بررسی اثر گیاه دارویی آرتیشو بر شاخص های کبد چرب
در این مقاله اثر گیاه دارویی آرتیشو را بر روی کبد چرب مورد بررسی قرار می دهیم. کبد چرب یکی از دلایل مهم بیماری مزمن کبدی در انسان است. درحقیقت بیماری کبد چرب غیرالکلی که دامنه گسترده ایی از علایم بالینی از کبد چرب بدون علامت تا التهاب شدید کبد به همراه فیبروز و گاهی سیروز را دربر می گیرد. که در صورت عدم درمان، می تواند نهایتاً به سرطان سلول های کبدی و مرگ منجر شود.
کبد چرب چیست؟
بیماری‌های کبد انواع متعددی داشته و هرکدام به‌نوعی به این اندام حیاتی آسیب وارد می‌کنند. کبد چرب یکی از شایع‌ترین بیماری های کبد است. که به دلیل تجمع چربی در آن ایجاد می‌شود. کبد چرب که با نام استئاتوز کبدی نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق میفتد که چربی در کبد تجمع پیدا کند.
وجود مقدار کمی چربی در این اندام طبیعی است. اما تجمع بیش از حد آن می‌تواند به یک مشکل اساسی تبدیل شود. اگر بیش از ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کبد شما چربی است. احتمالا به این بیماری مبتلا هستید. کبد دومین ارگان بزرگ بدن است. این عضو، به فرآوری مواد غذایی کمک می‌کند و مواد مضر خون را فیلتر می‌کند. گاهی این بیماری را بیماری خاموش کبدی می‌نامند، به این دلیل که می‌تواند بدون ایجاد علائم رخ دهد.
شیوع این بیماری در بسیاری از نقاط جهان، به ویژه در کشورهای غربی، به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است و حدود ۲۵ درصد از مردم جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما خبر خوب این است که این بیماری یک بیماری برگشت‌پذیر است و با تغییر سبک زندگی قابل درمان است.
کبد چرب غیرالکلی که در فقدان مصرف الکل ایجاد می شود. به عنوان یک مشکل عمده با توجه به شیوع، مرتبط با سلامت شناخته شده است.
علائم کبد چرب
- منجر به چاقی می شود.
- مقاومت به انسولین بیشتر می شود.
- حتی در مواردی بدون ابتلا به دیابت دیده می شود.
- در این بیماری، بیماری های قلبی و عروقی نیز از شیوع بالایی برخوردار است .
تشخیص کبد چرب:
- با آزمایشات ساده کبدی در نمونه خون افراد قابل تشخیص است.
- انجام روش های تصویر برداری ساده مانند سونوگرافی کبد
عوامل ایجاد کبد چرب
مقاومت به انسولین اختلالات در متابولیسم لیپید را تشدید می کند. و در نتیجه منجر به افزایش رسیدن اسیدهای چرب آزاد به کبد، اختلال در بتا اکسیداسیون میتوکندریایی، لیپوژنز جدید و کاهش خروج چربی از کبد می شود. که همه این موارد منجر به ایجاد کبد چرب می شوند.
پیشگیری از پیشرفت آسیب کبدی
- می تواند باعث کاهش وزن شود.
- تنظیم میزان چربی خون بیماران در پیشگیری از پیشرفت آسیب کبدی مؤثر است.
انواع آنزیم های سرم خون برای تشخیص کبد چرب
بسیاری از آنزیم های سرم خون به عنوان ملاک هایی برای تشخیص تخریب سلول های کبدی پیشنهاد شده است.
- آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST)
- آلانین آمینو ترانسفراز (ALT)
تقریباً در تمام بیماری ها و آسیب های کبدی، مقادیر سرمی این آنزیم ها تا حدودی افزایش می یابد. بالاترین مقادیر در شرایطی ایجاد می شود. که نکروز شدید کبد وجود دارد.
داروی خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد. برخی پزشکان ویتامین ایی را تجویز می کنند. ولی هنوز تأثیر این ویتامین برای این بیماری مشخص نشده است؛ زیرا میزان دُز ویتامینی که برای درمان کبد چرب تجویز می شود. بسیار بالاست و خطر سکته قلبی و تصلب شرایین را افزایش می دهد.
مطالعات گذشته نشان داده است که رژیم های حاوی منابع آنتی اکسیدان و عوامل ضد التهاب مانند ترکیبات فعال موجود در گیاهان دارویی می تواند در درمان کبد چرب غیر الکلی مؤثر باشد.
گیاه کنگر فرنگی
گیاه کنگر فرنگی متعلق به خانواده کاسنی است، و در زبان فارسی به ارده شاهی نیز معروف است. در طب سنتی کشورهای مختلف، مصرف کنگر فرنگی برای کاهش سطح قند خون، بهبود هضم، سلامت قلب و سلامت کبد توصیه و تجویز می‌شود. عصاره کنگر فرنگی که حاوی غلظت بالایی از ترکیبات موجود در گیاه است. هم به عنوان مکمل غذایی و دارویی محبوبیت فزاینده‌ای دارد.
کنگره کم چربی
کنگر فرنگی کم چربی و در عین حال سرشار از فیبر، ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان است. به خصوص این گیاه جادویی حاوی مقدار زیادی از ویتامین ب۶ و ویتامین‌های ث و کا بوده است. و مواد معدنی مهمی مانند منیزیم، فسفر، پتاسیم و آهن را نیز تامین می‌کنند.
میزان انرژی کنگر فرنگی
یک کنگر فرنگی متوسط تقریباً ۷ گرم فیبر دارد. که ۲۳ تا ۲۸ درصد از مصرف روزانه هر فرد را به خوبی تامین می‌کند. این گیاه خوشمزه تنها با ۶۰ کالری و حدود ۴ گرم پروتئین در هر ساقه از اکثر سبزیجات و گیاهان خوراکی دیگر ارزش غذایی بیشتری دارد. اما مهمتر از همه اینکه کنگرفرنگی به عنوان یک آنتی‌اکسیدان خیلی قوی هم توصیه می‌شود.
عصاره برگ کنگرفرنگی می‌تواند. از کبد در برابر آسیب محافظت کند. و باعث رشد بافت جدید شود. همچنین عصاره کنگر فرنگی تولید صفرا را افزایش می‌دهد. صفرا به حذف سموم مضر از کبد کمک می‌کند.
پژوهش ها
در یک پژوهش، عصاره کنگر فرنگی که به یک دسته از موش‌های آزمایشگاهی داده شد. و سپس با موش‌هایی که عصاره کنگر فرنگی دریافت نکردند، مقایسه شد. نتیجه آزمایش نشان داده است. که مصرف کنگرفرنگی منجر به آسیب کمترِ کبدی، سطوح آنتی‌اکسیدانی بالاتر و عملکرد بهتر کبد پس از مصرف بیش از حد دارو شده است. همچنین پژوهش‌ها روی انسان نیز اثرات مثبتی بر سلامت کبد نشان می‌دهد.
به عنوان مثال، در یک کارآزمایی روی ۹۰ نفر مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی نشان داد. که مصرف ۶۰۰ میلی گرم عصاره کنگر فرنگی روزانه به مدت دو ماه منجر به بهبود عملکرد کبد می‌شود.
ویژگی گیاه کنگر فرنگی
- حمایت کننده کبد است.
- ضد میکروب می باشد.
- پایین آورنده کلسترول است.
- پایین آورنده چربی خون می باشد.
- تحریک کننده بیان ژن نیتریک اکساید سنتتاز را ممکن می سازد.
- بهبود دهنده سلو ل های اندوتلیال در آترواسکلروز است.
ترکیبات تشکیل دهنده کنگر فرنگی:
- ترکیبات فنولی: از اثرات سمی بر کبد جلوگیری می کند. و باعث کاهش آنزیم های کبدی شود. که با نتایج به دست آمده از مطالعه حاضر مطابقت دارد.
- فلاونوئیدی: وجود ترکیبات فنلی مانند اسید کافئیک و فلاونوئیدها در برگ گیاه کنگر فرنگی تأیید شده است. این ترکیبات با اعمال اثر حفاظتی بر کبد، موجب افزایش جذب گلوکز در بافت های محیطی (دارا بودن فعالیت شبه انسولینی) شده است. و همچنین باعث کاهش جذب روده ای گلوکز با داشتن اثر مهاری بر آنزیم های گوارشی و ترمیم و بازسازی سلول های بتا می شوند. در نتیجه موجب اصلاح قند و سطح برخی چربی های خون شوند.
- اسید کافئیک
- استرهای اسید کافئیک
- کلروژنیک
- پسودوکلروژنیک اسید: صدمات کبدی و مقاومت به انسولین را با مکانیسم سرکوب اتوفاژی از طریق غیرفعال کردن مسیر JNK در مدل موش کبد چرب غیر الکلی بهبود می بخشد.
- نئوکلروژنیک اسید، سینارین و دی کافئیل کینیک اسید: از ترکیبات عمده گیاه محسوب می شوند، که دارای اثرات بهبود دهنده کبد، صفرا آور، کاهنده کلسترول و چربی خون هستند.
استفاده از گیاه دارویی آرتیشو عوارضی ندارد.همچنین از پیشرفت این بیماری به سمت فیبروز و سیروز کبدی جلوگیری می کند. بنابراین در این تحقیق استفاده از گیاه آرتیشو یا کنگر فرنگی به عنوان درمان مناسب برای بیماری کبد چرب بدون عوارض یاد شده مورد بررسی قرار گرفت.
از طرفی همان طور که اغلب تحقیقات ذکر کرده اند، بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی دارای اضافه وزن و چاقی هستند. کاهش وزن ممکن است، برای کاهش کبد چرب غیر الکلی مفید باشد. مطالعات نشان می دهند. بیشترین میزان ابتلا به کبد چرب دارای درجه 1 و کمترین آن درجه 3 است که افراد می توانند. با کنترل سالانه آنزیم های کبدی و سونوگرافی از ابتلا به این عارضه یا پیشرفت درجه این بیماری جلوگیری کنند.
موارد مصرف کننده:
– افرادی که مشکلات کبد و کیسه صفرا دارند.
– کسانی که سوء هاضمه عملکردی و کاهش نشانه های سندروم روده تحریک پذیر را دارند.
– درمان کمکی برای کسانی که دچار هایپرکلسترولمی خفیف تا متوسط هستند.
– در افراد باعث کاهش قند خون می شود.
– بی اشتهایی
عوامل افزایش ابتلا به کبد چرب:
- بالا بودن وزن افراد مورد مطالعه نیز نشانگر یکی از دلایل تأثیر وزن بالا بر ابتلا به کبد چرب است.
- عدم تحرک خانه دار بودن خانم های مورد مطالعه باعث افزایش می شود.
- بالا بودن میزان تری گلیسیرید و کلسترول خون می تواند. دلیل محتمل آن باشد.
عوامل کاهش ابتلا به کبد چرب:
- سبک زندگی متعادل به عنوان درمان کلیدی و راه گشای اصلی برای بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی به شمار می رود.
- کاهش میزان قند خون، تری گلیسیرید و کلسترول پس از مصرف 45 روزه گیاه دارویی آرتیشو نشان دهنده اثرات مثبت کاهشی این گیاه در بهبود عملکرد کبد و درمان چربی خون بوده است.
- این گیاه در کاهش لیپیدها و لیپوپروتئین ها از طریق دخالت در مسیر بیوسنتز کلسترول و همچنین اثر بر تولید و ترشح صفرا در کبد عمل می کند.
- وجود ترکیبات فلاونوئیدی موجود در این گیاه پاسخگوی تأثیرات آن بر موارد ذکر شده. و به خصوص بهبود عملکرد کبد باشد.
اثرات گزارش شده
– سینارین (Cynarine) و اسید کافئیک (caffeic acid) در مقابل آسیب کبدی ایجاد شده توسط تتراکلریدکربن، اثر محافظتی داشته است. این اثر حفاظتی برای عصاره کنگر نیز نشان داده شده است. و مرتبط به خواص آنتی اکسیدانی گیاه است. هم چنین اثر نوزایی کبدی برای عصاره های آبی کنگرفرنگی که به صورت خوراکی و پس از برداشتن بخش هایی از کبد موش های صحرایی تجویز شده بود، گزارش شده است.
مطالعات بالینی
در یک بررسی 2 ماهه، 208 بیمار مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر (IBS) که به سوءهاضمه نیز مبتلا بودند. از 320 تا 640 میلی گرم، عصاره استاندارد شده برگ کنگرفرنگی (ALE) استفاده کردند. بعد از درمان؛ کاهش قابل توجه در علائم IBS به میزان 4/26%، بهبود کیفیت زندگی 20% و هم چنین تغییر الگوی اجابت مزاج از حالت اسهال- یبوست متناوب به حالت نرمال مشاهده شد.
در مطالعه ای دیگر بر روی گروهی از بیماران مبتلا به IBS که همزمان سوء هاضمه داشتند، به مدت 6 هفته ALE مصرف کردند. نتایج کاهش قابل توجهی در شدت علائم نشان داد. علاوه بر این 96% بیماران تاثیر ALE را بهتر یا حداقل معادل درمان های قبلی ارزیابی کردند و تحمل ALE بسیار خوب بود.
نتیجه گیری :
نتایج نشان داد میزان کاهش درجه کبد چرب و درنتیجه بهبود اثرات کبد چرب در خانم ها بیشتر از آقایان بوده است. که دلیل آن این است که بیشتر افراد مورد مطالعه خانم های خانه دار بوده اند. و دمنوش گیاه را در زمان دقیق آن مورد مصرف قرار داده اند. در حالی که آقایان به دلیل مشغله کاری ممکن است، مصرف این دمنوش را به طور روزانه در فاصله زمانی منظم استفاده نکرده باشند.
نتایج تحقیقات دیگر محققین نشان داد، ارتباط معنی داری بین متغیرهای سطح سرمی AST و ALT با درجه کبد چرب غیرالکلی وجود دارد. که با افزایش درجه کبد چرب، سطح آنزیم های فوق در خون افزایش یافت. همچنین با مشورت متخصصان طب سنتی عنوان شد. که بدن خانم ها به دلیل داشتن طبع سرد و مزاج بلغمی بیشتر از آقایان مستعد ابتلا به کبد چرب است.