناوری نانو و درمان HIV: فرصت‌ها و چالش‌ها

by | آبان 10, 1403 | تخصصی, مقالات

سندرم نقص ایمنی اکتسابی (AIDS) یکی از مسائل حیاتی بهداشت عمومی در جوامع مختلف است. متأسفانه، عدم آگاهی، کمبود امکانات و آموزش، باعث افزایش تعداد مبتلایان به این بیماری شده است. با وجود پیشرفت‌های علمی در زمینه داروها و واکسن‌ها، این ویروس همچنان تهدیدی جدی برای سلامت جهانی است. در این میان، فناوری نانو به عنوان یک ابزار نوین در درمان و پیشگیری از HIV به چشم می‌خورد. فناوری نانو با قابلیت‌های منحصر به فرد خود در طراحی و تحویل داروها، می‌تواند به بهبود کارایی درمان‌های ضد ویروسی کمک کند و اثربخشی آنها را افزایش دهد. در این مقاله، به بررسی فرصت‌ها و چالش‌های ناشی از استفاده از فناوری نانو در درمان HIV خواهیم پرداخت و سعی خواهیم کرد تا نقاط قوت و ضعف این روش نوین را بررسی کنیم.

آمار و شیوع HIV

تخمین زده می‌شود که حدود ۳۳.۴ میلیون نفر در سراسر جهان به HIV مبتلا هستند و ۲۵ میلیون نفر به‌دلیل این بیماری فوت کرده‌اند. بیش از ۹۵٪ از افراد مبتلا به HIV در کشورهای درحال‌توسعه زندگی می‌کنند و بیش از ۷ میلیون نفر در منطقه آسیا و اقیانوسیه هستند. HIV همچنان با حدود ۱.۸ میلیون مورد جدید عفونت سالانه، یکی از چالش‌های مهم بهداشت عمومی است. در سال ۲۰۱۸، حدود ۳۸ میلیون نفر با HIV زندگی کرده‌اند و موارد جدید عفونت سالانه در حال کاهش است.

اولویت‌های پیشگیری از HIV

تولید محصولات پایدار، ایمن، مؤثر و مقرون‌به‌صرفه برای کاهش انتقال جنسی HIV از اولویت‌های مهم پیشگیری از این بیماری است. برنامه جهانی حذف عفونت ایدز در کودکان تا سال ۲۰۱۵ و زنده نگه‌داشتن مادران مبتلا شامل چهار بخش است:

  • پیشگیری از انتقال ایدز به زنان در سن بارداری.
  • جلوگیری از بارداری ناخواسته در زنان مبتلا به ایدز.
  • پیشگیری از انتقال ایدز با استفاده از داروهای ضد ویروسی در دوران  بارداری و شیردهی؛
  • ارائه مراقبت، درمان و حمایت به مادران، کودکان و خانواده های مبتلا به ایدز.

پوشش خدمات برای جلوگیری از انتقال HIV از مادر به کودک از ابتدای برنامه ها ی جهانی به میزان قابل توجهی افزایش یافته و در سال 2015 به   ٪77 رسیده است. در نتیجه، موارد جدید عفونت HIV (در کودکان زیر 15 سال) از سال 2010،  ٪51 کاهش یافته است.

درمان HIV و چالش‌ها

درمان ضد رترو ویروسی، درمانی است که بیماری را درمان نمی کند اما برای بیماران تقاضای زیادی دارد. طبق سازمان بهداشت جهانی (WHO)، اقدامات فوری برای کنترل بیماری ضروری است. واکسن   HIV احتمالا برای پایان دادن به همه گیری های HIV مورد نیاز است. یکی از ویژگی‌های مهم اپیدمی HIV، تنوع ژنتیکی آن است که بر ارزیابی‌های تشخیص، بار ویروسی، مقاومت دارویی و پاسخ به درمان تأثیر دارد.

جنبه های بیولوژیکی و کاربردهای بالینی نانوذرات در درمان و پیشگیری ازHIV

هدف از فناوری نانو، کنترل مواد در سطح اتمی و مولکولی است. استفاده از فناوری نانو در پزشکی، که به آن پزشکی نانو می‌گویند، استفاده از نانوذرات را برای اهداف پیشگیرانه، درمانی و تشخیصی ضروری می کند. استفاده اصلی از فناوری نانو در دارو رسانی هدفمند، به ویژه در درمان تومورها سودمند است.

  • کاربردهای فناوری نانو در پزشکی

نانوذرات از طریق کاربردهای متنوعی از الکترونیک تا پزشکی، نقش بسزایی در جامعه دارند. سیستم های تحویل دارویی مبتنی بر نانو می توانند برای تنظیم ترشح دارو، کاهش مسمومیت ناشی از دارو و محافظت از داروها در برابر متابولیسم، هماهنگ شوند .مقصود اساسی کاربرد سیستم های مبتنی بر فناوری نانو برای انتقال داروی ضد ویروس به تعدیل فارماکوکینتیک مولکول های مصنوعی مرتبط است.

  • ویژگی‌های نانو سیستم‌ها

ویژگی های کلی نانوسیستم هایی که در انتقال داروی ضد ویروس ارائه می شوند شامل سازگاری، ویژگی‌های سمیت (Toxicity)، توانایی تعدیل در انتشار دارو، بارهای بالای دارویی و هزینه کم است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که نانو مواد می توانند تأثیر مثبتی در ترمیم بافت داشته باشند.  از روش های مبتنی بر فناوری نانو می توان برای ساخت نانوالیاف و نانو ذرات با کنترل انتشار، جهت هدایت رفتار سلول استفاده کرد.

  • نانوذرات

نانوذرات از توانایی بالایی به عنوان حامل برای انتقال مولکول های مختلف از جمله RNA ،DNA و غیره برخوردار هستند. ویژگی ها و عملکرد نانو مواد، منجر به کاربرد آنها در برنامه های انتقال ژن شده است. از نانوذرات به عنوان حامل های دارویی استفاده شده است. نانو حامل ها با تغییر در خصوصیات فارماکوکینتیک دارو، باعث بهبود عملکرد دارو و کاهش عوارض آن می شوند. در ساخت نانوذرات برای انتقال داروها، از مواد مختلفی مانند پلیمرها، ذرات فلز، لیپیدها و غیره استفاده می شود که بسته به روش تولید آنها و اشکال و اندازه های متفاوت می توان آنها را تولید کرد. آینده تحقیق در مورد تولید نانوذرات دارویی چند منظوره است، مانند ذراتی با قابلیت دارورسانی هدفمند.

HIV و پاتوژنز آن

  • تعریف HIV:

HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی) از خانواده Retroviridae و جنس Lentivirus است و به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: HIV-1 و HIV-2. نوع HIV-1 با شیوع بیشتری در سطح جهانی، علت اصلی عفونت HIV در جهان است. HIV-2 کمتر شایع است و عمدتاً محدود به غرب آفریقا می‌باشد.

  • روش‌های انتقال HIV:

HIV از طریق تماس جنسی و خون منتقل می‌شود و به‌ندرت از مادر به کودک انتقال می‌یابد. اگرچه HIV-2 نیز باعث ایجاد ایدز می‌شود، اما پیشرفت آن کندتر از HIV-1 است و به‌طور کلی کمتر منتقل می‌شود.

  • الگوهای انتقال و شیوع:

مطالعات اپیدمیولوژی مولکولی بینش هایی در مورد منشا و الگوهای انتقال وسیع جغرافیایی 1 HIV ارائه داده است. جوانان بین 15 تا 24 سال بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند و تخمین زده می شود که روزانه 6000 تا 7000 نفر مبتلا باشند که ٪95 آنها در کشورهای در حال توسعه هستند . مردان جوان یک چهارم بیماران HIV را تشکیل می دهند و به دلیل درگیر شدن در رفتارهای پرخطر در معرض HIV قرار دارند.

  • مراحل عفونت و بار ویروسی:

پس از عفونت اولیه و افزایش موضعی در مخاط، سلول های آلوده به غدد لنفاوی محلی مهاجرت می کنند و باعث شیوع اولیه ویروس در سلول های T ساده بکر ( Native ) می شوند. عفونت ویروسی به سرعت توسط سلول های T به اندام های لنفاوی و  بافت های لنفاوی مربوط به روده، طحال و مغز استخوان منتقل می‌شود و بار ویروسی به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.

  • عفونت دستگاه گوارش:

در مراحل حاد و اولیه، عفونت دستگاه گوارش، به طور خاص توسط ویروس تحت تأثیر قرار می گیرد، و باعث از بین رفتن بخش قابل توجهی از سلول های T + CD4 و + 8CD  می شود. این سلول‌ها هرگز به طور کامل بهبود نمی یابند، حتی با درمان ضد ویروسی. افرادی که در مرحله حاد عفونت قرار دارند، به دلیل بار  ( Load )ویروسی زیاد در خون و دستگاه تناسلی، در معرض خطر انتقال جنسی قرار دارند. پس از این مرحله، سطح سلول های T + CD4 بهبود می یابد و سلول های T + CD8 با بازیابی سریع به سطوح طبیعی باز می‌گردند.

  • وضعیت نهفتگی و تنوع ژنتیکی:

بار ویروس در پاسخ به پاسخ ایمنی کاهش می یابد، اما هرگز به طور کامل تخلیه نمی شود و در یک عفونت پنهان و بدون علامت باقی می‌ماند.  در طول زمان نفهتگی، ویروس بر روی بافت های خارج عروقی، سلول های دندریتیک و سلول های حافظه + CD4 استراحت می کند. این وضعیت می تواند با کاهش تعداد سلول های T + CD4 و افزایش بار ویروسی ایجاد شود. با توسعه عفونت، تنوع ژنتیکی اچ آی وی به دلیل رونویسی معکوس مستعد خطا افزایش می‌یابد که به فرار از سیستم ایمنی بدن کمک می کند.

روش های پیشگیری از HIV

  • پیش از قرارگیری در معرض ابتلا به HIV:

درمان زودهنگام افراد مبتلا به ایدز با استفاده از داروهای ضد ویروسی، تا ۹۶٪ از انتقال ویروس به شریک جنسی جلوگیری می‌کند. پیشگیری قبل قرارگیری در معرض ابتلا به HIV، با استفاده از داروهای ضد ویروسی مانند تنوفوویر برای برخی از گروه‌ها مؤثر است.

  • پس از قرارگیری در معرض ابتلا به HIV:

استفاده از داروهایی چون زیوودوودین تا ۴۸ الی ۷۲ ساعت پس از قرارگیری در معرض خون (از طریق تزریق سرنگ) یا ترشحات تناسلی آلوده‌شده به ویروس، خطر ابتلا به عفونت HIV را تا پنج برابر کاهش خواهد داد. برنامه های درمانی فعلی معمولا Zidovudine یا Tenofovir / Emtricitabine برای درمان استفاده می شود و می توانند خطر ابتلا را تا حد زیادی کاهش دهد.

  • انتقال از مادر به کودک:

اگر تغذیه شیر تنها توسط مادر فرزند انجام شود، دوره پیشگیری طولانی مدت ضد ویروسی به نوزاد، خطر انتقال را کمتر خواهد کرد. این دوره شامل استفاده از داروهای ضدویروسی در دوران حاملگی و بعد از زایمان است و ترجیحاً باید به جای شیردادن از شیشه مخصوص شیر (بطری مخصوص کودک ) استفاده بشود.

بازدارنده های ماکرومولکولی

ماکرومولکول های آنیونی مختلف از طریق تعامل با گلیکوپروتئین ها می‌توانند از اتصال 1 HIV به 4CD  جلوگیری کنند. توانایی این ماکرومولکول‌ها به عنوان یک روش پیشگیرانه در آزمایش‌های بالینی مختلفی مورد بررسی قرار گرفته‌است. با این حال، نتایج در انسان به اندازه مدل‌های حیوانی امیدوارکننده نبوده و برخی از این ماکرومولکول‌ها ممکن است خطر افزایش عفونت HIV را به همراه داشته باشند. به عنوان مثال، سولفات سلولز، به دلیل تخریب اپیتلیوم واژن، خطر افزایش عفونت HIV را نشان داده‌است.

  • تکنولوژی نانو و بازدارنده‌ها:

در حال حاضر، بازدارنده های ماکرومولکولی مبتنی بر فناوری نانو در آزمایشات بالینی مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. بیشتر اقدامات ابتکاری در طراحی حلقه واژینال با تلاش برای گسترش حلقه های واژینال میکروب‌کش، به منظور پیشگیری از انتقال جنسی HIV انجام شده‌است.

  • مهار عفونت HIV:

مهارکننده های هیستون دی استیلاز، به منظور مهار عفونت 1 HIV در ماکروفاژهای جداشده از مونوسیت‌ها با فعال سازی 1 SAMHD نشان داده‌شده‌است.

  • آنتی‌بادی‌های مونوکلونال:

16HJیک آنتی بادی مونوکلونال است که از سلول‌های حافظه B افراد آلوده‌شده به HIV جدا می‌شود و می‌تواند نزدیک به ۴۰ درصد از جدایه‌های  HIV را خنثی کند.

  • رتروسایکلین‌ها و آنتی بادی‌های تک زنجیره‌ای:

رتروسایکلین ها (نوعی آنتی بیوتیک متعلق به کلاس تتراسایکلین) از ایجاد شکل بسته‌ی مارپیچی 6 تایی (Six-Helix )HIV  که برای هم جوشی ویروسی مورد نیاز است، جلوگیری می کنند. 9 Mنمونه ای از قطعات آنتی بادی تک زنجیره ای است که در برابر HIV اولیه در شرایط in vitro موثر هستند. مولکول 36 M نمونه ای از آنتی بادی زنجیره سنگین است که فعالیت خنثی سازی بیشتری را در برابر جدا شده‌های اولیه  HIV در مقایسه با قطعات آنتی بادی تک زنجیره ای نشان می دهد.

نوکلئیک اسید درمانی

تشخیص “مکانیسم تداخل (RNAi) “ RNA باعث تحول اساسی در پایگاه ها یا زمینه های مختلف مانند دارو شده‌است. RNAi از ساختار RNA برای ترغیب تخریب mRNA در یک توالی خاص استفاده می‌کند. در سال های اخیر، تلاش های چشمگیری برای ایجاد ساختارهای RNAi برای پیشگیری از HIV با تجویز موضعی انجام شده‌است.

انتقال اچ آی وی از طریق گیرنده های مختلف سلولی از میزبان انجام می شود.  بنابراین، siRNA ها می‌توانند با هدف قراردادن گیرنده‌های سلولی، از ابتلا به HIV جلوگیری کنند. اگرچه ، تحویل دارو RNAi چالش های مختلفی دارد، بار آنیونی siRNA به طور قابل توجهی جذب سلولی آنها را مهار می کند .

  • پیشرفت در تحویل دارو

پیشرفت در شیمی و تحویل دارو برای siRNA های درمانی به غلبه بر موانع مختلف در برابر پیشرفت بالینی آنها کمک کرده است . کارایی انتقال و سمیت سلولی نانوذرات، مهمترین پارامترهایی هستند که برای تحویل siRNA فرض می شوند. در میان نانو حامل های مختلفی که برای انتقال siRNA در شرایط in vitro و in vivo استفاده می شود، کیتوزان (Chitosan) و مشتقات آن توجه بیشتری را برای درمان در بافت های خاص مانند ریه ها و روده بزرگ جلب کرده اند.

 فناوری نانو برای پیشگیری از HIV

با توجه به ابتکار ملی فناوری نانو، فناوری نانو به عنوان ابزاری نویدبخش در پیشگیری و درمان HIV شناخته می‌شود. این فناوری می‌تواند به بهبود تحویل داروهای ضد ویروسی، افزایش اثربخشی درمان و کاهش سمیت کمک کند. در سال های اخیر، مطالعات مختلف اساساً بر استفاده از فناوری نانو برای بهبود اثربخشی درمانی و هدف قراردادن روش های ضد ویروسی متمرکز شده‌اند.

  • نقش فناوری نانو در بهبود تحویل داروهای ضد HIV

توانایی آنها در ترکیب، حفاظت و جذب داروهای ضد اچ آی وی که از راه خوراکی تجویز نمی شوند، یعنی الیگونوکلئوتیدها ،  به طور قابل توجهی، فراهمی زیستی مولکول های مختلف را بهبود می بخشد. استفاده از سیستم های نانوذرات برای تحویل داروهای ضد رترو ویروسی می تواند به ویژه برای تحویل هدفمند، به ویژه سلول هایی که مستقیماً در ویروس نقص ایمنی انسانی ( HIV )نقش دارند، مفید باشد.

  • کاربردهای نوین فناوری نانو در درمان عفونت HIV

کاربرد فناوری نانو در پزشکی امکانات و تسهیلات فراوانی را در درمان HIV فراهم می‌کند. سیستم های مبتنی بر فناوری نانو می توانند بر سیستم های انتقال دارو تأثیر بگذارند و ویژگی های دارو را بهبود بخشند. آنها همچنین می توانند اثربخشی درمان را افزایش و سمیت دارویی را کاهش دهند.

  • سیستم‌های نانوذرات: ابزاری برای هدف‌گیری سلول‌های T +CD4

در عفونت HIV، سلول های T +CD4 اهداف مهمی برای ویروس هستند. این باعث تحریک تعدادی از استراتژی های مبتنی بر نانوذرات شده‌است تا فاکتورهای اصلاحی مانند siRNA ضد ویروسی یا داروهای ضد رترو ویروسی را به سلول های T + CD4 برای جلوگیری از تکثیر HIV منتقل کنند. نانوذرات لیپیدی محصور کننده داروی ضد رترو ویروسی ایندیناویر با استفاده از پپتیدهایی که گیرنده مشترک 4 CD را شناسایی می کنند، در سلول های T + CD4 هدف قرار گرفتند. پیش تصفیه سلول های T + CD4 با نانوذرات چربی هدف، منجر به کاهش تعداد سلول های آلوده با نانوذرات چربی غیر هدف در شرایط آزمایشگاهی شد.

  •  فناوری نانو و ژن درمانی

ژن درمانی مبتنی بر فناوری نانو روشی برای درمان اچ آی وی از طریق قراردادن یک ژن در یک سلول است که با عفونت یا تکثیر ویروسی مرتبط است. از ترکیبات دیگر مبتنی بر اسید نوکلئیک می توان برای تداخل در تکثیر ویروس استفاده کرد.

  • تأثیر siRNA دندریمر بر سرکوب تکثیر ویروس HIV

مجموعه siRNA دندریمر، بهترین بازده را در سلول های تک هسته ای خون محیطی آلوده به HIV بدون هیچ گونه سمیت سلولی نشان داد و siRNA را از تجزیه در ارائه RNase حفظ کرد.

  • انتقال ایمن ژن‌ها در درمان HIV: دستاوردهای دانشگاه کالیفرنیا

دندریمر در موش ها مورد بررسی قرار گرفت و انتقال کارآمد siRNA از طریق سد خونی مغزی مشاهده شد. دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس نشان داده‌اند که انتقال ژن مشتق‌شده از سلول در افراد مبتلا به HIV ایمن و فعال است.

  • تکنیک‌های نوین در ژن درمانی HIV: از siRNA تا نوکلئازهای Finger Zinc

تحویل خاص siRNA های 4 CD منجر به پاسخ RNA بدون عوارض جانبی مانند سمیت سلول یا تحریک ایمنی می شود. تحویل siRNA  مبتنی بر آنتی بادی نشان داد ژن gag می تواند تکثیر اچ آی وی را در سلول های T اولیه سرکوب کند.  روش دیگر ژن درمانی، غیرفعال کردن مداوم 5CCR  توسط نوکلئازهای finger   Zinc است.

  •  فناوری نانو و واکسن

 نانوذرات نه تنها تحویل آنتی‌ژن بهبودیافته را مهیا می‌کند بلکه در ایمنی اولیه نقش بسزایی دارند.  استفاده از نانوذرات در ساختار واکسن مزایایی دارد  که در زیر به آن اشاره می‌شود:

  • نقش نانوذرات در تقویت آنتی‌ژن‌ها

نانوذرات می توانند آنتی ژن های جذب شده را تقویت کند و خود به عنوان یک آنتی ژن عمل کند .  آنها همچنین می توانند از ویژگی های عوامل بیماری زا مانند ویروس ها تقلید و پاسخ های ایمنی سازگار و ذاتی را القا کنند.

  • مزایای نانوذرات در واکسن‌ها

به دلیل سطح خاص و عملکرد بالا ، آنها به عنوان حامل های آنتی ژن برای تقویت پردازش و ارائه آنتی ژن استفاده می شوند. این مشخصات نانوذرات منجر به هدف‌گیری سلول موثر و آزادسازی کنترل‌شده آنتی ژن‌ها شده‌است. نانوذرات می توانند نیمه عمر اکثر واکسن‌ها را افزایش دهند.

  • تاریخچه تحقیقات واکسن HIV با نانوذرات

اولین تلاش برای دستیابی به آنتی ژن های اچ آی وی با استفاده از لیپوزوم‌ها، نزدیک به دو دهه پیش گزارش شد.  از آن زمان، تأثیر ویژگی‌های مختلف از جمله اجزای لیپوزوم، روش‌های ساخت، آنتی‌ژن HIV، مسیر تجویز و نوع کمکی برای گسترش واکسن‌های HIV لیپوزومی بررسی‌شده و تحقیقات هنوز در جریان است.

  • نانوذرات پلیمری: گزینه‌ای برای تحویل واکسن

نانوذرات پلیمری به دلیل داشتن برخی ویژگی های جذاب از جمله سازگاری زیستی، قابل پیش بینی بودن، تجزیه بیولوژیکی، پایداری، اصلاح آسان و سطح و ایمنی، مورد توجه فراوان در تحویل واکسن هستند. سیستم‌های تحویل مبتنی بر پلیمر برخی از مزایا مانند انتشار پایدار، محافظت از آنتی ژن محصور در برابر تخریب آنزیمی، تحویل هدفمند و تأثیرات کمکی را نشان داده‌اند. برخی از نانوذرات پلیمر برای تولید واکسن های مخاطی برای انتقال آنتی ژن ها دنبال شده‌اند. از نانو ذرات کربن به دلیل سازگاری زیستی بالا، به عنوان ترکیب دیگری برای دارو و واکسن استفاده می شود. آنها می توانند سطح پاسخ IgG را نیز افزایش دهند.

نانومواد برای پیشگیری و درمان HIV

  • لیپوزوم ها: حامل‌های وزیکولی نانو

لیپوزوم‌ها حامل های وزیکول هستند که از دو لایه فسفولیپید و یک هسته آبی تشکیل شده‌اند. آنها به عنوان حامل دارو مناسب هستند.

  • ساختار و عملکرد لیپوزوم‌ها

شایان ذکر است که هسته آبی برای نگهداری داروهای آب دوست بهتر است، در حالی که دو لایه فسفولیپید داروهای آبگریز و آمفی فیلیک را حفظ می کنند. بعلاوه، آنها برای عوامل ضد ویروسی بسیار مفید هستند زیرا توسط سیستم رتیکولواندوتلیال گرفته‌می‌شود و به سرعت از جریان خون خارج می‌شود.

  • تاریخچه و تحقیقات در زمینه لیپوزوم‌ها

لیپوزوم ها اولین نمونه هایی بودند که توسعه یافتند و همچنین دارای طولانی ترین سابقه تحقیق در بین نانو حامل های تجاری هستند. اندازه لیپوزوم ها می تواند در محدوده 80 نانومتر – 10 میکرومتر باشد که به روش تهیه و ترکیب بستگی دارد.

  • ویژگی‌ها و کاربردهای لیپوزوم‌ها

بسیاری از مطالعات، شرح مفصلی از ترکیبات لیپوزوم، روش های ساخت، انواع لیپوزوم ها، خصوصیات بیوفیزیکی، خصوصیات و کاربردهای آنها را ارائه می دهند. مشخصه لیپوزوم ها برای شناسایی سریع سلول های فاگوسیتیک کبد و طحال و تجمع آنها در لیزوزوم ها برای افزایش پیشگیری و درمان بیماری های مختلف عفونی مورد استفاده قرار گرفته‌است.

  • فرمولاسیون‌های لیپوزومی و کاربردهای دارویی

اولین فرمولاسیون لیپوزومی که به بازار داروسازی جهان معرفی شد، لیپوزوم حاوی دوکسوروبیسین  ( doxorubicin )به نام RDoxil بود. وجود پلی اتیلن گلیکول ( PEG ) در سطح این لیپوزوم باعث افزایش نیمه عمر دوکسوروبیسین می شود. بطور کلی مشخص‌شده که لیپوزوم‌های فلورسانس دارای برچسب کاردیولیپین، تقریباً 24 ساعت پس از تجویز intrauterine در حفره واژن موش‌ها حفظ می‌شوند و فرمولاسیون لیپوزومی هیچ عارضه ای ندارد.

  • مزایای فناوری نانو در ارائه داروهای ضد HIV

به طور کلی فناوری نانو مزایای زیادی در ارائه داروهای ضد HIV دارد. برخی از رویکردهای پزشکی نانو برای درمان بیماران با طیف گسترده ای از شرایط استفاده می شود.

  • تأثیر نانوذرات در درمان و پیشگیری از HIV

مطابق با نتایج منتشرشده از مدل های بالینی و حیوانی، تأثیر نانوذرات در درمان و پیشگیری از HIV را می توان با رویکردهایی مانند تحویل دارو، ژن درمانی و واکسن درک کرد. استفاده از نانوذرات در درمان و پیشگیری از HIV  را می توان به یک شمشیر دو لبه تشبیه کرد.

چالش‌ها و محدودیت‌ها

در آینده، تحقیقات بالینی مبتنی بر ذرات نانو باید موارد مختلفی از جمله توسعه مدل های فارماکودینامیکی و فارماکوکینتیک را در موقعیت های مختلف، پایداری نانوذرات و تعامل با بافت ها و سلول ها در نظر بگیرد. استفاده از این فناوری در روند درمان، محدودیت ها و چالش هایی دارد که باید برطرف شوند و تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است. همچنین می توان از نانوذرات برای درمان بیماری های مرتبط با ایدز مانند سندرم بورکیت استفاده کرد. نهایتا، فناوری نانو فرصت های جالبی را برای زمینه های درمانی پیشرفته و پیشگیری از HIV فراهم می کند.

نتیجه‌گیری

فناوری نانو به عنوان یک رویکرد نوین در درمان HIV، فرصت‌های قابل توجهی برای بهبود کیفیت زندگی بیماران و افزایش کارایی درمان‌ها فراهم می‌آورد. با این حال، چالش‌های زیادی از جمله پایداری نانوذرات، ایمنی و هزینه‌های تولید وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. با سرمایه‌گذاری بیشتر در تحقیق و توسعه، می‌توان از پتانسیل‌های این فناوری به طور مؤثر استفاده کرد و درمان HIV را به یک مرحله جدید و موفق‌تر سوق داد. در نهایت، ترکیب فناوری نانو با درمان‌های موجود می‌تواند افق‌های جدیدی را در عرصه مبارزه با HIV و بهبود سلامت عمومی بگشاید.

منبع:

سعیدی، محمد، مهرانفر، فاطمه، امیدی، شقایق، احسانی، فاطمه زهرا، و پژند، امید. (1399). جنبه های بیولوژیکی و کاربردهای بالینی نانوذرات در درمان و پیشگیری از HIV. مجله میکروب شناسی پزشکی ایران، 14(6 )، 521-524.

هیدروکسی سیتریک اسید: راز کاهش وزن با Garcinia cambogia

هیدروکسی سیتریک اسید: راز کاهش وزن با Garcinia cambogia

by | مهر 30, 1403 | تخصصی, مقالات

در دنیای پرشتاب امروز، بسیاری از افراد به دنبال راهکارهای مؤثر برای کاهش وزن و بهبود سلامت خود هستند. یکی از ترکیباتی که در سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده، هیدروکسی سیتریک اسید (Hydroxycitric acid یا HCA) است. این ماده طبیعی که در میوه Garcinia cambogia یافت می‌شود، به دلیل تأثیرات مثبت بر کاهش اشتها و جلوگیری از ذخیره‌سازی چربی، به عنوان یک مکمل پرطرفدار در حوزه کاهش وزن مطرح شده است. در این مقاله، به بررسی عملکرد، فواید و نحوه استفاده از هیدروکسی سیتریک اسید می‌پردازیم و راز موفقیت آن را در کاهش وزن آشکار می‌کنیم.

Hydroxycitric acid (HCA)

هیدروکسی سیتریک اسید (HCA)، در میوه‌ گونه های Garcinia cambogia یافت می‌شود. مکمل‌های‌ HCA عموماً از عصاره پوست میوه این گیاه به‌دست می‌آیند. میوه Garcinia cambogia، که در هند به عنوان چاشنی استفاده می‌شود، دارای پوستی خشک شده‌ است که به عنوان طعم‌دهنده نیز کاربرد دارد. پوست میوه خشک شده در طب سنتی هند، از پوست خشک‌شده این میوه برای درمان شکایات گوارشی و رماتیسم استفاده می‌شود. محتوای HCA در میوه Garcinia cambogia به‌طور تقریبی 16 درصد است.
هیدروکسی سیتریک اسید و هیدروکسی سیترات به ترتیب می‌توانند به عنوان اشکال اسیدی و آنیونی استفاده شوند. با این حال، فرم آنیونی، که تحت شرایط زیستی وجود دارد، معمولا برای کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

  • عملكرد و فارماكولوژي:

هیدروکسی سیتریک اسید (HCA) به عنوان یک ماده ضد چاقی شناخته می‌شود. این ترکیب به‌عنوان مهارکننده رقابتی آنزیم آدنوزین تری‌فسفات سیترات لیاز (ATP-citrate lyase) عمل می‌کند. HCA با مهار تبدیل سیترات و کوآنزیم A به اگزالواستات و استیل-CoA در سیتوزول، سنتز اسیدهای چرب، کلسترول و تری‌گلیسیریدها را کاهش می‌دهد.

اگزالواستات ممکن است وارد چرخه گلوکونئوژنز شود و به تولید گلوکز و گلیکوژن کمک کند. اثر ضد چاقی HCA ناشی از مهار سنتز چربی و اسیدهای چرب است. علاوه بر این، تصور می‌شود که HCA می‌تواند با تحریک گلوکونئوژنز کبدی، اشتها را نیز مهار کند.

  • فارماكوكينتيك:

هیدروکسی سیتریک اسید (HCA) در انسان به‌طور دقیق مشخص نشده است. مطالعات حیوانی نشان می‌دهند که این ماده از طریق لوله گوارش جذب و به کبد و سایر بافت‌ها منتقل می‌شود. با این حال، گزارشی مبنی بر انتقال این ماده در سلول‌های کبدی وجود ندارد.

  • انديكاسيون و كاربرد:

فرضیه‌ای وجود دارد که HCA می‌تواند به عنوان عاملی برای کاهش وزن عمل کند.

  • موارد منع مصرف:

در حال حاضر حساسیت شناخته‌شده‌ای به محصولات حاوی HCA به وضوح مستند نشده است. با این حال، افرادی که به میوه‌های خانواده‌ی مرکبات حساسیت دارند، ممکن است نسبت به HCA نیز واکنش نشان دهند. در هر صورت، قبل از مصرف مکمل‌ها یا محصولات حاوی HCA، مشورت با پزشک توصیه می‌شود.

  • موارد احتياط:

زنان باردار و مادران شیرده باید از مصرف مکمل هیدروکسی سیتریک اسید (HCA) خودداری کنند. از آنجا که به‌طور تئوری، HCA ممکن است تولید استیل‌کولین را در مغز تحت تأثیر قرار دهد، افرادی که به سندرم دمانس، از جمله آلزایمر مبتلا هستند، باید از مصرف هیدروکسی سیتریک اسید اجتناب کنند. همچنین، افراد مبتلا به دیابت نیز باید در مصرف HCA احتیاط کنند.

  • عوارض جانبي:

در یک مطالعه که به بررسی اثر کاهش وزن هیدروکسی سیتریک اسید پرداخته، گروهی روزانه 1500 میلی‌گرم از این ترکیب را دریافت کردند و با گروه دارونما مقایسه شدند. گزارش شده است که اثرات جانبی بین گروه دریافت‌کننده HCA و گروه دارونما تفاوت قابل‌توجهی نداشت.

  • اوردوز:

هيچ گزارشي از دوز بيش ازحد وجود ندارد.

  • دوز و نحوه مصرف:

هیدروکسی سیتریک اسید (HCA) در عصاره Garcinia cambogia معمولاً به صورت روزانه 1500 میلی‌گرم است. برخی محصولات حاوی HCA به فرم لاکتون هستند، که در مدل‌های حیوانی فاقد فعالیت می‌باشند. بنابراین، استفاده از فرم فعال HCA برای تأثیرگذاری مطلوب مهم است.

نتیجه‌گیری:

هیدروکسی سیتریک اسید به‌عنوان یکی از ترکیبات طبیعی مورد توجه برای کمک به کاهش وزن، می‌تواند نقش مهمی در مهار اشتها و جلوگیری از ذخیره‌سازی چربی ایفا کند. اگرچه مطالعات بیشتری در مورد اثرات دقیق این ماده در انسان لازم است، نتایج اولیه نشان می‌دهند که استفاده از مکمل‌های حاوی HCA، همراه با یک رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی منظم، می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. پیش از شروع مصرف هرگونه مکمل، مشورت با پزشک توصیه می‌شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.

تأثیر سلنيوم بر کیفیت اسپرم پس از پديده انجماد و ذوب

تأثیر سلنيوم بر کیفیت اسپرم پس از پديده انجماد و ذوب

by | مهر 29, 1403 | تخصصی, مقالات

تأثیر سلنيوم بر ميزان حركت، مورفولوژي و زنده ماني اسپرم پس از پديده انجماد و ذوب

سلنیوم به عنوان یکی از عناصر کمیاب و ضروری در بدن، نقش مهمی در حفظ سلامت عمومی و باروری مردان دارد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای این عنصر در بهبود کیفیت اسپرم به ویژه پس از فرآیندهای انجماد و ذوب است. انجماد اسپرم، که به عنوان یکی از روش‌های معمول در درمان‌های کمک‌باروری مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند به حرکت، مورفولوژی و زنده‌مانی اسپرم آسیب برساند. مطالعات متعددی نشان داده‌اند که استفاده از سلنیوم به عنوان یک آنتی‌اکسیدان مؤثر، می‌تواند از این آسیب‌ها جلوگیری کند و کیفیت اسپرم را بهبود بخشد. این مقاله به بررسی تأثیر سلنيوم بر کیفیت اسپرم، از جمله حرکت، مورفولوژی و زنده‌مانی آن پس از پدیده انجماد و ذوب می‌پردازد.

ناباروری و عوامل مرتبط با آن

علل ناباروري ممكن است مردانه، زنانه، هر دو با هـم و يا به دلايل ناشناخته باشـد.  عامـل مردانـه 50 درصـد موارد نابـاروري را تشـكيل مـي دهـد و بـا شـاخص هـاي غيرطبيعي سمن همراه است. حالت هاي مختلفي ممكن است در اين افراد مشاهده شود، مانند: كاهش تعداد اسپرم، كــاهش حركــت اســپرم (اســتنو اســپرميا)، بــد شــكلي ظاهری اسپرماتوزوا (تراتو اسپرميا)، ترکیب سه حالت مذکور (اوليگو استنو تراتو اسـپرميا) و عـدم مشـاهده اسـپرم (آزواسپرميا).

فرآیند انجماد و ذوب اسپرم

  • کاربرد انجماد اسپرم:

انجماد اسپرم انسان، به طور گسترده اي در درمان هاي كمك باروري از جمله قبل از شـيمي درمـاني، راديوتراپي و برخي از درمان هاي جراحي، برای حفظ قابلیت باروری در آینده استفاده می‌شود. فرايند ذوب بسيار مهم است. این فرآیند بايد براساس نوع سلول و آهنگ سرمايش، به صورت آهسـته يـا سـريع انجـام شود.

  • تأثیر رادیکال‌های آزاد اکسیژن بر اسپرم:

تـنش اكسـيداتيو (ROS) و راديكـال هـاي آزاد اكسيژن، مولكول هاي مشتق‌شده از اكسيژن هسـتند كه در صورت فعاليت بيش از حد، به عنوان اكسيدانت هاي مضر شناخته مي‌شوند . اجزاي تشكيل دهنده  مايع منـي که توانـايي توليـد ROS را دارنـد شامل اسـپرماتوزواي غيرطبيعي، پيش سازهای سلول‌های زاينده (PGC ) و لكوسيت ها هستند . به دليل حساسيت بـالاي اسـپرماتوزوا بـه شـرايط تـنش اكسيداتيو، آسیب‌هایی نظیر پراكسيداسـيون ليپيدها، آسيب DNA، آپوپتوز، تخريـب و کاهش حـركت اسـپرم به وجود می‌آید.

نقش آنتی‌اکسیدان‌ها در بهبود وضعیت اسپرم

آنتی اكسيدان‌ها مولكول‌هایی هستند كه توانايي جلوگيري يـا آهسـته كـردن رونـد اكسيداسـيون سـاير مولكـول هـا را دارند.

  • انواع آنتی‌اکسیدان‌ها:

آنتي اكسيدان ها به دو گـروه آنزيمـي و غيـر آنزيمي تقسیم می‌شوند. انواع غير آنزيمي شامل ويتـامين E,C,A پيرووات، گلوتاتيون، سلنيوم، كـوآنزيم Q و انـواع آنزيمـي شامل سوپراكسيد دسموتاز (SOD ) گلوتاتيون پراكسـيداز (GPX) ، كاتالاز و گلوتاتيون ردوكتاز اسـت . مكانيسـم عمـل آنتـي اكسـيدان هـا عليـه تـنش اكسـيداتيو شـامل فراينـد مكانيسم پيشگيري، ترميم و پاكسازي است. انجماد و ذوب، به طور معني‌داري باعث کاهش فعاليت متابوليك و تحرك اسپرم می‌شود. سـلنيوم و ويتـامين E می‌توانند این كاهش تحرك اسـپرم و آسیب‌های ناشـي از انجمـاد را بهبود بخشند.  

  • تأثیر سلنيوم بر کیفیت اسپرم

سلنيوم يك ريزمغذي شبه فلز است که در رژيم غـذايي پستانداران مورد نیاز است. این ماده ریزمغذی در محصولات گياهي و حيـواني، به ویژه غذاهاي دريـايي، جگـر، حبوبـات، زرده تخـم مرغ، شير، آب و خاك يافـت مـي شـود. گـزارش هـاي متعدد دانشمندان حاكي از تأثير مثبت سلنيوم در سـلامت انسان و كاهش علائم بیماری و بهبود بيماري هایی مانند ناباروري، عفونت هاي ويروسي، سرطان، بيماري هاي قلبي- عروقي و غيره است.

مطالعه حاضر: بررسی تأثیر سلنيوم بر کیفیت اسپرم پس از پديده انجماد و ذوب

سلنيوم یک آنتي اكسـيدان اسـت كـه بـراي رونـد طبيعـي اسـپرم‌زایی و بـاروري مـردان ضروري است. مطالعات روی گرازهای وحشي نشان داده است كـه مصرف سـلنيوم از طریق رژیم غذایی باعث افزايش تحرك اسپرم مي‌شود. از اینرو، این پژوهش با هدف بررسی اثر سلنيوم بر حركـت، مورفولـوژي و زنـده‌ماني اسپرم بعد از فرايند انجماد و ذوب انجام شد.

  • طراحی مطالعه:

ايـن مطالعـه تجربـي بـر روی 42 نمونـه مـايع سـمن بـا شاخص هاي طبيعـي، انجام شد. نمونـه هـا پـس از تهيـه بـه روش استمناء، در ظروف پلاستيكي درپوش‌دار ريخته شده و بـه مـدت 30 تـا 40 دقيقـه داخـل انكوبـاتور37 درجـه سانتيگراد قرار گرفتند. شستشوي اسپرم با روش مهاجرت انجام شد. سپس به مـدت 20 تـا 30 دقيقـه در انكوبـاتور قرار داده شدند تا اسپرم هاي متحرك به طرف بالا حركت كنند.

  • نمونه‌ها:

مايع رويي كه حاوي اسپرم متحرك بود جمـع آوري و نمونه هاي اسپرم به چهـار بخش مسـاوي تقسـيم شدند (دو قسمت شسته‌شـده و دو قسـمت شسـته‌نشده). به يك قسمت از اسپرم هـاي شسـته‌شـده و يـك قسـمت از شسـته‌نشـده، سـلنيوم (5 ميكروگـرم در ليتـر) اضافه شد و دو قسمت ديگر بدون سـلنيوم بـه عنـوان شـاهد محسوب شدند. هر چهار گروه به مدت دو هفته منجمد و سپس ذوب شدند. در نهايت حركت، مورفولـوژي و زنـده‌ماني اسپرم ارزيابي شد.

  • نتایج:

اين مطالعه نشان داد كه افزايش سلنيوم به مايع مني قبل از انجماد باعث بهبود شاخص‌های كيفيت اسـپرم، پس از انجماد و ذوب شد. در این مطالعه، ميـزان اسـپرم هـاي بـا مورفولـوژي طبيعي در گروه شسته‌شده و شسته‌نشـده بـا سـلنيوم، بـه طـور معني داري نسبت به گروه بـدون سـلنيوم افـزايش داشت.

بررسی مطالعات مشابه:

محققین مطالعه‌اي بـر روي مـوش‌های نر سوري انجام دادند و با دوز 0.2 ميلي‌گـرم بـر كيلـوگرم بـه صـورت تزريق داخل صفاقي به مدت 5 هفته روزانه 1 بـار، اثر سلنیوم بر مورفولوژی اسپرم را بررسی کردند. و ميزان مورفولـوژي را كـه بـا ائـوزين و نكـروزين رنگ آميزي شده بود را با ميكروسكوپ نوري مشاهده كردند. نتایج نشان داد که مورفولوژي طبيعـي در گـروه تيمـار بـا سـلنيوم نسبت به گروه شاهد افزايش يافته است. در این مطالعه میانگین حركت اسپرم در گروه‌هاي شسته‌شده و شسته‌نشده همراه با سلنیوم، به طور معني‌داري بيش از گروه‌هاي شاهد بـود. محققین بـا بررسی دوزهای مختلف سلنيوم (1 ،2، 4 و 8 ميكروگـرم در ليتر) ، به اين نتيجه رسيدند كه دوزهـاي 1 و 2 ميكروگــرم باعث افــزايش معنــي دار تحــرك اسپرم در مقایسه با گروه شاهد شدند، در حالی‌که دوزهاي 4 و 8 ميكروگرم منجر به كاهش تحرك اسپرم در مقايسـه بـا گـروه شاهد شد.

  • تأثیرمکمل‌های ویتامین C و E

همچنین مطالعه‌ای که توسط فلورين و همكـاران بر روی اسـپرم گرازهای وحشي انجام شد، نشان داد که مكمل ويتامين‌های E و C باعث بهبود تحرک اسپرم پس از ذوب شده‌است. ويتامين E مي توانـد اتصـالات كووالانتي را بشـكند و ويتـامين C می‌تواند راديكال هاي آزاد را مهار كند و اثـرات مخـرب ناشی از گرم و سرد شدن را كاهش دهد.

نتیجه‌گیری

یافته‌های این مطالعه نشان داد که افزودن سلنیوم به مایع منی قبل از انجماد، تأثیر مثبتی بر شاخص‌های کیفیت اسپرم پس از ذوب دارد. میزان حرکت، مورفولوژی طبیعی و زنده‌مانی اسپرم‌ها در گروه‌هایی که سلنیوم دریافت کرده بودند، به طور معناداری افزایش یافت. همچنین، دوزهای مشخصی از سلنیوم (دوزهای 1 و 2 ميكروگرم سلنيوم) توانستند سلامت غشای اسپرم را بهبود بخشند و آسیب‌های DNA ناشی از فرآیند انجماد و ذوب را کاهش دهند. این نتایج نشان می‌دهد که سلنیوم می‌تواند به عنوان یک عامل کلیدی در بهبود کیفیت اسپرم پس از انجماد و ذوب مورد استفاده قرار گیرد و به درمان ناباروری کمک کند.

منبع: نصری، سیما، عمیدی، فردین، و رضاییان موحد، زهرا. (1393). اثر سلنیوم بر میزان حرکت, مورفولوژی و زنده مانی اسپرم پس از پدیده انجماد و ذوب. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین

تأثیر ویتامین D فعال در درمان پروتئینوری بیماران دیابتی

تأثیر ویتامین D فعال در درمان پروتئینوری بیماران دیابتی

by | مهر 17, 1403 | تخصصی, مقالات

تأثیر ویتامین D فعال در درمان پروتئینوری بیماران مبتلا به نفروپاتی دیابتی بدون کمبود ویتامین D

مقدمه

ویتامین D یکی از مهم‌ترین مواد مغذی است که نقش‌های متنوعی در سلامتی انسان ایفا می‌کند. از جمله این نقش‌ها، تأثیر قابل توجه ویتامین D در سیستم ایمنی و عملکرد کلیوی است. در سال‌های اخیر، تأثیر ویتامین D بر بهبود پروتئینوری و پیشگیری از نفروپاتی دیابتی بدون کمبود ویتامین D مورد توجه قرار گرفته است. دیابت که به‌عنوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غدد در جهان شناخته می‌شود، عوارض جدی بر کلیه‌ها وارد می‌کند. در این مقاله به بررسی ارتباط ویتامین D با کاهش عوارض کلیوی دیابت و کنترل پروتئینوری در بیماران دیابتی پرداخته‌ایم. سازمان بهداشت جهانی دیابت را شایع‌ترین بیماری غدد در جهان می‌داند که سالانه موجب وقوع ۴ میلیون مرگ در سطح جهانی می‌شود. طبق گزارش‌های این سازمان و فدراسیون جهانی دیابت، تعداد بیماران دیابتی از کمتر از ۲۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۰۰ به بیش از ۳۸۲ میلیون نفر در سال ۲۰۱۵ افزایش یافته‌اند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵، بیش از ۳۰۰ میلیون بیمار دیابتی در دنیا شناسایی شوند و این تعداد تا سال ۲۰۳۵ به ۵۹۲ میلیون نفر افزایش یابد.

  • شیوع دیابت

از هر ۲۰ ایرانی، یک نفر به دیابت مبتلا است و نیمی از این بیماران از بیماری خود آگاهی ندارند. در جهان، هر ۱۰ ثانیه یک نفر به دلیل عدم آگاهی از دیابت و روش‌های کنترل آن جان خود را از دست می‌دهد. همچنین، در هر ۳۰ ثانیه یک نفر به علت عدم آگاهی از دیابت، پای خود را از دست می‌دهد.

نفروپاتی دیابتی: تعریف و عوارض

کلیه یکی از اعضای اصلی درگیر در بیماران دیابتی است. نفروپاتی دیابتی شایع‌ترین عارضه کلیوی در این بیماران بوده و می‌تواند به نارسایی غیرقابل برگشت کلیه منجر شود. هدف اصلی درمان جلوگیری از پیشرفت این بیماری و کاهش نیاز به دیالیز و پیوند کلیه است. در صورت عدم کنترل، کیفیت زندگی بیماران به شدت کاهش می‌یابد.

مکانیسم آسیب کلیوی

یک از مکانیسم‌های اصلی ایجاد و پیشرفت نفروپاتی، نقش سیستم رنین-آنژیوتانسین (RAS) است. بالا بودن قند خون، عامل تعیین‌کننده‌ای در ایجاد نفروپاتی دیابتی است که از طریق تحریک فاکتورهای پیش‌التهابی، فاکتورهای فیبروز دهنده و افزایش استرس اکسیداتیو به آسیب گلومرولی منجر می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که فعال شدن موضعی سیستم رنین-آنژیوتانسین در کلیه، مهم‌ترین عامل نارسایی کلیه ناشی از دیابت است.

درمان‌های موجود برای نفروپاتی دیابتی

به دلیل نقش اساسی سیستم RAS در آسیب کلیه‌های دیابتی، این سیستم به عنوان اولین خط درمان نفروپاتی دیابتی معرفی شده است. مطالعـات مختلـف نـشان داده‌اند داروهایی که سیستم RAS را هدف قرار می‌دهند، از جمله مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین (ACEI)، مهارکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (ARB) و مهارکننده‌های رنین، می‌توانند به کاهش پیشرفت گلومرولواسکلروزیس و فیبروز توبولونترسیالی کمک کنند. با این حال، مشکلاتی مانند افزایش تولید رنین به دلیل شکست حلقه‌های بازخورد منفی، اثرات درمانی این داروها را محدود می‌کند.

  • افزایش خطر نفروپاتی

مقدار آنژیوتانسین II در کلیه بیماران دیابتی حدود ۱۰۰۰ برابر سطح پلاسما است. ولی در مطالعـات مـشاهده شـده کـه علیــرغم مهــار سیــستم رنــین آنژیوتانسین در بیمــاران، همچنان نفروپاتی دیابتی ایجاد می‌گردد و بـه پیـشرفت خـود ادامه می‌دهد. بنابراین ممکن است مکانیسم های دیگـری در ایــن زمینــه دخیــل باشــند. شمار روز افـزون بیمـاران دیـابتی کـه مبـتلا بـه نفروپاتی دیابتی هستند گواه بر این موضوع است که ایـن درمان جهت جلوگیری و پیشرفت نفروپـاتی دیـابتی ناکـافی اســت.

ویتامین D: نقش و اهمیت آن

  • محدودیت‌های درمان با مهارکننده‌های RAS و نیاز به روش‌های جایگزین

یکــی از مــشکلاتی کــه باعــث کــاهش تــأثیر مهارکننده‌های RAS می‌گردد، افزایش جبرانـی سـنتز رنـین به علت شکـسته شـدن و از بـین رفـتن حلقـه بـازخورد منفـی است که از طریق این مهارکننده‌ها به وجود می‌آید. رنین در پلاسما و فضاهای بینابینی تولید می‌شود، و باعث تحریک تبدیل آنژیوتانسین و در نهایت تجمع آنژیوتانسین می‌گردد. این امر مهارکننده‌های RAS را محدود می‌کند. و شاید توجیه این مسئله باشد که مهار کننده های سیستم RAS به طور کامل مطلوب نیـستند. بنـابراین جهـت پـیشگیـری از نفروپاتی دیابتی درمان های دیگری لازم اسـت. چنـانچـه سـطح 25OHVITD3 بـیش تـر از 25 باشـد، بیمـار دچــار کمبود ویتامین D خواهد بود. ویتامین D3 به شکل 1و 25 هیدروکسی فعال می‌شود و به عنوان یک هورمون با نقش‌های گوناگون در فیزیولوژی بدن عمل می‌کند. این عملکردها می‌توانند بر سیستم ایمنی، تنظیم کلسیم و فسفر در خون و دیگر فرآیندهای متابولیکی تأثیر بگذارد.

  • نقش ویتامین D در تنظیم سیستم ایمنی و حفاظت از سلول‌های کلیوی

طی مطالعات صورت‌گرفته، ثابت‌شده کـه آنـالوگ هـای ویتـامین D  دارای خاصیت تنظیم سیستم ایمنی هـستند، اسـتفاده از آنهـا در بیماری های کلیوی روبه افزایش است. ویتامین D باعث کاهش تولید و تکثیر سلول‌های T (یک نوع سلول ایمنی) و فعال‌سازی آن‌ها می‌شود. همچنین، ویتامین D منجر به کاهش تولید برخی سیتوکین‌ها مانند IL-2، اینترفرون گاما و TNF-آلفا و همچنین باعث کاهش تولید سیتوکین TGF-بتا می‌گردد. یکی دیگر از منافع بالقوه ویتامین D کاهش آسیب به پودوسیت ها است. کولمـان و همکـاران طـی یـک مطالعـه در مـوش هـا نفروکتـومی نیمـه کامـل انجـام دادنـد و دریافتنـد کـه اسـتفاده از مکمـل  ویتامین D باعـث می‌شود کـه پودوسیت ها آسیب کمتری ببینند و کمتر دچـار هـایپرتروفی شوند. علاوه بر این، کمبـود ویتـامین D باعـث می‌شود کـه سیستم رنین آنژیوتانسین فعال شود.

  • تأثیر ویتامین D در پروتئینوری بیماران دیابتی

در یک مطالعه، لی و همکارانش متوجه شدند که موش‌هایی که فاقد گیرنده ویتامین D بودند، دچار افزایش رنین و فشار خون بالا می‌شوند. به نظر می‌رسد که این پدیده به دلیل بیان بیش از حد ژن رنین باشد. در مطالعه ای مشخص شد که کمبود ویتامین D بـا افزایش خطـر آلبومینـوری ارتبـاط دارد. نتـایج مطالعـات حاکی از آن است که آنالوگ های ویتامین D دارای یک خاصیت هم افزایی با بلوك کننده های گیرنـده آنژیوتانسین (ARB) هستند. اساس مولکولی این خاصیت متوقف کردن حالت جبرانـی افـزایش رنـین اسـت کـه در اثـر مهـار کننـده هـای سیـستم RAS اتفـاق مـی‌افتـد. علت این امر خاصیت 1,25(OH) VitD3 است که به عنوان یک تنظیم‌کننده منفی سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون (RAS) عمل می‌کند. 1,25(OH) VitD3 و آنالوگ‌های آن باعث سرکوب ترجمه ژن رنین می‌شوند.

نیاز به تحقیقات بیشتر

با وجود مطالعات موجود، هنوز نقش ویتامین D در کــاهش GFR بهبــود آلبومینــوری مــشخص نــشده اســت و مکانیسم هایی کـه در مـورد نقـش ویتامین D ذکـر گردیـد بیشتر به صورت تئوری و درسطح آزمایشگاهی موجود است. به دلیل وجود همین تناقضات، هنوز به صورت درمان روتین و استاندارد در کاهش آلبومینوری در گاید لاین ها و کتـب ثبت نشده است. از این رو، با توجه به نتایج متناقض در این زمینه، موثر نبـودن روش‌های درمـان حاضـر، عـدم یکپـارچگی و مشخص نبودن نتایج مطالعات، تصمیم به انجام این تحقیق گرفتیم.

روش‌شناسی مطالعه

این مطالعه، مداخله ای و از نوع کارآزمایی بالینی است. جامعه آماری این پژوهش را بیماران مبتلا به پروتئینوری و دیابت تشکیل می‌دهد. داده‌های پژوهش با استفاده از فرم اطلاعاتی محقق‌ساخته، برای جمع‌آوری متغیرهای جمعیت‌شناختی و آزمایشات بیوشیمی جمع‌آوری شد. چک‌لیست‌های مربوطه کدبندی شده و اطلاعات ورودی به رایانه از طریق نرم‌افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

  • روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها

برای توصیف اطلاعات از جداول فراوانی، نمودارها و شاخص‌های مرکزی و پراکندگی استفاده شد. همچنین، اطلاعات با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل گردید. میزان خطای نوع اول حداکثر ۵ درصد اعمال گردید.

  • انتخاب بیماران

در این مطالعه، تعداد 132 بیمار مبتلا به نفروپاتی دیابتی که شرایط ورود به مطالعه را داشتند، انتخاب شدند. سپس از تمام بیماران آزمایشات پروتئین ادرار ۲۴ ساعته (از لحاظ حجم، کراتنین و پروتئین)، ESR، BUN، Cr، پروفایل لیپید، HBA1c، FBS، CRP، ۲۵(OH) ویتامین D و Ca، CHOLT، LDL/HDL و TG قبل از مطالعه گرفته شد.

  • تقسیم بیماران به گروه‌های درمانی

براساس سطح سرم، افراد بدون کمبود ویتامین D وارد مطالعه شدند و میزان پروتئین ادرار ۲۴ ساعته بیماران محاسبه شد. سپس بیماران به صورت تصادفی به دو گروه مساوی تقسیم شدند. گروه اول تحت درمان ترکیبی با ۲۵ میلی‌گرم لوزارتان به صورت دو بار در روز و به همراه روکاترول (روزانه ۱ کپسول) که فرم فعال 1,25(OH)D3 است، قرار گرفتند. گروه دوم تحت درمان ۲۵ میلی‌گرم لوزارتان به صورت دو بار در روز به تنهایی و به مدت ۳ ماه قرار گرفتند. در پایان مطالعه، آزمایشات مجدداً تکرار و نتایج دو گروه با یکدیگر مقایسه و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.

  • نتایج مطالعه

طبق نتایج به دست آمده، آنالوگ‌های ویتامین D تأثیر معنی‌داری بر کاهش پروتئینوری در این بیماران داشتند و همچنین موجب کاهش معنی‌داری در پروفایل چربی بیماران و بهبود عملکرد کلیه به صورت کاهش BUN و کراتینین بیماران شدند.

مطالعات مرتبط

در این زمینه، مطالعات مختلفی انجام شده است، از جمله مطالعه مروری سیستماتیک مرونالینی و همکاران در سال 2015 تحت عنوان بررسی آنالوگ‌های ویتامین D در نفروپاتی دیابتی. این مطالعه اولین مروری سیستماتیک در مورد نقش ویتامین D در نفروپاتی دیابتی است و شش مطالعه را شامل می‌شود. در این مطالعه، نقش آنالوگ‌های ویتامین D مانند کوله‌کلسیفرول، کلسی‌تریول و پاری‌کلسی‌تول در بیماران مبتلا به نفروپاتی دیابتی بررسی شد. این مطالعات عملکرد کلیه و نسبت آلبومین و یا پروتئین ادرار به کراتینین و همچنین پروتئینوری و GFR را مورد بررسی قرار دادند. نتیجه کلی این مطالعه مروری نشان داد که آنالوگ‌های ویتامین D در دو مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی از شش مطالعه، باعث بهبود عملکرد کلیه شده‌اند. نتایج مطالعه حاضر نیز با نتایج این مطالعه مروری سیستماتیک همخوانی دارد. هیچ‌یک از مطالعات نشان ندادند که تجویز ویتامین D باعث بروز هیپرکلسمی می‌شود، که با مطالعه ما نیز همخوانی داشت.

سایر مطالعات

سیستم رنین-آنژیوتانسین نقش مهمی در پیشرفت بیماری‌های کلیوی و نفروپاتی دیابتی دارد. درمان با مهارکننده‌های این سیستم (ACEI و ARB) ممکن است مفید باشد. اما مطالعات نشان داده‌اند که این داروها ممکن است به‌طور جبرانی باعث افزایش سطح رنین داخل کلیه شوند و بنابراین، این درمان‌ها به‌تنهایی نتوانسته‌اند بهبود کامل یا جلوگیری از پیشرفت بیماری کلیوی و پروتئینوری را تضمین کنند.

  • بررسی مطالعات حیوانی:

در مطالعات حیوانی، گزارش شده که آنالوگ‌های ویتامین D می‌توانند بیان رنین را سرکوب کرده، پرولیفراسیون سلول‌های مزانژیال را مهار کنند، و منجر به کاهش گلومرولو‌اسکلروزیس و بیان مارکرهای فیبروژنیک شوند. در مطالعه‌ای که البرزی و همکاران در سال 2008 انجام دادند، نشان داده شد که آنالوگ‌های جدید ویتامین D مانند پاریکلسیتول، باعث کاهش پروتئینوری و التهاب در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی می‌شوند. این یافته‌ها با نتایج مطالعه حاضر نیز هم‌خوانی داشت. کمبود ویتامین D در سراسر جهان شایع است، به‌ویژه در بیماران مبتلا به دیابت و فشارخون بالا. همچنین کمبود این ویتامین با مقاومت به انسولین و بیماری‌های قلبی-عروقی در ارتباط است، که همه این عوامل می‌توانند پروتئینوری را تشدید کنند.

  • بررسی تحقیق نیک‌داران و همکارانش در سال 2012

طی تحقیقی که توسط نیک‌داران و همکاران در سال 2012 انجام شد، اثرات کلسی‌تریول بر پروتئینوری در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بررسی شد. در این مطالعه 119 بیمار دیابتی به مدت 8 هفته تحت درمان با کلسی‌تریول قرار گرفتند. در پایان این مطالعه، نتایج نشان داد که ارتباطی بین سطح ویتامین D و پروتئینوری وجود دارد، و درمان با کلسی‌تریول باعث کاهش ترشح آلبومین شد، هرچند این کاهش از لحاظ آماری معنی‌دار نبود. اما اثرات کلسی‌تریول بر کاهش فشار خون دیاستولیک، HbA1C و سطح کلسترول LDL و HDL معنی‌دار بود، که نتایج آن با مطالعه حاضر همخوانی داشت. با این‌حال، نویسندگان علت عدم تأثیر کلسی‌تریول بر پروتئینوری را به دوره کوتاه مدت درمان و حجم کوچک مطالعه نسبت دادند.

  • تحقیق کائوسوس و همکاران در سال 2014

در مقابل، کائوسوس و همکاران در سال 2014 طی یک مطالعه مقطعی، سطح ویتامین D را در بیماران مبتلا به CKD و افراد بدون CKD بررسی کردند و نتیجه گرفتند که تفاوت معنی‌داری در سطح ویتامین D بین این دو گروه وجود ندارد. این در حالی است که در مطالعه حاضر، افزایش سطح ویتامین D در گروه مورد مطالعه از نظر آماری معنی‌دار نبود.

  • تحلیل مطالعه هان و همکارانش در سال 2012

هان و همکاران نیز در سال 2012 نشان دادند که درمان با پاریکلسیتریول، که یک فعال‌کننده گیرنده ویتامین D است، باعث کاهش پروتئینوری در بیماران کلیوی مراحل 4-5 که تحت دیالیز نیستند، می‌شود. این نتایج نیز با یافته‌های مطالعه حاضر هم‌خوانی داشت.

بحث: اهمیت پروتئینوری

پروتئینوری ویژگی بارز بیماری‌های کلیوی است و یک فاکتور تعیین‌کننده مهم پیش‌آگهی جهت پیشرفت افت عملکرد کلیه در این بیماران می‌باشد. به همین دلیل، کاهش پروتئینوری می‌تواند باعث بهبود عملکرد کلیوی و قلبی در این بیماران گردد. بنابراین، استراتژی‌های کاهش پروتئینوری شامل مهار سیستم رنین-آلدوسترون و آنژیوتانسین (RAAS) از طریق مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین (ACEI) یا مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs) و کاهش فشار خون به عنوان درمان‌های استاندارد برای مراقبت در این بیماری در نظر گرفته می‌شوند. اخیراً دریافته‌اند که فعال‌کننده‌های گیرنده‌های ویتامین D (VDRAs) باعث کاهش پروتئینوری می‌شوند.

نتیجه‌گیری

نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که درمان با آنالوگ ویتامین D علاوه بر درمان معمول با داروهای استاندارد مانند لوزارتان و کاپتوپریل در بیماری‌های کلیوی مزمن، بهبود کلسترول خون، بهبود عملکرد کلیه و کاهش پروتئینوری را به همراه دارد. این پروتئینوری یک فاکتور مهم در پیشرفت بیماری کلیوی و بیماری‌های قلبی-عروقی می‌باشد. بنابراین، کاهش پروتئینوری باعث کند شدن پیشرفت به سمت نارسایی غیرقابل برگشت کلیه می‌شود و استفاده از آنالوگ‌های ویتامین D عوارضی همچون هیپرکلسمی و هایپرفسفاتمی را به همراه نخواهد داشت. در نتیجه، طبق نتایج این مطالعه، استفاده از آنالوگ‌های ویتامین D به همراه درمان‌های دیگر در بیمارانی که حتی کمبود ویتامین ندارند، توصیه می‌گردد.

 منبع:

سعیدی، ناصر، رضوانفر، محمدرضا، حدیدی، مهدی، عسگری زاده ماهانی، فروه، و احمدلو، مجتبی. (1395). تاثیر ویتامین دی فعال در درمان پروتئینوری بیماران مبتلا به نفروپاتی دیابتی بدون کمبود ویتامین دی. مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک (ره‌ آورد دانش)، 19(6 (پیاپی 111))، 57-67.