زینک سیترات (Zinc Citrate): بررسی علمی و کاربردهای بالینی
-
مقدمه
-
ترکیب شیمیایی و ویژگیهای فیزیکی
-
مکانیسم جذب و زیستدسترسپذیری
-
نقشهای فیزیولوژیک زینک
-
کاربردهای بالینی
-
دوز مصرفی و نکات ایمنی
-
معرفی محصول
-
جمعبندی نهایی
مقدمه
روی (Zinc) یک عنصر معدنی ضروری برای بدن است که در بیش از ۳۰۰ آنزیم و صدها مسیر متابولیکی نقش دارد. این ماده برای عملکرد سیستم ایمنی، سنتز پروتئین و DNA، تقسیم سلولی، رشد و تکامل، ترمیم بافتها و عملکرد عصبی-شناختی ضروری است. کمبود زینک میتواند منجر به اختلالات رشد، ضعف ایمنی، مشکلات پوستی، اختلالات باروری و کاهش عملکرد شناختی شود. زینک سیترات به عنوان فرم مکملی با زیستدسترسپذیری بالا و تحمل گوارشی بهتر، گزینهای مطمئن برای تامین نیاز روزانه به روی محسوب میشود.
ترکیب شیمیایی و ویژگیهای فیزیکی
زینک سیترات یک نمک آلی روی است که از ترکیب یونهای زینک با اسید سیتریک حاصل میشود. این ترکیب به صورت پودر سفید رنگ با قابلیت انحلال متوسط در آب ارائه شده و حاوی تقریباً ۳۱٪ یون زینک است. فرمول شیمیایی آن C₁₂H₁₀O₁₄Zn₃ میباشد. به دلیل ترکیب با اسید سیتریک، زینک سیترات دارای پایداری مناسب و طعم ملایمتر نسبت به سایر فرمهای معدنی است. این فرم در قالب قرص، کپسول و شربت جویدنی عرضه میشود و قابلیت ترکیب با سایر مکملها را نیز دارد.
مکانیسم جذب و زیستدسترسپذیری
زینک عمدتاً در دوازدهه و ژژنوم جذب میشود و جذب آن تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله فرم شیمیایی، pH روده و حضور فیتاتها و پروتئینهای غذایی قرار دارد. زینک سیترات به دلیل تشکیل کمپلکسهای محلول با اسید سیتریک، در محیط اسیدی معده حل شده و جذب رودهای بهینهای دارد. این ویژگی باعث افزایش کارایی مصرف مکمل و کاهش مشکلات گوارشی میشود.
نقشهای فیزیولوژیک زینک
- تقویت سیستم ایمنی: زینک برای فعالیت سلولهای ایمنی مانند لنفوسیتهای T، ماکروفاژها و سلولهای NK ضروری است و کمبود آن موجب کاهش پاسخ ایمنی و افزایش حساسیت به عفونتها میشود.
- سلامت پوست، مو و ناخن: زینک در سنتز پروتئین و کلاژن نقش داشته و سرعت ترمیم زخمها و کاهش التهاب پوست، از جمله آکنه و درماتیت، را افزایش میدهد.
- عملکرد عصبی و شناختی: زینک در فعالیت نورونها و انتقال پیامهای عصبی مؤثر است و میتواند حافظه، یادگیری و تمرکز را بهبود بخشد. همچنین خواص آنتیاکسیدانی آن از سلولهای عصبی در برابر آسیبهای اکسیداتیو محافظت میکند.
- رشد و تکامل: عنصر روی برای تقسیم سلولی و رشد طبیعی ضروری است. در کودکان، کمبود روی باعث کوتاهی قد، تاخیر در رشد و کاهش قدرت یادگیری میشود.
- سلامت باروری: زینک در مردان در تولید و کیفیت اسپرم و فعالیت هورمون تستوسترون نقش دارد و در زنان در حفظ عملکرد تخمدان و تخمکگذاری مؤثر است.
کاربردهای بالینی
- پیشگیری و درمان کمبود روی در افراد با رژیم غذایی نامتعادل یا بیماریهای مزمن.
- تقویت سیستم ایمنی در شرایط عفونتهای حاد و مزمن.
- بهبود ترمیم زخمها و سلامت پوست در بیماران مبتلا به اختلالات پوستی.
- افزایش کیفیت اسپرم و تخمک و کاهش اختلالات باروری در افراد با کمبود روی.
- شرایط خاص پزشکی مانند بیماریهای التهابی روده، دیابت نوع ۲ و سرماخوردگی.
دوز مصرفی و نکات ایمنی
- دوز معمول: بزرگسالان ۱۰ تا ۳۰ میلیگرم زینک در روز.
- مصرف بیش از حد: بیش از ۴۰ میلیگرم در روز ممکن است باعث تهوع، استفراغ، درد شکمی و کاهش جذب مس شود.
- تداخلات غذایی: حضور فیتاتها در غلات کامل و حبوبات جذب زینک را کاهش میدهد.
- تداخل دارویی: آنتیبیوتیکها، داروهای ضد اسید و برخی مکملها میتوانند جذب زینک را مختل کنند.
- دوران بارداری و شیردهی: مصرف باید تحت نظر پزشک انجام شود تا دوز مناسب تأمین شود.
معرفی محصول
زینک سیترات برند ویتاپرا با کیفیت بالا، طعم مطلوب و قابلیت جذب سریع، برای تقویت سیستم ایمنی، سلامت پوست و مو، رشد و تکامل و بهبود عملکرد باروری طراحی شده است. این مکمل برای کودکان و بزرگسالان، بهعنوان یک منبع قابل اعتماد روی، انتخابی مطمئن است.
جمعبندی نهایی
زینک سیترات با زیستدسترسپذیری بالا و تحمل گوارشی مناسب، نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی، سلامت پوست و مو، ترمیم بافتها، رشد و تکامل و سلامت باروری ایفا میکند. استفاده از مکملهای باکیفیت مانند زینک سیترات ویتاپرا میتواند به حفظ سلامت عمومی و پیشگیری از اختلالات ناشی از کمبود روی کمک کند.