تحریک قدرت باروری توسط کوآنزیم کیوتن

تحریک قدرت باروری توسط کوآنزیم کیوتن

تحریک قدرت باروری توسط کوآنزیم کیوتن(Coenzyme Q10 Stimulate Reproductive Vatality)

کوآنزیم Q10 (CO Q10)، یکی از اجزای ساختار غشای داخلی میتوکندری است که علاوه بر تولید انرژی، سبب کاهش استرس اکسیداتیو و در نتیجه کاهش ریسک ابتلا به سرطان‌ها می‌شود. همچنین این مولکول باعث بهبود تخمک‌گذاری، بلوغ تخمک و تقویت لقاح می‌گردد. در این مقاله به بررسی تحریک قدرت باروری توسط کوآنزیم کیوتن خواهیم پرداخت.

نقش انرژی و میتوکندری در تولیدمثل

بلوغ تخمک، لقاح و رشد جنینی به مقادیر بالایی از انرژی یا ATP نیاز دارند، لذا هر سلول تخمک حاوی هزاران میتوکندری است. در تخمدان‌ها، استرس اکسیداتیو یک عامل کلیدی است که آپوپتوز (مرگ سلولی) تخمک‌ها و سلول‌های گرانولوزا را القا می‌کند. کوآنزیم کیوتن به‌عنوان یک فاکتور آنتی‌اکسیدان و ضد التهاب، سبب کاهش استرس اکسیداتیو و التهابات می‌شود. بنابراین با سالم نگه‌داشتن تخمک‌ها و سلول‌های گرانولوزا، شانس بارداری افزایش می‌یابد.

کاهش باروری و نقش کوآنزیم Q10

پس از 35 سالگی، تعداد فولیکول‌های موجود در تخمدان به‌سرعت کاهش می‌یابد و منجر به کاهش باروری در زنان می‌گردد. اختلال عملکرد تخمدان بیشتر به دلیل استرس‌های اکسیداتیو، واکنش‌های التهابی، اختلال عملکرد میتوکندری و آپوپتوز (مرگ سلولی) نسبت داده می‌شود. کوآنزیم Q10 سبب افزایش تعداد فولیکول‌ها، بهبود عملکرد تخمدان و کیفیت تخمک، کاهش سطح استرس اکسیداتیو و افزایش هورمون AMH می‌شود.

هورمون ضد مولرین (AMH) و نقش آن در باروری

نکته: هورمون ضد مولرین (AMH: Anti-Müllerian Hormone) در بافت بیضه مردان و تخمدان زنان تولید می‌شود و میزان آن بر حسب سن و جنس متغیر است. در جنین دختر، AMH تولید نمی‌شود و عدم حضور این هورمون اجازه می‌دهد که اندام جنسی زنانه رشد کند. سطح این هورمون در دختران تا سن بلوغ پایین است و در دوره‌ی پیش از بلوغ تولید آن در تخمدان‌ها آغاز شده و سطح آن افزایش می‌یابد. سطح AMH به‌تدریج طی سال‌ها کاهش می‌یابد و در دوران پیش از یائسگی و شروع یائسگی تقریبا غیرقابل اندازه‌گیری خواهد بود. سنجش این هورمون می‌تواند در تخمین ذخیره‌ی تخمک و احتمال باردارشدن کمک کند.

تاثیر کوآنزیم Q10 در مایع فولیکولی

مطالعات نشان می‌دهد که غلظت کوآنزیم Q10 در مایع فولیکولی خانم‌های مبتلا به PCOS که اضافه وزن نیز دارند، نسبت به خانم‌های سالم کمتر می‌باشد.

نکته: مایع فولیکولی داخل فولیکول‌ها قرار دارد و تمام ریزمغذی‌ها را جهت رشد و بلوغ فولیکول با هدف تولید یک تخمک بالغ و سالم در خود دارد.

مصرف خوراکی کوآنزیم Q10 و بهبود باروری

طبق مطالعات، مصرف خوراکی کوآنزیم Q10 به میزان روزانه 200 میلی‌گرم، به مدت 30 الی 35 روز در خانم‌های 31 تا 46 ساله سبب افزایش کیفیت تخمک و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی مایع فولیکولی و در نتیجه بهبود باروری شد.

تاثیر کوآنزیم Q10 بر کاهش هایپرآندروژنیسم و قند خون

از آنجاکه استرس اکسیداتیو می‌تواند سبب هایپرآندروژنیسم (افزایش هورمون‌های مردانه) در خانم‌های مبتلا به PCOS شود، مصرف کوآنزیم Q10 با کاهش سطح آندروژن‌ها/هورمون‌های مردانه، سبب بهبود نشانه‌های بیماری در این افراد می‌گردد. همچنین کوآنزیم Q10 سبب کاهش قند خون ناشتا و همچنین کاهش HOMA INDEX (سنجش مقاومت به انسولین) می‌گردد. بنابراین این مولکول، یک درمان موثر برای پیشگیری از عوارض PCOS در نظر گرفته می‌شود، البته تأثیر آن کمتر از اینوزیتول می‌باشد.

کوآنزیم Q10 و کلومیفن سیترات در درمان PCOS

در مطالعه‌ای، تجویز کوآنزیم Q10 همراه با کلومیفن سیترات به‌عنوان یک درمان موثر برای خانم‌های مبتلا به PCOS مقاوم به کلومیفن سیترات، شناسایی شد. در مقایسه با کلومیفن به‌تنهایی، بیماران گروه درمانی همراه با CO Q10 دارای افزایش ضخامت اندومتر، بهبود تخمک‌گذاری و افزایش نرخ حاملگی بودند که ممکن است به دلیل اثرات متعدد کوآنزیم Q10 بر کاهش استرس اکسیداتیو و مهار پراکسیداسیون لیپیدی باشد.

مطالعات مصرف کوآنزیم Q10 در افزایش باروری

طبق مطالعات انجام شده بر روی 51 نفر، مصرف روزانه 180 میلی‌گرم CO Q10 سبب افزایش میزان تخمک‌گذاری، افزایش ضخامت اندومتر، افزایش تعداد فولیکول و در نهایت بهبود بارداری می‌شود. مطالعه دیگری بر روی 14 خانم 18 تا 40 سال نشان داد که مصرف 100 میلی‌گرم CO Q10 به‌صورت روزانه به مدت سه ماه، به واسطه کاهش فاکتورهای التهابی، سبب کاهش التهابات و بهبود عملکرد تخمدان می‌شود.

التهاب دستگاه تناسلی و نقش کوآنزیم Q10

نکته: التهاب دستگاه تناسلی زنان از جمله عفونت لوله‌ها، اندومتریت (التهاب دیواره داخلی رحم)، بیماری التهابی لگن و واژینیت (التهاب واژن)، می‌تواند ناشی از استرس‌های اکسیداتیو باشد و خطر ناباروری را افزایش دهد. علاوه بر عملکرد آنتی‌اکسیدانی کوآنزیم Q10، اثرات ضد التهابی و تعدیل‌کننده ایمنی از دیگر ویژگی‌های غالب این مولکول است. به گونه‌ای که نشانگرهای التهابی مانند TNF-Alpha و اینترلوکین شماره 8، به واسطه تجویز آن کاهش یافتند.

تاثیر کوآنزیم Q10 بر فاکتورهای متابولیکی

در تحقیقی که بر روی 22 خانم 20 تا 40 ساله به مدت دو ماه انجام شد، نشان داده شد که مصرف روزانه 200 میلی‌گرم کوآنزیم Q10 به مدت دو ماه، سبب حفظ طبیعی قند خون، بهبود متابولیسم چربی‌ها، کاهش تستسترون و همچنین کاهش شاخص HOMA گردید.

نقش CO Q10 بر فاکتورهای موثر در تولیدمثل

  • کاهش استرس اکسیداتیو در میتوکندری تخمک و تولید انرژی برای تخمک (افزایش احتمال بارداری)
  • کاهش التهابات، به‌ویژه التهابات دستگاه تناسلی
  • حفظ سلامت تخمک و سلول‌های گرانولوزا، افزایش میزان تخمک‌گذاری، افزایش ضخامت اندومتر، افزایش تعداد فولیکول‌ها و همچنین تحریک تولید هورمون AMH
  • حفظ طبیعی قند خون، بهبود متابولیسم چربی‌ها، کاهش تستسترون و همچنین کاهش شاخص HOMA، خصوصا در خانم‌های مبتلا به PCOS
اثر N-استیل سیستئین بر دردهای مرتبط با اندومتریوز، کاهش اندازه اندومتریوم تخمدان و نتایج باروری

اثر N-استیل سیستئین بر دردهای مرتبط با اندومتریوز، کاهش اندازه اندومتریوم تخمدان و نتایج باروری

اثر N-استیل سیستئین (NAC) بر دردهای مرتبط با اندومتریوز، کاهش اندازه اندومتریوم تخمدان و نتایج باروری

اندومتریوز اختلالی است که در آن بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم (اندومتر) در خارج از محدوده رحم رشد می‌کند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بافت اندومتر روی تخمدان‌ها، روده و بافت‌های پوشاننده لگن رشد می‌کنند.این مطالعه بر روی بیماران 18 تا 45 سال با مشکل اندومتریوز که درمان هورمونی انجام نمی‌دهند و همچنین باردار نیستند، انجام شد. بیماران به صورت دوز 600 میلی‌گرم ان-استیل سیستئین (NAC)، سه قرص در روز، سه روز متوالی در هفته و به مدت سه ماه تحت درمان قرار گرفتند.

نتایج

  • کاهش درد: درمان با ان-استیل سیستئین، درد مرتبط با اندومتریوز و همچنین باعث کاهش اندازه اندومتریوم تخمدان میشود. میزان دیسمنوره (قاعدگی دردناک)، دیسپارونی (آمیزش جنسی دردناک) و CPP (درد مزمن لگنی) کاهش یافت و مصرف داروهای ضد درد نیز کاهش پیدا کرد. این امر به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی ان-استیل سیستئین می‌باشد.
  • کاهش CA125: سطح سرمی Ca125 کاهش یافت. CA125 به عنوان یک تومورمارکر بر روی سطح اغلب سلول‌های سرطان تخمدان ظاهر می‌شود. کاهش آن در سرم خون سبب کاهش ریسک ابتلا به سرطان تخمدان می‌شود و در اندومتریوز نیز به دلیل افزایش تکثیر بیش از اندازه سلول‌های اندومتر، کاهش این مولکول سبب کاهش ضخامت و اندازه اندومتر می‌گردد.
  • کاهش اندازه اندومتر: مطالعه نشان داد که درمان با ان-استیل سیستئین به مدت سه ماه سبب کاهش قابل توجهی در ضخامت اندومتر تخمدان می‌شود. این امر از طریق مکانیسم مهار آنزیم تیروزین کیناز انجام شده و همین موضوع سبب تحریک تمایز سلول‌های اندومتر (تغییر ژن ناسالم به سالم) و کاهش تکثیر غیرمعمول آن می‌گردد.

مکانیسم عمل

ان-استیل سیستئین ماده‌ای است ضد سرطان و آنتی‌اکسیدان که سبب تمایز سلول‌ها به جای تکثیر بیش از اندازه آن‌ها می‌گردد. این ماده به دلیل داشتن یک گروه تیول آزاد (SH)، سبب برداشتن رادیکال‌های آزاد و پاکسازی بدن از اکسیدان‌ها می‌شود. از سوی دیگر، ان-استیل سیستئین می‌تواند وارد سلول شود و با اسیدهای آمینه اسید گلوتامیک و گلایسین واکنش دهد و سبب افزایش گلوتاتیون آزاد به عنوان یک آنتی‌اکسیدان و ضد التهاب قوی شود.

نکات مهم

  1. ان-استیل سیستئین پیش‌ساز گلوتاتیون است. گلوتاتیون از سه اسید آمینه سیستئین (موجود در ان-استیل سیستئین)، گلوتامیک اسید و گلایسین تشکیل شده است.
  2. گلوتاتیون یک آنتی‌اکسیدان قوی است که ترکیبات سمی دارای رادیکال آزاد معمولاً با آن ترکیب شده و از بدن خارج می‌شوند.

نتیجه‌گیری

استفاده از ان-استیل سیستئین می‌تواند به عنوان یک درمان ایمن و موثر برای کاهش ضایعات اندومتریوز و درد مرتبط با آن در بیماران به دنبال بارداری پیشنهاد شود. این درمان در کاهش علائم درد مرتبط با اندومتریوز، کاهش سطح سرمی CA125 و کاهش اندازه اندومتر موثر است و استفاده از آن در شرایط بارداری بدون اثرات جانبی است.

منبع

Anastasi E, Scaramuzzino S, Viscardi MF, Viggiani V, Piccioni MG, Cacciamani L, Merlino L, Angeloni A, Muzii L, Porpora MG. Efficacy of N-Acetylcysteine on Endometriosis-Related Pain, Size Reduction of Ovarian Endometriomas, and Fertility Outcomes. Int J Environ Res Public Health. 2023 Mar 7;20(6):4686. doi: 10.3390/ijerph20064686. PMID: 36981595; PMCID: PMC10048621.