اشریشیا کلی (E. coli) نوعی باکتری است که به‌طور طبیعی در روده انسان‌ها و حیوانات زندگی می‌کند. این باکتری در بیشتر موارد بی‌ضرر است و حتی نقش مهمی در فرایند گوارش ایفا می‌کند. با این حال، برخی از سویه‌های E. coli می‌توانند بیماری‌زا باشند و باعث ایجاد عفونتهای جدی شوند. یکی از شایع‌ترین عفونتهای ناشی از این باکتری، عفونتهای دستگاه ادراری (UTI) است. این بیماری به‌خصوص در زنان شایع‌تر است و در صورت عدم درمان، می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند عفونت کلیه منجر شود.
چگونه E. coli باعث عفونتهای ادراری می‌شود؟
حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از عفونتهای دستگاه ادراری توسط E. Coli ایجاد می‌شوند. این باکتری معمولاً از روده به مجرای ادرار منتقل می‌شود؛ سپس به مثانه و در برخی موارد به کلیه‌ها وارد می‌شود. یکی از دلایل اصلی شیوع این عفونت در زنان، این است که مجرای ادرار آن‌ها نسبت به مردان کوتاه‌تر است و باعث می‌شود باکتری اشریشیا کلی راحت‌تر وارد مثانه شود. عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به عفونت ادراری ناشی از E. coli را افزایش دهند، از جمله:
-
- عدم رعایت بهداشت فردی، که می‌تواند باعث انتقال E. coli از روده به دستگاه ادراری گردد.
- استفاده از لباس‌های تنگ و غیرقابل تنفس، که ممکن است رشد E. coli را تسهیل کند.
- نگه‌داشتن طولانی‌مدت ادرار که فرصت تکثیر E. coli را در مثانه افزایش می‌دهد.
- استفاده از سوند ادراری، که محیطی مساعد برای رشد E. coli ایجاد می‌کند.
- ضعف سیستم ایمنی که بدن را در برابر عفونتهای ناشی از E. coli آسیب‌پذیرتر می‌کند.
علائم عفونتهای ادراری ناشی از E. coli
عفونتهای ادراری (UTIs) ممکن است علائم مختلفی ایجاد کند و شدت آن‌ها با توجه به میزان انتشار عفونت در بدن متفاوت است. برخی از شایع‌ترین این علائم عبارت‌اند از:
-
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- تکرر ادرار با حجم کم
- ادرار کدر یا دارای بوی نامطبوع
- درد در قسمت پایین شکم یا لگن
- وجود خون در ادرار (هماچوری) که می‌تواند به دلیل تخریب دیواره مثانه توسط اشریشیا کلی باشد.
- احساس خستگی و ضعف عمومی ناشی از پاسخ ایمنی بدن به اشریشیا کلی
- تب و لرز در موارد شدید که ممکن است نشان‌دهنده انتشار اشریشیا کلی به کلیه‌ها باشد.
تشخیص و درمان
تشخیص عفونت ادراری (UTI) معمولاً با آزمایش ادرار انجام می‌شود. در این آزمایش، وجود گلبول‌های سفید و باکتری E. coli در ادرار را بررسی می‌کنند. در برخی موارد نیز، کشت ادرار برای شناسایی نوع دقیق اشریشیا کلی و تعیین حساسیت آن به آنتی‌بیوتیک‌ها انجام می‌شود.
روش‌های درمان شامل:
-
- آنتی‌بیوتیک‌ها: رایج‌ترین درمان برای UTI مصرف آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند نیتروفورانتوئین، سیپروفلوکساسین و تریمتوپریم-سولفامتوکسازول است. نوع آنتی‌بیوتیک بر اساس نتایج آزمایش و حساسیت E. coli تعیین می‌شود.
- افزایش مصرف مایعات: نوشیدن مقدار زیادی آب به دفع این باکتری از سیستم ادراری کمک می‌کند.
- مسکن‌ها: برای کاهش درد و ناراحتی، برخی از بیماران ممکن است از داروهای مسکن مانند استامینوفن استفاده کنند.
- مکمل کرنبری: برخی مطالعات نشان داده‌اند که کرنبری می‌تواند از اتصال E. coli به دیواره مثانه جلوگیری کند. کرنبری حاوی ترکیباتی به نام پروآنتوسیانیدین‌ها است که می‌توانند مانع از اتصال E. coli به سلول‌های مثانه شوند.
- پروبیوتیک‌ها: مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک‌ها مانند ماست، می‌تواند به تعادل باکتری‌های مفید در مقابل اشریشیا کلی کمک کند و از رشد بی‌رویه آن جلوگیری نماید.
راه‌های پیشگیری از عفونت ادراری
-
- رعایت بهداشت فردی و شست‌وشوی دست‌ها قبل و بعد از استفاده از سرویس بهداشتی برای جلوگیری از انتقال E. coli
- ادرار کردن پس از رابطه جنسی برای کاهش احتمال ورود E. coli به دستگاه ادراری
- نوشیدن مقدار کافی آب برای حفظ سلامت کلیه‌ها و مثانه و کمک به دفع E. coli
- اجتناب از نگه داشتن طولانی مدت ادرار که می‌تواند منجر به رشد بیش از حد E. coli در مثانه شود.
- مصرف کرنبری یا مکمل‌های آن به عنوان یک روش طبیعی برای پیشگیری از چسبیدن E. coli به مثانه
- پرهیز از استفاده بیش از حد از محصولات بهداشتی معطر که ممکن است باعث تحریک ناحیه تناسلی شوند و محیط را برای رشد E. coli مساعد کنند.
نتیجه‌گیری
در حالی که E. coli بخش طبیعی از باکتری‌های روده‌ای انسان است، ورود آن به دستگاه ادراری می‌تواند منجر به عفونتهای جدی شود. اشریشیا کلی عامل اصلی عفونتهای ادراری است و پیشگیری از انتقال آن می‌تواند نقش مهمی در کاهش شیوع UTI داشته باشد. آگاهی از علائم، روش‌های درمان و راه‌های پیشگیری می‌تواند در کاهش شدت و دفعات بروز عفونت مؤثر باشد. با رعایت بهداشت فردی، مصرف آب کافی، مصرف مکمل‌هایی مانند کرنبری و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم، می‌توان از بسیاری از موارد عفونت ادراری ناشی از E. coli جلوگیری کرد.