آزمایش آنالیز اسپرم

آزمایش آنالیز اسپرم

مقدمه

باروری در مردان یکی از شاخص‌های کلیدی سلامت تولیدمثل است و ارتباط مستقیمی با کیفیت اسپرم دارد. هرگونه اختلال در تولید، تحرک یا ساختار اسپرم می‌تواند منجر به ناباروری شود. آزمایش آنالیز اسپرم (Semen Analysis) یکی از ابزارهای علمی و استاندارد برای ارزیابی عملکرد باروری مردان است و اطلاعات دقیقی درباره تعداد، تحرک، مورفولوژی و سلامت DNA اسپرم ارائه می‌دهد. در این میان، مکمل‌های تغذیه‌ای نقش مهمی در بهبود کیفیت اسپرم دارند. یکی از مؤثرترین ترکیبات در این زمینه، ال-آرژنین است؛ اسیدآمینه‌ای نیمه‌ضروری که در سنتز نیتریک اکسید (NO) نقش کلیدی ایفا می‌کند. مکمل اسپرمس (Spermass) با دوز ۱۷۰۰ میلی‌گرم ال-آرژنین در هر ساشه، به طور ویژه برای حمایت از سلامت اسپرم و افزایش احتمال باروری طراحی شده است.

آزمایش آنالیز اسپرم و اهمیت آن در ارزیابی باروری

آزمایش آنالیز اسپرم یا اسپرم‌وگرام، روشی علمی برای ارزیابی توان باروری مردان است. این آزمایش به بررسی شاخص‌هایی مانند حجم منی، تعداد اسپرم، تحرک، مورفولوژی، pH و سلامت DNA اسپرم می‌پردازد. نتایج این آزمایش به پزشکان امکان می‌دهد اختلالات باروری نظیر اولیگواسپرمی (کاهش تعداد اسپرم)، آستنواسپرمی (کاهش تحرک اسپرم) و تراتواسپرمی (ناهنجاری در شکل اسپرم) را تشخیص دهند و برنامه درمانی یا مکملی مناسب پیشنهاد کنند.

عوامل مؤثر بر کیفیت اسپرم

کیفیت اسپرم نتیجه تعامل میان عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی است:

  • عوامل ژنتیکی: جهش‌ها یا حذف‌های کروموزومی در ژن‌های مرتبط با اسپرماتوژنز ممکن است موجب کاهش تعداد یا کیفیت اسپرم شوند.
  • عوامل محیطی: تماس با فلزات سنگین (سرب، کادمیم)، سموم شیمیایی و حرارت زیاد از عوامل مخرب عملکرد بیضه هستند.
  • سبک زندگی: مصرف سیگار، الکل، استرس مزمن و رژیم غذایی فقیر از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند استرس اکسیداتیو را افزایش داده و به DNA اسپرم آسیب برسانند.

مکانیسم بیوشیمیایی اثر ال-آرژنین بر اسپرم

ال-آرژنین یک اسیدآمینه حیاتی برای عملکرد تولیدمثل مردان است. این ترکیب از طریق مسیرهای زیر بر سلامت اسپرم اثر می‌گذارد:

  • افزایش سنتز نیتریک اکسید (NO): نیتریک اکسید باعث گشاد شدن عروق و بهبود جریان خون به بیضه‌ها و اپیدیدیم می‌شود، که به تغذیه و اکسیژن‌رسانی بهتر اسپرم کمک می‌کند.
  • تحریک اسپرماتوژنز: ال-آرژنین با تحریک ترشح LH و FSH فرآیند تولید اسپرم را فعال کرده و تعداد اسپرم‌ها را افزایش می‌دهد.
  • اثر آنتی‌اکسیدانی: این ترکیب با افزایش سطح گلوتاتیون و خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد، از DNA اسپرم در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می‌کند.
  • افزایش انرژی اسپرم: آرژنین در تولید ATP نقش دارد و انرژی لازم برای حرکت اسپرم را فراهم می‌کند، در نتیجه تحرک و بقای اسپرم بهبود می‌یابد.

دوز مؤثر ۱۷۰۰ میلی‌گرم ال-آرژنین و شواهد علمی

مطالعات بالینی نشان داده‌اند که مصرف روزانه ۱۷۰۰ میلی‌گرم ال-آرژنین اثرات قابل‌توجهی بر کیفیت اسپرم دارد. این دوز به طور مؤثر باعث افزایش تحرک اسپرم‌ها، افزایش تعداد آن‌ها، بهبود مورفولوژی طبیعی، و کاهش آسیب اکسیداتیو به DNA اسپرم می‌شود. محصول اسپرمس برند M+ با ارائه این دوز علمی، مکملی هدفمند برای افزایش شانس باروری در مردان است.

نقش مکمل‌ها در بهبود نتایج آزمایش اسپرم

تفسیر نتایج آزمایش اسپرم به پزشک کمک می‌کند تا نوع مکمل مورد نیاز را مشخص کند. مردانی که در پارامترهایی مانند تحرک، تعداد یا شکل اسپرم دچار اختلال هستند، می‌توانند از مکمل‌های حاوی ال-آرژنین، ال-کارنیتین، زینک و آنتی‌اکسیدان‌ها بهره‌مند شوند. ترکیبات موجود در مکمل اسپرمس به صورت هم‌افزا عمل کرده و موجب بهبود چشمگیر در شاخص‌های آزمایش اسپرم می‌شوند.

اهمیت سبک زندگی در سلامت اسپرم

برای دستیابی به نتایج پایدار، اصلاح سبک زندگی در کنار مصرف مکمل ضروری است. تغذیه متعادل، مصرف میوه و سبزیجات تازه، فعالیت بدنی منظم، خواب کافی، کاهش استرس و اجتناب از دخانیات و الکل از عوامل کلیدی در ارتقای سلامت اسپرم محسوب می‌شوند.

اثرات طولانی‌مدت مصرف آرژنین بر باروری

مطالعات بلندمدت نشان می‌دهد که مصرف منظم ال-آرژنین باعث بهبود مستمر پارامترهای اسپرم، افزایش احتمال لقاح طبیعی، کاهش آسیب DNA و بهبود سلامت ژنتیکی اسپرم می‌شود. این اثرات در نتیجه بهبود جریان خون، افزایش انرژی سلولی و کاهش استرس اکسیداتیو حاصل می‌شوند.

ویژگی‌های مکمل اسپرمس برند M+

مکمل اسپرمس برند M+ ترکیبی از مواد فعال و مؤثر برای بهبود عملکرد اسپرم است. هر ساشه حاوی ۱۷۰۰ میلی‌گرم ال-آرژنین، ۵۰۰ میلی‌گرم ال-کارنیتین، عصاره پوست درخت کاج، کوآنزیم Q10، زینک، سلنیوم و ویتامین‌های C، E، B6، B12، اسیدفولیک و D3 است. این ترکیب منحصربه‌فرد با افزایش تولید نیتریک اکسید، بهبود عملکرد میتوکندری و تقویت مسیرهای آنتی‌اکسیدانی، موجب افزایش تحرک، تعداد و سلامت اسپرم می‌شود. ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در این مکمل به تنظیم هورمون‌های تولیدمثل و حفظ سلامت DNA اسپرم کمک کرده و شانس باروری موفق را افزایش می‌دهند.

جمع‌بندی

  • آزمایش آنالیز اسپرم ابزاری حیاتی برای ارزیابی توان باروری در مردان است.
  • ال-آرژنین با بهبود جریان خون، افزایش انرژی و خاصیت آنتی‌اکسیدانی موجب ارتقای کیفیت اسپرم می‌شود.
  • مکمل اسپرمس M+ با دوز علمی ۱۷۰۰ میلی‌گرم ال-آرژنین در هر ساشه، ترکیبی جامع برای حمایت از سلامت اسپرم و بهبود باروری است.
  • ترکیب مصرف مکمل با اصلاح سبک زندگی، بهترین راهکار برای افزایش شانس لقاح طبیعی و دستیابی به باروری موفق می‌باشد.
آزمایش اسپرم (Semen Analysis) و مداخلات تغذیه‌ای در بهبود باروری مردان

آزمایش اسپرم (Semen Analysis) و مداخلات تغذیه‌ای در بهبود باروری مردان

مقدمه

ناباروری یکی از چالش‌های برجسته در حوزه سلامت باروری در قرن حاضر به شمار می‌رود و تقریباً ۱۵ درصد از زوج‌ها تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، در حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از موارد ناباروری، عوامل مرتبط با باروری مردان نقش تعیین‌کننده دارند. آزمایش اسپرم (Semen Analysis) یا اسپرموگرام به دلیل غیرتهاجمی بودن و قابلیت ارزیابی هم‌زمان پارامترهای کمی و کیفی اسپرم، ابزاری کلیدی در تشخیص و مدیریت ناباروری مردان محسوب می‌شود.

فیزیولوژی اسپرماتوژنز

اسپرماتوژنز فرآیندی پیچیده و سازمان‌یافته است که در لوله‌های منی‌ساز بیضه طی حدود ۷۴ روز انجام می‌شود و شامل تکثیر اسپرماتوگونی‌ها، تقسیم میوز و تمایز به اسپرماتوزوآهای بالغ است.

  • سلول‌های سرتولی: حمایت و تغذیه اسپرم‌ها در حال بلوغ.
  • سلول‌های لایدیگ: تولید تستوسترون و تنظیم کیفیت اسپرم.

محور هورمونی در تنظیم اسپرماتوژنز

تولید اسپرم تحت کنترل محور هیپوتالاموس–هیپوفیز–گناد (HPG axis) است. GnRH از هیپوتالاموس ترشح شده و باعث تحریک هیپوفیز به ترشح LH و FSH می‌شود. FSH بر سلول‌های سرتولی و LH بر سلول‌های لایدیگ اثر گذاشته و تولید تستوسترون را فعال می‌کند. تستوسترون و اینهیبین B نیز بازخورد منفی بر این محور ایجاد می‌کنند.

پارامترهای اصلی در آزمایش اسپرم

  • حجم مایع منی: ۱.۴ تا ۶ میلی‌لیتر.
  • غلظت اسپرم: < ۱۵ میلیون در میلی‌لیتر (الیگواسپرمی).
  • تعداد کل اسپرم: < ۳۹ میلیون.
  • تحرک اسپرم: تحرک کل < ۴۰٪، تحرک پیشرونده < ۳۲٪.
  • مورفولوژی: طبیعی بودن ≥۴٪ کافی است.
  • زنده‌مانی: ≥۵۸٪ اسپرم زنده.
  • شاخص‌های دیگر: pH بین ۷.۲–۸، لکوسیت < ۱ میلیون.

اختلالات شایع در نتایج

  • آزواسپرمی: نبود اسپرم.
  • الیگواسپرمی: کاهش تعداد اسپرم.
  • آستنواسپرمی: کاهش تحرک.
  • تراتواسپرمی: افزایش اسپرم‌های غیرطبیعی.
  • OAT: اختلال ترکیبی سه‌گانه.

تست‌های تکمیلی

  • DNA Fragmentation Index (DFI): بررسی آسیب ژنتیکی اسپرم.
  • ROS Test: ارزیابی استرس اکسیداتیو.
  • Hyaluronic Binding Assay (HBA): بررسی بلوغ اسپرم.
  • CASA: تحلیل کامپیوتری حرکت اسپرم.

عوامل مؤثر بر کیفیت اسپرم

  • هورمونی: کمبود تستوسترون، هیپرپرولاکتینمی.
  • ژنتیکی: میکرو‌دیلیشن کروموزوم Y، سندرم کلاین‌فلتر.
  • محیطی و سبک زندگی: سیگار، الکل، گرما، سموم شیمیایی، چاقی و دیابت.

استرس اکسیداتیو و ناباروری مردان

به دلیل وجود اسیدهای چرب غیراشباع در غشای اسپرم، این سلول‌ها به شدت در معرض آسیب اکسیداتیو قرار دارند. افزایش ROS می‌تواند موجب آسیب DNA، اختلال غشا، کاهش تحرک و زنده‌مانی شود. نقش آنتی‌اکسیدان‌ها در کاهش این آسیب‌ها اثبات شده است.

مکمل‌های تغذیه‌ای و شواهد بالینی

  • ال-آرژینین: بهبود جریان خون بیضه و افزایش تحرک اسپرم.
  • ال-کارنیتین: تقویت متابولیسم انرژی اسپرم و بهبود تعداد.
  • روی (Zinc): ضروری در اسپرماتوژنز؛ کمبود آن با الیگواسپرمی مرتبط است.
  • سلنیوم: آنتی‌اکسیدان کلیدی؛ بهبود مورفولوژی و زنده‌مانی اسپرم.
  • عصاره پوست درخت کاج: آنتی‌اکسیدان غنی؛ کاهش آسیب DNA اسپرم.

معرفی مکمل اسپرمس (Spermass) برند M+

مکمل Spermass برند M+ با ترکیب علمی شامل ۱۷۰۰ میلی‌گرم ال-آرژنین، ال-کارنیتین، روی، سلنیوم و عصاره پوست درخت کاج، با اثرات هم‌افزایی می‌تواند:

  • بهبود تعداد و تحرک اسپرم.
  • محافظت از DNA اسپرم در برابر استرس اکسیداتیو.
  • تقویت متابولیسم انرژی اسپرم.
  • افزایش شانس باروری طبیعی یا موفقیت روش‌های کمک‌باروری.

جمع‌بندی نهایی

آزمایش اسپرم ابزاری اساسی در تشخیص ناباروری مردان است و می‌تواند عوامل هورمونی، ژنتیکی یا محیطی مؤثر بر باروری را آشکار کند. مداخلات تغذیه‌ای و استفاده از مکمل‌های علمی مانند Spermass برند M+ با رویکرد آنتی‌اکسیدانی و تقویتی، می‌توانند در بهبود کیفیت اسپرم نقش مهمی داشته باشند و بخشی از استراتژی جامع مدیریت ناباروری مردان محسوب شوند.

آزمایش اسپرم: اهمیت، فرآیندها و کاربردهای بالینی

آزمایش اسپرم: اهمیت، فرآیندها و کاربردهای بالینی

مقدمه و اهمیت آزمایش اسپرم

آزمایش اسپرم یکی از ارزیابی‌های بنیادی در تشخیص مشکلات باروری مردانه است که از طریق تحلیل ویژگی‌های مختلف مایع منی و اسپرم‌ها، اطلاعات دقیقی در مورد سلامت باروری فرد فراهم می‌آورد. این آزمایش علاوه بر شناسایی مشکلات ناباروری، به‌عنوان ابزاری ارزشمند در ارزیابی وضعیت عمومی سیستم تولیدمثل مردان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ساختار و عملکرد اسپرم

اسپرم‌ها سلول‌های تخصصی تولیدمثل هستند که نقش انتقال مواد ژنتیکی از پدر به تخمک مادر را بر عهده دارند. هر اسپرم از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

  • سر اسپرم: حاوی هسته و کروموزوم‌های مردانه، مسئول انتقال اطلاعات ژنتیکی.
  • قطعه میانه: شامل میتوکندری‌ها که انرژی حرکت اسپرم را تأمین می‌کنند.
  • دم اسپرم: ساختار حرکتی برای هدایت اسپرم به سمت تخمک.

مراحل انجام آزمایش اسپرم

جمع‌آوری نمونه مایع منی باید در شرایط استریل و پس از ۲ تا ۵ روز پرهیز از انزال انجام گیرد. این موضوع باعث افزایش دقت و صحت نتایج آزمایش می‌شود.

تحلیل پارامترهای اسپرم

  • حجم مایع منی: بیش از ۱.۵ میلی‌لیتر طبیعی محسوب می‌شود.
  • تعداد اسپرم: بیش از ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی‌لیتر معیار نرمال است.
  • تحرک اسپرم: حداقل ۳۲٪ اسپرم‌ها باید حرکت پیش‌رونده داشته باشند.
  • مورفولوژی: بیش از ۴۰٪ اسپرم‌ها باید شکل طبیعی داشته باشند.
  • pH مایع منی: در محدوده ۷.۲ تا ۸.۰ قرار دارد.
  • ویسکوزیته و زمان رقیق شدن: باید در زمان طبیعی پس از جمع‌آوری انجام شود.

مشکلات باروری در مردان و علل آن

  • آزواسپرمی: عدم وجود اسپرم در مایع منی به‌دلایل ژنتیکی یا هورمونی.
  • الیگواسپرمی: کاهش تعداد اسپرم‌ها به کمتر از حد طبیعی.
  • آستنواسپرمی: کاهش تحرک اسپرم‌ها به‌دلیل اختلالات میتوکندری یا شرایط محیطی.
  • مورفولوژی غیرطبیعی: وجود اسپرم‌های با شکل غیرسالم که توان نفوذ به تخمک ندارند.

تفسیر نتایج آزمایش اسپرم

نتایج آزمایش بر اساس معیارهای استاندارد بررسی می‌شوند. در صورت وجود اختلال، پزشک می‌تواند با تجویز درمان‌های هورمونی، اصلاح سبک زندگی یا استفاده از روش‌های کمک‌باروری مانند IVF و ICSI برنامه درمانی مناسبی تدوین نماید.

روش‌های درمان ناباروری در مردان

  • درمان‌های هورمونی (مانند گنادوتروپین‌ها)
  • اصلاح سبک زندگی و تغذیه سالم
  • کاهش استرس و پرهیز از دخانیات
  • استفاده از روش‌های پیشرفته مانند IVF و ICSI

محصول اسپرمس پرارین پارس: راهکاری نوین

مکمل Spermas از برند M+، تولید شرکت پرارین پارس، به‌عنوان مکمل تخصصی باروری آقایان طراحی شده است. هر ساشه حاوی ۱۷۰۰ میلی‌گرم ال-آرژینین بوده و به‌همراه ترکیبات مؤثر دیگری مانند ال-کارنیتین، عصاره پوست درخت کاج، کوآنزیم Q10، ویتامین‌های B، C، E، زینک، سلنیوم و ویتامین D، به بهبود کیفیت اسپرم و افزایش احتمال باروری کمک می‌کند.

  • افزایش تولید اسپرم
  • بهبود تحرک اسپرم‌ها
  • اصلاح مورفولوژی اسپرم
  • محافظت در برابر استرس اکسیداتیو

جمع‌بندی نهایی

آزمایش اسپرم ابزاری کلیدی در تشخیص و درمان ناباروری مردانه است. شناخت دقیق مشکلات اسپرم و استفاده از راهکارهای درمانی نوین، شامل مکمل‌های تخصصی مانند اسپرمس پرارین پارس، می‌تواند نقش مهمی در ارتقای سلامت باروری آقایان ایفا نماید.

آزمایش DNA اسپرم: روش نوین در ارزیابی باروری مردان

آزمایش DNA اسپرم: روش نوین در ارزیابی باروری مردان

مقدمه‌ای بر آزمایش DNA اسپرم

ناباروری یک معضل شایع در جوامع امروزی است و در حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از موارد، منشاء مردانه دارد. یکی از دلایل پنهان ناباروری در مردان، آسیب به ماده ژنتیکی اسپرم‌هاست که با آزمایش‌هایی مانند آنالیز کلاسیک قابل شناسایی نیست. در چنین مواردی، آزمایش DNA اسپرم می‌تواند نقش مهمی در تشخیص دقیق ایفا کند.

آزمایش اسپرم چیست؟

این آزمایش میزان شکست یا آسیب به DNA داخل هسته اسپرم را بررسی می‌کند. برخلاف آزمایش معمول اسپرم که تعداد، تحرک و مورفولوژی را می‌سنجد، این تست سلامت ماده ژنتیکی اسپرم را می‌سنجد که نقش حیاتی در لقاح و رشد جنین دارد.

کاربردهای آزمایش اسپرم در درمان ناباروری

این تست به ویژه در مواردی مانند شکست‌های مکرر IVF یا IUI، سقط‌های مکرر جنین، عدم موفقیت در لقاح با وجود اسپرم نرمال، و در مردانی که تحت عوامل استرس‌زا، آلودگی یا مصرف دارو هستند، مفید است. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا دلیل ناباروری پنهان را شناسایی کند.

روش‌های بررسی شکست DNA اسپرم

روش‌های مختلفی برای بررسی آسیب DNA وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

  • آزمون SCSA: بر پایه فلوسایتومتری و استفاده از رنگ خاص.
  • Comet Assay: بررسی شکست‌های DNA با الگوی خاصی شبیه دنباله دنباله‌دار.
  • TUNEL Assay: روش دقیق با استفاده از آنزیم‌های خاص برای شناسایی نواحی آسیب‌دیده.

چه زمانی انجام این آزمایش توصیه می‌شود؟

اگر زوجی پس از چندین بار تلاش برای بارداری یا IVF با شکست مواجه شده باشند، یا در شرایطی که مرد سابقه بیماری‌های خاص، آلودگی‌های محیطی، استرس مزمن، مصرف دخانیات، الکل یا داروهای خاص دارد، انجام این آزمایش توصیه می‌شود.

نتایج آزمایش و تفسیر آن

نتیجه این آزمایش به صورت درصدی ارائه می‌شود که میزان شکست DNA را نشان می‌دهد. معمولاً درصد پایین‌تر از ۱۵ درصد طبیعی در نظر گرفته می‌شود، بین ۱۵ تا ۳۰ درصد در محدوده خطر متوسط، و بالاتر از ۳۰ درصد نگران‌کننده تلقی می‌شود.

درمان آسیب DNA اسپرم

روش‌های درمانی شامل:

  • اصلاح سبک زندگی و تغذیه سالم
  • قطع مصرف دخانیات و کاهش استرس
  • مصرف آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C، E، روی، سلنیوم و ال-کارنیتین
  • در صورت لزوم، برداشت اسپرم از بیضه (TESA) برای استفاده در IVF

جمع‌بندی و توصیه نهایی

آزمایش DNA اسپرم ابزاری مؤثر در بررسی دلایل پنهان ناباروری مردان است. اگرچه در بررسی‌های اولیه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، اما در موارد خاص می‌تواند روند درمان را به سمت موفقیت هدایت کند. مشاوره با پزشک و بررسی شرایط بالینی برای تصمیم‌گیری در خصوص انجام این آزمایش ضروری است.

تاثیر مایواینوزیتول بر پارامترهای اسپرم انسانی پس از فرایند انجماد در بیماران آستنوتراتوزواسپرمی

تاثیر مایواینوزیتول بر پارامترهای اسپرم انسانی پس از فرایند انجماد در بیماران آستنوتراتوزواسپرمی

تاثیر مایواینوزیتول بر پارامترهای اسپرم انسانی پس از فرایند انجماد در بیماران آستنوتراتوزواسپرمی فرآیند انجماد اسپرم شامل انکوباسیون اسپرم با مواد محافظ انجماد، کاهش دما به زیر صفر درجه سانتی‌گراد، ذخیره، ذوب، و سپس حذف ماده محافظ انجماد و بازگشت به حالت طبیعی فیزیولوژیکی است. انجماد اسپرم انسان به طور گسترده در برنامه‌های تلقیح مصنوعی و باروری آزمایشگاهی برای نگهداری اسپرم و افزایش شانس باروری به کار می‌رود. در این مقاله به بررسی ارزیابی پس از فرآیند انجماد با تیمار آنتی اکسیدان خواهیم پرداخت.

اهداف ذخیره بانک فریز اسپرم

بانک ذخیره فریز اسپرم برای چند هدف مورد استفاده قرار می‌گیرد: برای مردانی که باروری آن‌ها به واسطه وازکتومی، درمان با عوامل سیتوتوکسیک یا پرتودرمانی تحت تأثیر قرار گرفته است، و یا افرادی که اسپرم آن‌ها به واسطه شغلشان در معرض آسیب است. در فرآیند فریز، دمای سلول‌ها یا کل بافت به طور معمول تا منفی 196 درجه سانتی‌گراد کاهش می‌یابد.

ذخیره‌سازی طولانی‌ مدت اسپرم

ذخیره‌سازی طولانی‌مدت اسپرم از طریق مهار متابولیسم داخل‌سلولی انجام می‌شود. در واقع، در دمای منفی 196 درجه سانتی‌گراد، به دلیل عدم انرژی حرارتی کافی جهت واکنش‌های شیمیایی، در این دما اساساً هیچ فعالیت بیوشیمیایی رخ نمی‌دهد. علاوه بر این، محیط آبی که برای فعالیت‌های متابولیک سلول ضروری است، وجود ندارد. بنابراین، به علت عدم انرژی حرارتی کافی برای واکنش‌های شیمیایی و فقدان آب کافی که برای فرآیندهای متابولیک ضروری است، فعالیت‌های متابولیکی سلول متوقف می‌شود. با این حال، ممکن است بافت یا سلول‌های زنده طی فرایندهای فریز-ذوب دچار آسیب شوند. اثرات منفی فریز بر عملکرد اسپرم شامل:

  • اختلال در تحرک
  • حیات
  • ساختار کروماتین
  • غشای پلاسمایی اسپرم
  • توانایی لقاح
  • رشد و نمو اولیه جنین
  • لانه‌گزینی
  • کاهش میزان بارداری

می‌باشد. حدود 60 سال است که فرآیند انجماد به عنوان یک روش نگهدارنده از اسپرم برای طولانی‌ مدت مطرح شده و علیرغم تاریخچه طولانی انجماد اسپرم، میزان بقای اسپرم همچنان محدود است و نمی‌تواند انتظارات ایده‌آل را برآورده کند، زیرا

اختلالات انجماد با ایجاد آسیب‌های شیمیایی و فیزیکی

انجماد با ایجاد آسیب‌های شیمیایی و فیزیکی مانند تولید گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) در اسپرم سبب آسیب به غشای سلول، اختلال در:

  • تحرک اسپرم
  • ایجاد ناهنجاری‌های ریختی
  • آسیب به آکروزوم
  • قطعه‌ قطعه شدن DNA
  • کاهش عملکرد اسپرم

می‌شود. امروزه تلاش‌های بسیاری در جهت بهبود و بهینه‌سازی تکنیک انجماد صورت گرفته است. یکی از این روش‌ها استفاده از آنتی‌اکسیدان‌هاست. میواینوزیتول، با نام شیمیایی Hexahydroxycyclohexane-1,2,3,4,5,6، ابتدا به عنوان فسفر فراوان در دانه‌های گیاهی و سایر بافت‌های گیاهی به نام فیتیک اسید توصیف شد. اغلب پژوهشگران پیشین از میواینوزیتول برای بهبود پارامترهای مایع منی حیوانات تحت شرایط انجماد و یا تنها برای بهبود پارامترهای اسپرم تحت شرایط لقاح آزمایشگاهی استفاده کرده‌اند. محققین در سال 2017 با مقایسه بین آنتی‌اکسیدان‌های میواینوزیتول، فرولیک اسید و ملاتونین در اسب، مشاهده کردند که بعد از فرآیند انجماد ذوب، تحرک اسپرم در گروه تیمار با میواینوزیتول افزایش بیشتری نسبت به سایر آنتی‌اکسیدان‌ها نشان داد. همچنین، با بررسی چندین آنتی‌اکسیدان از جمله میواینوزیتول بر اسپرم گاو منجمد-ذوب شده، به این مهم اشاره کردند که:

با افزایش زمان انکوبه‌کردن، میواینوزیتول سبب افزایش تحرک پیشرونده اسپرم می‌شود.

هدف از مطالعه

بررسی اثر آنتی‌اکسیدان میواینوزیتول و افزودن آن به محیط فریز اسپرم با ارزیابی پارامترهای اسپرمی، تمامیت غشای پلاسمایی، آسیب DNA و پتانسیل غشای میتوکندری اسپرم است. انتظار می‌رود که میواینوزیتول بتواند اثرات مخرب ناشی از استرس اکسیداتیو حاصل از فرآیند انجماد-ذوب را تا حد زیادی کاهش دهد. این مطالعه جامعه آماری شامل مردان نابارور است که پس از اعلام رضایت برای شرکت در مطالعه انتخاب شدند. نمونه‌های اضافی مایع منی 20 فرد از بین بیماران مرد نابارور (آستنوتراتوزواسپرمی) که توسط پزشک متخصص ارولوژیست تأیید شده، مطابق استانداردهای سازمان بهداشت جهانی پس از انجام اسپرموگرام جمع آوری شد. گروه‌ها شامل:

  • گروه کنترل این گروه فاقد آنتی‌اکسیدان بوده و عمل انجماد بر روی آنها صورت نگرفت و تنها پس از 30 دقیقه ماندن در انکوباتور، پارامترهای مورد نظر اندازه‌گیری شد.
  • گروه انجماد نمونه‌ها در این گروه همراه با محیط انجماد به نسبت 1:1 به مدت یک هفته در تانک نیتروژن مایع منجمد شدند. بعد از انجماد، نمونه‌ها در دمای 37 درجه سانتی‌گراد ذوب شدند و پس از ذوب، پارامترهای اسپرم اندازه‌گیری شد.
  • گروه انجماد + میواینوزیتول ابتدا نمونه‌ها به مدت 1 ساعت همراه با آنتی‌اکسیدان میواینوزیتول با دوز 2mg/ml انکوبه شدند، سپس محیط انجماد با نسبت 1:1 اضافه و منجمد شدند و پس از ذوب، پارامترها اندازه گیری شدند.

ارزیابی پارامترهای اسپرمی

بررسی پارامترهای اسپرمی (غلظت، تحرک و مورفولوژی) با استفاده از میکروسکوپ نوری با بزرگنمایی 400x و طبق دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت 2010 صورت گرفت. شمارش اسپرم‌ها بر حسب میلیون بر لیتر توسط لام نئوبار انجام شد. بررسی میزان تحرک اسپرم‌ها براساس دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت 2010 انجام شد. در گروه بیماران آستنوتراتوزواسپرمی، درصد تحرک کل اسپرم کمتر از 40 درصد بود و مورفولوژی نرمال اسپرم‌ها کمتر از 4 درصد می‌باشد. برای بررسی مورفولوژی طبیعی اسپرم‌ها از روش رنگ آمیزی پاپانیکولا استفاده شد. ابتدا از هر نمونه گسترش تهیه شد، سپس رنگ آمیزی پاپانیکولا انجام شد. برای هر نمونه، یک لام فیکس شده از اسپرم تهیه شد و پس از رنگ آمیزی، 200 اسپرم توسط میکروسکوپ نوری با بزرگنمایی 100x بررسی شد.

ارزیابی میزان آسیب DNA اسپرم (روش هالواسپرم)

در این روش، تقریباً بین 15 تا 20 میلیون از نمونه‌های اسپرمی شستشو داده شد و مراحل انجام کار طبق دستورالعمل کیت انجام شد. با استفاده از این روش می‌توان میزان فراگمانتاسیون DNA را با توجه به وجود هالوهای اطراف هسته و اندازه آن بررسی نمود. در اسپرم‌های با فراگمانتاسیون DNA، هسته اسپرم با هالوهای کوچک و بدون هالو و در اسپرم‌های بدون فراگمانتاسیون DNA، هسته اسپرم با هالوهای بزرگ و هالوهای متوسط تعیین می‌شود. در این مطالعه، به منظور بررسی فراگمانتاسیون DNA، 200 سلول شمارش گردید.

ارزیابی تمامیت غشا سلول اسپرم (روش Host)

برای انجام این روش، ابتدا آماده‌سازی محلول هیپواسموتیک انجام شد. برای این منظور، 0.735 گرم سیترات سدیم و 1.351 گرم فروکتوز در 100 میلی لیتر آب دیونیزه حل گردید و محلول حاصل پس از تهیه در دمای 37 درجه سانتی‌گراد قرار داده شد. جهت انجام آنالیز، 100 میکرولیتر از سوسپانسیون اسپرم به 1 میلی لیتر از محلول هیپواسموتیک اضافه و به مدت 1 ساعت در دمای 37 درجه سانتی‌گراد انکوبه شد. سپس با قرار دادن یک قطره از سوسپانسیون سلولی حاصل بر روی لام و پوشاندن آن با لامل ارزیابی میکروسکوپی با بزرگنمایی 400x انجام شد و تعداد 100 اسپرم در هر لام شمارش می شود و نتایج به صورت درصد اسپرم با غشای پلاسمایی سالم گزارش شد.

ارزیابی پتانسیل غشای میتوکندری اسپرم

با بررسی پتانسیل غشای میتوکندری (Mitochondrial Membrane Potential) با استفاده از رنگ آمیزی رودامین (123Rho) و بر اساس دستورالعمل ارائه شده انجام شد. در این روش، ابتدا به هر کدام از لوله‌های حاوی سوسپانسیون اسپرم، 5 میکرولیتر از رنگ رودامین 123 با غلظت نهایی 1 mg/ml اضافه و به مدت 10 دقیقه در دمای 25 درجه سانتی‌گراد و در شرایط تاریکی نگهداری شد. سپس محلول با دور 300 g به مدت 10 دقیقه سانتریفیوژ و محلول رویی دور ریخته شد. روی رسوب حاصل یک میلی‌لیتر از محلول PBS اضافه، با دور 300 g به مدت 10 دقیقه سانتریفیوژ و سپس محلول رویی دور ریخته شد. در مرحله آخر روی رسوب حاصل یک میلی‌لیتر از محلول PBS اضافه شد.

پیپتاژ

بعد از پیپتاژ، چند میکرولیتر از سوسپانسیون روی لام قرار گرفت و بعد از تهیه گسترش، توسط میکروسکوپ فلورسانت مجهز به دوربین، با فیلتر مناسب با بزرگنمایی 1000x تعداد 100 اسپرم شمارش و اسپرم‌ها با پتانسیل غشای میتوکندری طبیعی به صورت درصد بیان شدند. در این روش:

  • قطعه میانی اسپرم‌های با پتانسیل غشای میتوکندری طبیعی به صورت رنگ سبز درخشان
  • میانی اسپرم‌های با پتانسیل غشای میتوکندری آسیب دیده به صورت غیردرخشان ظاهر می شود.
نتایج ارزیابی پس از فرآیند انجماد با تیمار آنتی اکسیدان

تحلیل آماری داده‌ها به صورت میانگین ± انحراف معیار، توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 21 و روش آنالیز واریانس یک‌ طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد و تفاوت میانگین‌ها در سطح 0.05>P معنی‌دار در نظر گرفته شده است. تلاش برای قابلیت باروری اسپرم از حدود یک قرن پیش آغاز شده و یافته‌های مطالعات نشان می‌دهد که در طول روند انجماد-ذوب، به دلیل بروز استرس اکسیداتیو که در نتیجه به هم خوردن تعادل بین میزان رادیکال‌های آزاد اکسیژن و ظرفیت آنتی‌اکسیدانتی مایع منی ایجاد می‌شود، منجر به:

کاهش کیفیت پارامترهای اسپرمی مردان می‌شود.

نتایج مطالعه حاضر

در مطالعه حاضر، گروه انجماد کاهش معنی‌داری در تحرک کل، تحرک پیش‌رونده و تحرک غیرپیش‌رونده نسبت به گروه کنترل نشان داد. در صورتی که گروه درمان با میواینوزیتول افزایش معنی‌داری نسبت به گروه انجماد نشان داد. این مطالعه نشان داد که وجود میواینوزیتول در محیط vitro باعث افزایش کیفیت شاخص‌های اسپرم پس از انجماد-ذوب می‌گردد. میواینوزیتول یکی از پیش‌سازهای مهم برای مسیر سیگنالینگ فسفاتیدیل‌اینوزیتول است. از طرفی، اینوزیتول موجود در فسفاتیدیل‌اینوزیتول به صورت متوالی به polyphosphoinositides P2، PtdInsP و PtdIns تبدیل می‌شود. تحت محرک‌های خاص، PtdIns(4,5)P2 برای تولید پیام‌رسان‌های ثانویه مانند دی‌استیل‌گلیسرول (DAG) و 3(1,4,5)PIns هیدرولیز می‌شود که به ترتیب در:

  • فسفوریلاسیون پروتئین
  • تعدیل کلسیم داخل‌ سلولی

نقش دارند. بنابراین با ورود کلسیم به داخل غشای فلاژلوم، تحرک اسپرم افزایش می‌یابد. لذا افزودن این ماده به محیط انجماد اسپرم منجر به افزایش و بهبود پارامترهای تحرک می‌گردد. از طرفی اسپرم غنی از میتوکندری است که به عنوان یک منبع انرژی برای تحرک اسپرم عمل می‌کند. ROS سبب آسیب به غشای میتوکندری و القای استرس اکسیداتیو در آن می‌شود. استرس اکسیداتیو باعث تخلیه ATP می‌شود که خود موجب کاهش انرژی در دسترس و همچنین منجر به کاهش فسفوریلاسیون پروتئین آکسونمال و در نهایت کاهش تحرک اسپرم می‌گردد.

نتیجه گیری

مطالعه پیش‌رو نشان داد که میواینوزیتول باعث افزایش معنی‌دار در پتانسیل غشای میتوکندری اسپرم و تحرک و بهبود کیفیت شاخص‌های اسپرم پس از انجماد-ذوب می‌گردد.