آلکالن فسفاتاز (ALP) یکی از آنزیم‌های مهم در بدن انسان است که در بافت‌های مختلفی از جمله استخوان، کبد، کلیه و روده یافت می‌شود. این آنزیم نقش‌های حیاتی در فرایندهای بیوشیمیایی مانند معدنی‌سازی استخوان، تنظیم سطح فسفات، و هضم ایفا می‌کند. با این حال، سطح غیرطبیعی آن در آزمایش خون می‌تواند نشانه‌ای از اختلال در عملکرد اندام‌هایی مانند کبد یا استخوان باشد. درک دقیق ساختار و عملکرد ALP، به‌ویژه در شرایط بالینی، می‌تواند در تشخیص زودهنگام بسیاری از بیماری‌ها مؤثر باشد. از سوی دیگر، رویکردهای طبیعی مانند استفاده از گیاه آرتی‌چوک و مکمل‌های حاوی عصاره آن، به‌دلیل تأثیرات مثبت بر عملکرد کبد و تنظیم آنزیم‌های کبدی، مورد توجه قرار گرفته‌اند. در این مقاله به بررسی علمی ساختار، عملکرد و نقش تشخیصی آنزیم آلکالن فسفاتاز و همچنین ارتباط آن با ترکیبات مؤثر گیاه آرتی‌چوک خواهیم پرداخت.

آلکالن فسفاتاز (ALP) چیست؟

آنزیم آلکالن فسفاتاز (Alkaline Phosphatase) که به اختصار ALP نامیده می‌شود، یکی از آنزیم‌های مهم گروه هیدرولازها است. این آنزیم در بسیاری از بافت‌های بدن یافت می‌شود و در متابولیسم فسفر، تنظیم استخوان‌سازی، انتقال مواد در کبد و روده، و حتی در روندهای ایمنی و دفاعی نیز نقش دارد. این آنزیم به دلیل ویژگی خاص خود یعنی فعالیت بهینه در محیط قلیایی مورد توجه بسیاری از پژوهشگران و پزشکان قرار گرفته است.

ساختار شیمیایی و نیازهای کوفاکتوری

ALP یک آنزیم متالوپروتئینی دایمر است که برای عملکرد صحیح خود به دو یون روی (Zn²⁺) و معمولاً یک یون منیزیم (Mg²⁺) نیاز دارد. هر زیرواحد آنزیم دارای محل فعال است که قادر به کاتالیز کردن واکنش‌های هیدرولیز فسفات‌ها می‌باشد. در این ساختار، یون‌های فلزی نقش حیاتی در پایداری ساختاری، تثبیت سوبسترا و فعال‌سازی مولکول آب برای حمله نوکلئوفیلی به پیوند فسفو‌استر ایفا می‌کنند.

مناطق اصلی بیان ALP در بدن

آنزیم آلکالن فسفاتاز (ALP) به‌طور گسترده در بافت‌های مختلف بدن بیان می‌شود، اما بیشترین بیان و فعالیت آن در چند ناحیه‌ خاص از بدن دیده می‌شود. مناطق اصلی بیان ALP عبارت‌اند از:

۱. کبد:

ALP در سلول‌های مجاری صفراوی (cholangiocytes) به‌ویژه در سطح آپیکال این سلول‌ها بیان می‌شود. افزایش سطح ALP سرمی معمولاً با انسداد مجاری صفراوی یا بیماری‌های کبدی مانند کلستاز مرتبط است.

۲. استخوان:

ALP توسط استئوبلاست‌ها تولید می‌شود و نقش مهمی در فرایند معدنی‌سازی ماتریکس استخوان دارد. در دوران رشد، یا در شرایطی مانند بیماری پاژه یا استئومالاسی، سطح ALP افزایش می‌یابد.

۳. کلیه‌ها:

ALP در سلول‌های توبولی کلیوی بیان می‌شود، هرچند میزان آن نسبت به کبد و استخوان کمتر است. در برخی بیماری‌های کلیوی، ممکن است سطح ALP تحت تأثیر قرار گیرد.

۴. روده:

ایزوفرم خاصی از ALP در مخاط روده (intestinal ALP) یافت می‌شود که در فرایندهای ایمنی و دفاعی نقش دارد، به‌ویژه در بی‌اثر کردن اندوتوکسین‌های باکتریایی.

۵. جفت:

در دوران بارداری، نوع خاصی از ALP به نام placental ALP از سلول‌های جفت ترشح می‌شود که می‌تواند در آزمایشات خون مادر دیده شود.

در کنار این موارد، ALP در برخی بافت‌های دیگر مانند لنفوسیت‌ها و کبد جنینی نیز بیان می‌شود، اما از نظر بالینی اهمیت کمتری دارند.

مکانیسم عملکرد آنزیمی

ALP با شکستن پیوند فسفو‌استر در مولکول‌های فسفریله، باعث آزادسازی فسفات معدنی (Pi) می‌شود. این واکنش برای بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیک نظیر:

• فعال‌سازی مسیرهای سیگنالینگ سلولی
• کنترل سطح فسفات در بدن
• تسهیل در معدنی‌سازی استخوان
• تنظیم pH موضعی در محیط‌های سلولی و خارج‌سلولی

ضروری است.

نقش فیزیولوژیکی ALP در سیستم‌های مختلف بدن

۱. دستگاه اسکلتی – استخوان‌ها و مفاصل

در استخوان، آلکالن فسفاتاز توسط استئوبلاست‌ها تولید می‌شود و وظیفه آن حذف پیروفسفات است که یک مهارکننده معدنی‌سازی استخوان به شمار می‌رود. کاهش عملکرد این آنزیم می‌تواند منجر به بیماری‌هایی نظیر:

• هیپوفسفاتازی (Hypophosphatasia)
• راشیتیسم و استئومالاسی
• اختلالات رشد در کودکان

۲. دستگاه کبدی و صفراوی

افزایش ALP در شرایطی مانند کلستاز، انسداد مجاری صفراوی، هپاتیت، یا تومورهای کبدی مشاهده می‌شود. در این موارد، معمولاً همزمان افزایش GGT نیز مشاهده می‌شود که منشأ کبدی ALP را تأیید می‌کند.

۳. بارداری و نقش جفتی ALP

در بارداری، ایزوآنزیم جفتی افزایش می‌یابد و در بسیاری از خانم‌های باردار ALP می‌تواند ۲ تا ۳ برابر افزایش یابد که در اغلب موارد فیزیولوژیک است.

۴. سیستم گوارش

ALP در روده نقش مهمی در غیر‌فعال‌سازی اندوتوکسین‌های باکتریایی و حفظ تعادل میکروبی دارد. مطالعات نشان داده‌اند که کاهش ALP روده‌ای می‌تواند با اختلالات التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو مرتبط باشد.

جنبه‌های تشخیصی و بالینی

الف) افزایش ALP در آزمایش خون ممکن است به دلایل زیر باشد:

• بیماری‌های کبدی: مانند سیروز، هپاتیت، انسداد صفراوی
• اختلالات استخوانی: مانند پاژه، شکستگی‌ها، متاستاز استخوانی، استئومالاسی
• بارداری، بلوغ، یا بهبودی پس از جراحی یا آسیب
• سرطان‌ها (مانند سرطان کبد، کلیه یا پروستات)

ب) و کاهش ALP نیز ممکن است دیده شود در:

• هیپوفسفاتازی (اختلال ژنتیکی شدید)
• سوءتغذیه، کمبود روی، کمبود منیزیم
• کم‌کاری تیروئید
• کم‌خونی شدید و بیماری سلیاک

روش‌های اندازه‌گیری آزمایشگاهی

اندازه‌گیری ALP در سرم با استفاده از روش اسپکتروفتومتری انجام می‌شود. مهم‌ترین نکات در تفسیر این تست:

• بررسی همزمان سطح GGT برای تشخیص منشأ کبدی
• بررسی سطح کلسیم، فسفر، PTH در اختلالات استخوانی
• الکتروفورز ایزوآنزیم‌ها برای تعیین منشأ ALP (کبدی، استخوانی، جفتی و …)

نقش آلکالن فسفاتاز در بیماری‌های کبدی

• افزایش ALP یکی از نشانه‌های مهم آسیب یا انسداد صفراوی در بیماری‌های کبدی است.
• بررسی همزمان ALP با GGT و ALT/AST برای تعیین نوع و منشأ آسیب کبدی ضروری است.
• در بیماری‌هایی مثل PBC و PSC، ALP به‌عنوان یک شاخص کلیدی برای تشخیص و مانیتورینگ درمان به‌کار می‌رود.
• افتراق ALP منشأ کبدی از منشأ استخوانی با استفاده از آزمایش‌های تکمیلی مثل ایزوآنزیم‌ها یا تست‌های تصویربرداری امکان‌پذیر است.

تاثیر گیاه آرتی‌چوک و آنزیم آلکالن فسفاتاز (ALP) :

ارتباط میان سطح آنزیم آلکالن فسفاتاز (ALP) و مصرف سینارین (Cynarin) ــ ترکیب فعال اصلی موجود در گیاه آرتی‌چوک (کنگر فرنگی) ــ یکی از موضوعات قابل توجه و کاربردی در حوزه حمایت از سلامت کبد و عملکرد مجاری صفراوی به شمار می‌رود. این رابطه، به ‌ویژه در زمینه استفاده از مکمل‌های حاوی عصاره آرتی‌چوک مانند مکمل “لیور”، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند در راهبردهای پیشگیری یا بهبود اختلالات مرتبط با کبد و صفرا مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه این ارتباط را از دیدگاه بیوشیمیایی، فارماکولوژیک و شواهد علمی مرور می‌کنیم:

سینارین چیست؟

سینارین ترکیبی پلی‌فنولی از خانواده کافئیک اسیدهاست که در برگ‌ های گیاه آرتی‌چوک یافت می‌شود. این ماده دارای خواص:

• کبد‌دوست (Hepatoprotective)
• افزاینده ترشح صفرا (Cholagogue / Choleretic)
• آنتی‌اکسیدانی قوی
• ضدالتهاب ملایم

می‌باشد.

تأثیر سینارین بر آنزیم ALP و عملکرد کبد

۱. کاهش سطح ALP در شرایط کلستاز خفیف یا التهاب صفراوی

مطالعات نشان داده‌اند که مصرف عصاره آرتی‌چوک حاوی سینارین می‌تواند در افراد دارای افزایش خفیف تا متوسط ALP ناشی از اختلالات صفراوی عملکردی، به مرور زمان منجر به کاهش سطح ALP شود. این اثر به واسطه:

• افزایش ترشح صفرا
• کاهش فشار داخل مجاری صفراوی
• بهبود جریان صفرا و کاهش التهاب سلول‌های صفراوی

صورت می‌گیرد.

۲. کاهش سطح سایر آنزیم‌های کبدی مانند ALT و AST

عصاره آرتی‌چوک علاوه بر ALP، گاهی باعث کاهش آنزیم‌های نشانگر آسیب هپاتوسلولار نیز می‌شود، به‌ویژه در کسانی که کبد چرب یا اختلال عملکرد کبدی خفیف دارند.

مکمل هایی مانند قرص جوشان لیور (Liver)، با دارا بودن عصاره آرتی‌چوک استاندارد شده به میزان مشخصی از سینارین، می‌توانند در موارد زیر مؤثر باشند:

• کمک به کاهش خفیف تا متوسط ALP در شرایط بدون انسداد ساختاری (مثلاً در سوء عملکرد صفراوی یا کبد چرب)
• پیشگیری از افزایش ALP در افرادی که داروهای مؤثر بر کبد مصرف می‌کنند
• بهبود عملکرد کبدی در افراد دچار سوءهاضمه صفراوی، نفخ، یا بی‌اشتهایی با منشأ صفراوی

نکته مهم بالینی: در مواردی که افزایش ALP به دلیل انسداد ساختاری (مانند سنگ صفرا یا تومور) باشد، سینارین ممکن است تأثیر قابل توجهی نداشته باشد و نیاز به مداخله درمانی تخصصی وجود دارد. افراد با بیماری‌های کبدی پیشرفته یا کلستاز شدید باید پیش از مصرف مکمل‌های حاوی آرتی‌چوک با پزشک مشورت کنند.

جمع‌بندی

آنزیم آلکالن فسفاتاز (ALP) نه‌تنها یک عنصر کلیدی در فرآیندهای زیستی بدن است، بلکه به‌عنوان یکی از شاخص‌های مهم در آزمایش‌های تشخیصی نیز شناخته می‌شود. سطوح غیرطبیعی این آنزیم می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های التهابی، کبدی یا استخوانی باشد. بررسی دقیق ایزوآنزیم‌های ALP و شناخت عملکردهای اختصاصی آن‌ها در بافت‌های مختلف، پزشکان را در تفسیر دقیق‌تر نتایج آزمایشگاهی یاری می‌دهد. همچنین، شواهد علمی حاکی از آن است که ترکیباتی مانند سینارین موجود در گیاه آرتی‌چوک، از طریق افزایش ترشح صفرا و کاهش التهاب کبدی، می‌توانند به کاهش سطح ALP در شرایط خفیف کمک کنند. مکمل‌هایی نظیر “قرص جوشان لیور” نیز ممکن است در بهبود عملکرد کبد و کاهش آنزیم‌های بالا رفته، مؤثر واقع شوند. بهره‌گیری از این رویکردهای طبیعی در کنار پایش منظم سطح ALP، می‌تواند در ارتقاء سلامت عمومی و پیشگیری از پیشرفت بیماری‌های مزمن مفید باشد.

اثر تمرینات ترکیبی با رویکرد “نهایت آمادگی” و مصرف قهوه بر سطوح سرمی آنزیم های کبدی مردان میانسال مبتلا به کبد چرب غیرالکلی

بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) شامل:

تظاهر کبدی سندرم متابولیک و به عنوان چربی کبدی به میزان بیشتر از 5 درصد وزن کبد درغیاب مصرف قابل توجه:

• الکل
• عفونت های ویروسی
• هرگونه علت شناسی بیماری کبدی

تعریف شده است.

کبد چرب

کبد چرب با افزایش غلظت:

• آنزیم های آلانین آمینو ترانسفراز (ALT)
• آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST)

سرم همراه است.  این بیماری حدود 70 میلیون نفر(30 درصد) از بزرگسالان آمریکا را تحت تاثیر قرار داده است. در حال حاضر 115 میلیون فرد بزرگسال در سراسر جهان تحت تاثیر این بیماری قرار دارند. بیش از 6 میلیون فرد بزرگسال در جهان مبتلا به التهاب و آسیب های سلول های کبدی هستند. با رغبت به شهرنشینی، تغییرات رفتاری:

• کاهش فعالیت بدنی
• رژیم غذایی با چربی
• انرژی زیاد

و افزایش دیابت نوع  دو، میزان این بیماری در مناطق آسیائی افزایش پیدا کرده است. طبق آمارها 12 تا 24 درصد جمعیت عمومی قاره آسیا درگیر این بیماری می باشند. در حال حاضر حدود 20 تا 30 درصد جمعیت ایران دارای کبد چرب هستند. شیوع بیماری کبد چرب غیر الکلی با بالا رفتن سن، افزایش می یابد و در مردان بیشتر از زنان است. در حال حاضر دو نوع درمان برای کبد چرب غیر الکلی وجود دارد، که شامل تغییر شیوه زندگی از جمله:

• کاهش وزن
• اصلاح رژیم غذایی
• فعالیت بدنی (که معمولا به عنوان اولین قدم درمانی توصیه می شود)
• دارو درمانی

می باشد.

رفع بیماری کبد چرب

از متغیرهای دیگری که برای رفع بیماری کبد چرب مورد توجه قرار گرفته مصرف قهوه می باشد. قهوه از طریق مکانیسم های مختلف به افزایش چربی سوزی کمک می کند و قادر به کاهش سطح:

• آسپارتات آمینوترانسفراز
• آلانین آمینو ترانسفراز
• گاما گلوتامیل ترانسفراز
• فسفاتاز قلیایی

می باشد. مصرف قهوه به علت داشتن اسید کلروژنیک می تواند با ویژگی آنتی اکسیدان وضد التهابی باعث افزایش متابولیسم چربی ها شده و در بهبود ترکیب بدن موثر باشد. افزایش چربی به علت عدم تناسب بین انـرژی دریافتی و انرژی مصرفی روی می دهد و محصولات طبیعی مانند قهوه مـی توانـد در:

• کـاهش جذب چربی
• مصرف انرژی
• لیپوژنز
• تجزیه سلول های چربی و تکثیر آن ها
• افزایش مصرف انرژی
• تجزیـه چربی

مفید باشد. نتیجه مطالعه متاآنالیز Wijarnpreecha، حاکی از کاهش قابل توجه خطرکبد چرب غیر الکلی وکاهش فیبروز کبدی در بین افرادی است که به طور منظم قهوه می نوشیدند.  نقش فعالیت های ورزشی در:

• پیشگیری
• کاهش بیماری کبد چرب غیر الکلی

بسیار حائز اهمیت است.

رویکرد نهایت آمادگی

شواهد نشان دادند که فعالیت آنزیم های مختلف بدن تحت تاثیر شدت، مدت و نوع فعالیت بدنی، دستخوش تغییرات متنوعی می شود. مشخص شده است که تمرینات سرعتی و با شدت بالا می توانند موجب بهبود معنادار آنزیم های کبدی مستقل از ترکیب بدن شود. برنامه تمرین ترکیبی با رویکرد “نهایت آمادگی” از روش های تمرینی جدید و به روز بوده و برای همه سنین، انسان های سالم، افراد دارای مشکلات جسمانی، زنان و مردان خصوصاٌ بزرگسالان و میانسالان بسیار لازم و ضروریست و شامل:

• حرکات تعادلی
• سرعتی
• هماهنگی
• قدرتی
• استقامت هوازی
• انعطاف پذیری

است که موجب توسعه عوامل آمادگی:

• جسمانی
• حرکتی

با افزایش متابولیسم می شود. ترکیب تمرینات مختلف در این سیستم باعث می شود تا فرد بتواند در یک سیکل تمرینی همزمان بطور دلخواه چندین فاکتور بدنی را به چالش کشیده و ارتقاء دهد. محققین نشان دادند که مداخله تمرینات هوازی-مقاومتی بر کاهش سطوح آنزیم های کبدی و شاخص های ترکیب بدنی تاثیر مثبت دارد و می تواند راهکار مؤثری جهت کاهش خطرات اضافه وزن و همچنین پیشگیری از چاقی و بیماری کبد چرب غیر الکلی باشد.

مداخلات ورزشی

نتایج پژوهش Takahashi و همکاران نشان داد که مداخلات ورزشی و مکانیسم های مرتبط با تمرینات بدنی باعث بهبود بیماری:

• کبد چرب غیر الکلی
• چاقی
• سندرم متابولیک

بیماران می شود.  همچنین در مطالعه Gomes-Romero نشان داده شد که فعالیت بدنی با افزایش سلامت قلبی و متابولیک، کاهش گرید کبد چرب و کاهش مرگ ومیر همراه است.  مطالعات نشان می دهند که ورزش و فعالیت بدنی به همراه مصرف منابع غذایی مناسب، در افزایش متابولیسم چربی ها، کاهش چربی های خون و به دنبال آن کاهش چربی های کبد موثر است. بنابراین تمرکز بر مداخلات جدید و به روز که هم فعالیت ورزشی و هم تغذیه را درگیر نماید، می تواند ثمربخش باشد و برای درمان بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی مفید واقع شود. لذا این پژوهش با هدف بررسی اثر یک دوره تمرین ترکیبی با رویکرد “نهایت آمادگی” همراه با مصرف قهوه بر کاهش سطوح آنزیم های کبدی مردان میانسال دارای کبد چرب غیر الکلی انجام شد.

پژوهش حاضر از نوع کاربردی با روش نیمه تجربی و بر اساس طرح چهار گروهی، با سه گروه آزمایش و یک گروه کنترل همراه با پیش آزمون – پس آزمون بود. در ابتدای هر جلسه 10 الی 15 دقیقه گرم کردن شامل:

• راه رفتن
• آرام دویدن
• حرکات کششی

انجام می گرفت، سپس بخش اصلی تمرین شامل سه بخش حرکات:

• تعادلی
• هوازی
• قدرتی با کش
• استقامت عضلانی
• هماهنگی
• انعطاف پذیری

بود و با شدت 60 تا 70 درصد حداکثر ضربان قلب انجام می شد. در پایان هر جلسه تمرین عمل سرد کردن با اجرای حرکات کششی و نرمش سبک به مدت 10 دقیقه اجرا شد.

مصرف قهوه

گروه مصرف قهوه به صورت یک روز در میان (هماهنگ با گروه تمرین و مصرف قهوه) صبح ها و بعد از ظهرها یک فنجان 180 سی سی:

• قهوه اندونزی
• چری
• جاوا از نوع روبوستا
• رست مدیوم

را به صورت دم کرده مصرف می کردند. میزان مصرف برای هر وعده، دو پیمانه و وزن هر پیمانه قهوه 4 تا 5 گرم بود. مقدار کافئین موجود درنمونه مصرف شده بین 215 تا 235 میلی گرم در هر فنجان 180 سی سی بود. گروه کنترل در طول این مدت در هیچ فعالیت ورزشی شرکت نداشتند. کلیه سنجش ها 24 ساعت پس از آخرین جلسه پروتکل تمرینی در شرایطی کاملا مشابه پیش آزمون، بر روی گروه های آزمایش و کنترل انجام شد. همچنین در شروع پژوهش توصیه های تغذیه ای شامل کاهش حجم مواد غذایی مصرفی در هر وعده و پرهیز از مصرف قند و چربی ارائه و در طول مدت تمرین هم به طور مستمر یادآوری شد.

هدف پژوهش

بررسی اثر تمرینات ترکیبی با رویکرد “نهایت آمادگی” همراه با مصرف قهوه، بر سطوح سرمی آنزیم های کبدی مردان میانسال مبتلا به کبد چرب غیرالکلی بود. یافته ها نشان داد که سطوح سرمی آنزیم های کبدی آلانین آمینو ترانسفراز و آسپارتات آمینو ترانسفراز در سه گروه آزمایش:

• تمرین ترکیبی
• مصرف قهوه
• تمرین ترکیبی مصرف قهوه در پس آزمون

کاهش معناداری داشته است. این موضوع نشان می دهد که هشت هفته تمرین ترکیبی بر کاهش سطوح سرمی آنزیم های کبدی تاثیر مثبت داشته است و روش تمرین ترکیبی قهوه موثرتر می باشد. مطالعات نشان دادند دوازده هفته تمرین ترکیبی باعث کاهش معنادار در ابعاد و درجه کبد می شود. از سویی نشان داده شده که تمرین مقاومتی می تواند مداخله ای موثر برای بهبود شاخص های آسیب کبدی:

• GCT
• ALT
• AST

مرتبط با کبدچرب غیرالکلی باشد. از سویی نیز نشان دادند که مداخله تمرین ورزشی ترکیبی باعث کاهش معناداری سطوح آنزیم هایALT،  AST در زنان چاق مبتلا به کبد چرب غیرالکلی می شود. در تحقیقی دیگر نیز گزارش کردند که 12هفته تمرینات استقامتی، اثری برسطوح آنزیم های کبدی زنان چاق ندارد. در مطالعه ایی نیز گزارش کردند که میانگین میزان آنزیم  ALT ,AST در گروه تمرین مقاومتی کاهش معنادار نداشت، علت ناهمسویی می تواند نوع پروتکل تمرین ورزشی متفاوت مورد استفاده در مطالعه حاضر باشد.

نتایج پژوهش حاضر

کاهش معنادار آماری در وزن و شاخص توده بدنی آزمودنی ها را نشان نداد. این یافته ناهمسو با یافته های مطالعات مشابه می باشد. علت این امر ممکن است به دلیل عدم توجه به توصیه های تغذیه ای و عدم کنترل کامل عادت های غذایی و مصرف بالای شکر و چربی در رژیم غذایی آزمودنی ها باشد. همچنین در رابطه با نتایج حاصل از ترکیب دو مداخله تمرین+ قهوه می توان بیان کرد که اثربخشی این نوع مداخلات توام، در کاهش سطوح سرمی آنزیم کبدی ALT بیشتر بود. قهوه به عنوان یک ماده غذایی گیاهی انرژی بخش و مفید، دارای اثرات حفاظتی برای کبد می باشد. منبع اصلی:

• اسیدهای فنلیک
• پلی فنول

است و می تواند به سازگاری در پاسخ سلولی در تنظیم پروتئین های درگیر در محافظت از سلول، به ویژه آنتی اکسیدان، سم زدایی و ترمیم آنزیم ها کمک نماید. از نظر ترکیبات شیمیایی دارای:

• آب
• چربی
• کربوهیدرات
• سلولز
• مواد معدنی
• کافئین

است. کافئین منبع اصلی دانه قهوه است. یک فنجان متوسط قهوه دم کرده، بین 95 تا 200 میلی گرم، کافئین دارد. ماده شیمیایی گزانتین کافئین از سرعت گسترش فیبروز کبد جلوگیری کرده و در بهبود فرایندهای ذهنی، موجب سهولت انتقال پیام های عصبی در دستگاه عصبی سمپاتیک می شود و همینطور میزان اکسیژن رسانی به سلول های مغز را افزایش می دهد. درنتیجه، هماهنگی عصب و عضله و زمان واکنش، بهبود می یابد.  مطالعات نشان داده اند نوشیدن میزان بیشتری از قهوه با کاهش خطر ابتلا به سیروز کبدی مرتبط است. در این بررسی ها آمده است نوشیدن یک فنجان قهوه در طول روز خطر ابتلا به سیروز را تا 22 درصد کاهش می دهد که با افزایش مصرف قهوه در روز، این تاثیرگذاری بیشتر می شود.

عوارض خوردن قهوه

از طرفی، به دلیل وجود آلکالوئیدی به نام متیل گزانتین در کافئین و تاثیر آن بر سیستم عصبی مرکزی، نوشیدن بیش از حد قهوه هم می تواند به تحریک پذیری و عصبی شدن فرد منجر شده و عوارض جانبی ناخوشایند و حتی خطرناکی داشته باشد. مصرف نامتعادل قهوه می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را در افراد با شرایط خاص قلبی افزایش داده و مشکلاتی نظیر:

• سردرد
• بی قراری
• بی خوابی
• اضطراب
• زود رنجی

به وجود آورد. گرچه پاسخ ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. نکته دیگر اینکه متیل گزانتین کافئین ماهیت اپیوئیدی و ضد درد دارد. آدنوزین یکی از مهم ترین واسطه های شیمیایی شرکت کننده در اعمال نخاعی است، کافئین یک آنتاگونیست گیرنده آدنوزین می باشد و با مسدود کردن گیرنده های آدنوزینی موجب افزایش ضد درد ترکیبات اپیوئیدی می شود. از آنجائی که ترکیبات اپیوئیدی دارای خاصیت اعتیاد زا هستند، احتمال دارد مصرف قهوه به شکل عادت درآید، بنابراین جهت کاهش عوارض جانبی و خاصیت اعتیاد زایی، مصرف آن در مقادیر کم تا متوسط برای اکثر افراد مفید بوده و مزایای چشمگیری در سلامتی ایجاد می کند.

نتایج تحقیق

به طور کلی نتایج تحقیق نشان داد مداخله تمرین ترکیبی با رویکرد نهایت آمادگی به همراه مصرف قهوه در کاهش آنزیم های کبدی موثر است. قهوه نوشیدنی ارزان و در دسترس است که عوارض کبد چرب را کاهش می دهد.  تمرین ترکیبی با رویکرد “نهایت آمادگی” نیز یک روش تمرینی جدید و کامل است که در آن نیازی به حرکات سخت و پر فشار مانند حرکات پرشی و جهیدن ها نیست، بیشتر تمرینات با وزن بدن انجام می شود، و به وسایل خاصی نیاز ندارد. پیشنهاد می شود از این مداخله ترکیبی، برای افراد میانسال کم تحرک مبتلا به کبد چرب که در آستانه ورود به سالمندی نیز هستند، استفاده گردد.

منبع

Taheri, A., Talebi, N., & Babaei Khorzoghi, M. (2021). The effect of combined exercises with the approach of ultimate-fit and coffee consumption on liver enzymes of middle-aged men with non-alcoholic fatty liver. Daneshvar Medicine, 29(3), 93-103. doi: 10.22070/daneshmed.2021.14426.1073