دراین مقاله به بررسی اثر ویتامین B6 بر کاهش درد پستان می پردازیم. درد پستان يکي از مشکلات شايع در زنان مراجعه کننده به مراکز درماني است. به طوري که علت 50 تا 70 درصد از موارد مراجعه به کلينيک هاي پستان را تشکيل مي دهد.
در ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ وﺳﯿﻊ ﺑـﺮ رو ي 2400 زن در ﻣـﺪت 10 ﺳـﺎل، درد ﺷﺎﯾﻊ ﺗﺮﯾﻦ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﭘﺴـﺘﺎنی ﺑـﻮده ﮐـﻪ نیاز ﺑـﻪ ﺑﺮرسی و اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ داﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ. ﻋـﻼوه ﺑـﺮ آن ﺗـﺮس از ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺴﺘﺎن دﻟﯿﻞ ﻋﻤﺪه اﯾﻦ ﻣﺮاﺟﻌﺎت اﺳﺖ. در ﺣﺎﻟﯽ ﮐـﻪ ﻓﻘﻂ در 7 درﺻﺪ از ﻣﻮارد ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺴﺘﺎن، درد ﺗﻨﻬﺎ ﻋﻼﻣﺖ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎري ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. اﻏﻠﺐ زﻧﺎن در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺧـﻮد ﺑـﻪ درد ﭘﺴﺘﺎن دﭼﺎر ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ ﺷﯿﻮع آن 65 ﺗـﺎ 70 درﺻـﺪ ذﮐﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ درد آﻧﻘـﺪر ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي زﻧﺎن و ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ آﻧﺎن ﺗـﺎﺛﯿﺮ بگذارد. و ﺑﺎﻋـﺚ اﺧـﺘﻼل در
- ﮐـﺎر
- ورزش
- ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺟﻨﺴﯽ
- ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ آﻧﺎن ﮔﺮدد.
دردﻫﺎي ﭘﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ درد طبقه بندی می شود.
- دوره اي
- ﻏﯿﺮ دوره اي
- ﺑﺎ ﻣﻨﺸﺄ ﺧﺎرج ﭘﺴﺘﺎﻧﯽ
درد دوره ای:
ﺑﺎ ﺳﯿﮑﻞ ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻮده ﺑﻪ ﻃـﻮري ﮐـﻪ درد ﺑﯿﻤـﺎر ﻗﺒﻞ از ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘـﻪ و ﺑـﺎ ﺷـﺮوع ﻗﺎﻋـﺪﮔﯽ ﮐـﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ.
درد ﻏﯿﺮ دوره اي:
ﺑﺪون ارﺗﺒـﺎط ﺑـﺎ ﺳﯿﮑﻞ ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ اﺳـﺖ.
درد با منشاء خارجی:
اﺗﯿﻮﻟـﻮژي درد ﭘﺴـﺘﺎن ﻧﺎﻣﺸـﺨﺺ اﺳـﺖ. ﮔﺮﭼﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺧﻮردن ﺗﻌـﺎدل اﺳﯿﺪﻫﺎي ﭼـﺮب ﺿﺮوري، ﻋﻮاﻣﻞ ﻫﻮرﻣـﻮﻧﯽ و ﻋﻮاﻣـﻞ روان ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑـﺮاي آن ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ.
در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮارد درد ﭘﺴﺘﺎن، ﭘﺲ از ارزﯾﺎﺑﯽ دﻗﯿﻖ و رد ﺳﺮﻃﺎن، اﻃﻤﯿﻨﺎن دادن ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎر ﺑﺮاي درﻣـﺎن ﮐـﺎﻓﯽ اﺳـﺖ.ﺑﺮاي درﻣﺎن اﯾﻦ دردﻫﺎ روش ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷـﺪه اﺳـﺖ.این درمان ها شامل:
- درﻣﺎنﻫﺎي ﻏﯿﺮ داروﯾـﯽ: ﻣﺜـﻞ ﭘﻮﺷﯿﺪن ﻟﺒﺎس زﯾﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت آراﻣﺶ ﺑﺨﺶ، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﺎدات ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﺤـﺪود ﮐﺮدن ﻣﺼﺮف ﻏﺬاﻫﺎي ﭼﺮب و ﮐﺎﻓﺌﯿﻦ است.
- درﻣﺎن ﻫـﺎي داروﯾـﯽ: ﻣﺜﻞ داروﻫﺎي ﺿﺪ اﻟﺘﻬﺎب ﻏﯿﺮاﺳﺘﺮوﺋﯿﺪي، وﯾﺘـﺎمین ﻫـﺎ، روﻏـﻦ ﮔﻞ ﭘﺎﻣﭽﺎل است.
- داروﻫﺎي ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ: ﻣﺜﻞ داﻧﺎزول، ﺗﺎﻣﻮﮐﺴﯽ ﻓـﻦ و آﮔﻮﻧﯿﺴــﺖ ﻫــﺎي دوﭘــﺎﻣﯿﻦ ﻣــﯽ ﺑﺎﺷــﺪ.
عوارض داروهای هورمونی:
ﻣﺼــﺮف داروﻫــﺎي ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده است. وﻟﯽ وﺟﻮد ﻋﻮارض ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ از ﻗﺒﯿﻞ
- ﻫﯿﺮﺳﻮﺗﯿﺴﻢ
- ﮔﺮﮔﺮﻓﺘﮕﯽ
- ﺧـﻮﻧرﯾﺰي ﻫـﺎي ﻏﯿﺮ ﻋـﺎدي رﺣﻤﯽ
ﻣﺼﺮف آن ﻫﺎ را ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎران ﺑـﺎ دردﻫـﺎي ﺷـﺪﯾﺪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﻼوه در ﺑﯿﺶ از ﻧﯿﻤﯽ از ﻣﻮارد ﺑﺎ ﻗﻄﻊ دارو ﺑﯿﻤﺎري ﻋﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ درﻣـﺎن ﻣﻄﻠـﻮب آن ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳـﺖ. و ﺟﺴـﺘﺠﻮ ﺑـﺮاي ﯾﮏ درﻣﺎن ﺟﺪﯾﺪ و ﮐﻢ ﻋﺎرﺿﻪ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن اداﻣﻪ دارد.
ﯾﮑﯽ از درﻣﺎن ﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻣﺼﺮف وﯾﺘﺎﻣﯿﻦﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.اﻏﻠﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﯽ در ﻣﻮرد وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ E ﺑـﻮده است.وﻟـﯽ وﯾﺘـﺎﻣﯿﻦ B6 ﯾﮑﯽ از وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ. ﮐﻪ در ﺳـﺎل ﻫـﺎ ي اﺧﯿﺮ ﺑـﺮاي درﻣﺎن درد ﭘﺴﺘﺎن ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳت.
ویژگی های ویتامین B6
- داروﯾـﯽ ارزان
- در دﺳﺘﺮس
- ﮐﻢ ﻋﺎرﺿﻪ
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ اﺛﺮ وﯾﺘـﺎﻣﯿﻦ B6 ﺑـﺮ درد ﭘﺴـﺘﺎن ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﻣﺎن ﺑﺎ دو ﻋﺎﻣـﻞ ﮐـﺎﻫﺶ ﻧﻤـﺮه درد و ﮐﺎﻫﺶ ﺷﯿﻮع درد ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺮآورد ﺷﺪ. ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد. ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺮ دو اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ در درﻣﺎن درد ﭘﺴـﺘﺎن ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ.
ﺗﻌـﺪادي از وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ B1 و B6 و E در درﻣﺎن دردﻫـﺎی ﭘﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ از ﺑﯿﻦ آﻧﺎن وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ E ﺑﯿﺶ ﺗـﺮ ﻣـﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اوﻟﯿﻪ اﺣﺘﻤـﺎل ﻣـﺆﺛﺮ ﺑـﻮدن ویتامین E را ﺑﺎ ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﻮرﻣﻮن ﻫﺎي اﺳﺘﺮوﺋﯿﺪي و اﺻﻼح ﺗﻮزﯾﻊ ﺳﺮﻣﯽ ﮐﻠﺴﺘﺮول- ﻟﯿﭙﻮﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﻣﻄﺮح ﮐﺮدﻧﺪ.
تحقیقات و اثرات ویتامین B6
در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ اي آن را ﺟﺰء درﻣﺎن ﻫـﺎي ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه ﺑـﺮاي درد ﭘﺴـﺘﺎن، در ﮐﻨـﺎر داروﻫﺎي ﺿﺪ اﻟﺘﻬـﺎب ﻏیراﺳـﺘﺮوﺋﯿﺪي، روﻏـﻦ ﮔـﻞ ﭘﺎﻣﭽـﺎل، داروﻫﺎي ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ ﻣﺜﻞ داﻧﺎزول و ﺗﺎﻣﻮﮐﺴﯽ ﻓﻦ داﻧﺴـﺘﻪ اﺳـﺖ و ﯾﺎ ذﮐﺮ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ ﭘﺴﺘﺎن ﻣﻌﻤـﻮﻻً درﻣـﺎن درد ﭘﺴﺘﺎن را ﺑﺎ ﺿﺪ دردﻫﺎ، روﻏﻦ ﮔﻞ ﭘﺎﻣﭽﺎل، وﯾﺘـﺎﻣﯿﻦ B6 و ﯾﺎ ﺗﺎﻣﻮﮐﺴﯽ ﻓﻦ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺳﺎﯾﺮ داروﻫﺎي ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ را ﺑﺮاي ﻣﻮارد ﻣﺸﮑﻞ ﺗﺮ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ.
ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ اي ﺑـﺮ درد دوره اي ﭘﺴﺘﺎن، 13درﺻﺪ از 276 ﺟﺮاح ﻋﻤـﻮﻣﯽ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ، وﯾﺘـﺎﻣﯿﻦ B6 را ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان درﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺑﺮاي درد دوره اي ﺑﻌﺪ از اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺨﺸﯽ اوﻟﯿﻪ و ﺑﺮاي درد ﻣﺪاوم ذﮐﺮ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ. اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ي ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﭘﺴﺘﺎن ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده اوﻟﯿﻪ از درﻣـﺎن ﻫـﺎﯾﯽ ﺑـﺎ ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮐﻢ ﺗﺮ ﺑﻮده، ﺑـﻪ ﻃـﻮري ﮐـﻪ درﻣـﺎن ﻫـﺎﯾﯽ ﻧﻈﯿﺮ داﻧﺎزول و ﺑﺮوﻣﻮﮐﺮﯾﭙﺘﯿﻦ را در ﻣﻮرد ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎ دردﻫﺎي ﺷﺪﯾﺪ و ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪه ﺗﺠﻮﯾﺰ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ.
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ برخی از محققین، ﺑﯿﻤـﺎران ﺑﺎ درد دوره اي در ﯾﮏ ﮔﺮوه آﺳﭙﯿﺮﯾﻦ، در ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﺨﻠـﻮﻃﯽ از رﺗﯿﻨﻮل، وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ B6 و tocopherol acetate و در ﮔﺮوه ﺳـﻮم داروﻧﻤﺎ درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮدﻧﺪ. در ﻫﻤـﻪ ﺑﯿﻤـﺎران ﮐـﺎﻫﺶ ﺷـﺪت درد وﺟﻮد داﺷﺖ و ﺣﺘﯽ در ﮔﺮوه داروﻧﻤﺎ اﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﺑﯿﺶ ﺗـﺮ ﺑـﻮد. اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﯿﺰ ﻓﻘـﻂ روي درد دوره اي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺑﻌﻼوه ﻣﺨﻠﻮﻃﯽ از وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ﻫﺎ و ﻧـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ ویتامین B6 به کار گرفته شده است.
در مطالعه ایی ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ ویتامین B6 ﺑﺮ ﻫﺮ دو ﻧـﻮع درد ﭘﺴـﺘﺎن ﺑﻪ ﺧﺼﻮص دردﻫﺎي دوره اي ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ.
ﻧﮑﺘﻪ دﯾﮕﺮ ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎي روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﻣﺎن اﺳﺖ. ﺑﺴـﯿﺎري از ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ درد ﭘﺴﺘﺎن، ﺑﻪ ﺷﺪت ﻧﮕﺮاﻧﻨﺪ. ﮐﻪ درد ﭘﺴـﺘﺎن آن ﻫـﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ اي از ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺴﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ. و اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺨﺸﯽ در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ، ﺗﺮس و ﻧﮕﺮاﻧﯽ آن ﻫﺎ را ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﺑﺮﻃﺮف ﻧﻤﻮده است. و ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﻣﺎن را در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺑﯿﻤﺎران ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪه در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﺟﺪا از ﻧﻮع داروي ﻣﺼﺮف ﺷـﺪه ﺑـﺎﻻ ﻣـﯽﺑـﺮد.
ﺗـﺄﺛﯿﺮاﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺨﺸﯽ در درﻣﺎن ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ درد ﭘﺴﺘﺎن:
- 78 ﺗﺎ 85 درﺻﺪ
نتیجه گیری :
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌات وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ B6 ﻣﯽ ﺗﻮاﻧـﺪ. در ﮐﻨﺎر اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺨﺸﯽ ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ درد ﭘﺴﺘﺎن اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﻮد. ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﮐﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﻣﺨﺘﻠـﻒ ذﮐـﺮ ﺷـﺪه وﯾﺘـﺎﻣﯿﻦ B6 داروﯾﯽ ارزان، در دﺳﺘﺮس و اﯾﻤﻦ اﺳﺖ و ﺑﺎ دوز 200 ﻣﯿﻠﯽ ﮔﺮم در روز ﻋﺎرﺿﻪ اي ﻧـﺪارد.
منبع:
Soltany S, hemmati H R, Alavy Toussy J, Gholamaliyan E. Effect of vitamin B6 on mastalgia: A double blind clinical trial. Koomesh 1395; 17 (4) :950-956