فناوری نانو و درمان HIV: فرصت‌ها و چالش‌ها

توسط نویسنده سایت | آبان 10, 1403 | تخصصی, مقالات

سندرم نقص ایمنی اکتسابی (AIDS) یکی از مسائل حیاتی بهداشت عمومی در جوامع مختلف است. متأسفانه، عدم آگاهی، کمبود امکانات و آموزش، باعث افزایش تعداد مبتلایان به این بیماری شده است. با وجود پیشرفت‌های علمی در زمینه داروها و واکسن‌ها، این ویروس همچنان تهدیدی جدی برای سلامت جهانی است. در این میان، فناوری نانو به عنوان یک ابزار نوین در درمان و پیشگیری از HIV به چشم می‌خورد. فناوری نانو با قابلیت‌های منحصر به فرد خود در طراحی و تحویل داروها، می‌تواند به بهبود کارایی درمان‌های ضد ویروسی کمک کند و اثربخشی آنها را افزایش دهد. در این مقاله، به بررسی فرصت‌ها و چالش‌های ناشی از استفاده از فناوری نانو در درمان HIV خواهیم پرداخت و سعی خواهیم کرد تا نقاط قوت و ضعف این روش نوین را بررسی کنیم.

آمار و شیوع HIV

تخمین زده می‌شود که حدود ۳۳.۴ میلیون نفر در سراسر جهان به HIV مبتلا هستند و ۲۵ میلیون نفر به‌دلیل این بیماری فوت کرده‌اند. بیش از ۹۵٪ از افراد مبتلا به HIV در کشورهای درحال‌توسعه زندگی می‌کنند و بیش از ۷ میلیون نفر در منطقه آسیا و اقیانوسیه هستند. HIV همچنان با حدود ۱.۸ میلیون مورد جدید عفونت سالانه، یکی از چالش‌های مهم بهداشت عمومی است. در سال ۲۰۱۸، حدود ۳۸ میلیون نفر با HIV زندگی کرده‌اند و موارد جدید عفونت سالانه در حال کاهش است.

اولویت‌های پیشگیری از HIV

تولید محصولات پایدار، ایمن، مؤثر و مقرون‌به‌صرفه برای کاهش انتقال جنسی HIV از اولویت‌های مهم پیشگیری از این بیماری است. برنامه جهانی حذف عفونت ایدز در کودکان تا سال ۲۰۱۵ و زنده نگه‌داشتن مادران مبتلا شامل چهار بخش است:

• پیشگیری از انتقال ایدز به زنان در سن بارداری.
• جلوگیری از بارداری ناخواسته در زنان مبتلا به ایدز.
• پیشگیری از انتقال ایدز با استفاده از داروهای ضد ویروسی در دوران  بارداری و شیردهی؛
• ارائه مراقبت، درمان و حمایت به مادران، کودکان و خانواده های مبتلا به ایدز.

پوشش خدمات برای جلوگیری از انتقال HIV از مادر به کودک از ابتدای برنامه ها ی جهانی به میزان قابل توجهی افزایش یافته و در سال 2015 به   ٪77 رسیده است. در نتیجه، موارد جدید عفونت HIV (در کودکان زیر 15 سال) از سال 2010،  ٪51 کاهش یافته است.

درمان HIV و چالش‌ها

درمان ضد رترو ویروسی، درمانی است که بیماری را درمان نمی کند اما برای بیماران تقاضای زیادی دارد. طبق سازمان بهداشت جهانی (WHO)، اقدامات فوری برای کنترل بیماری ضروری است. واکسن   HIV احتمالا برای پایان دادن به همه گیری های HIV مورد نیاز است. یکی از ویژگی‌های مهم اپیدمی HIV، تنوع ژنتیکی آن است که بر ارزیابی‌های تشخیص، بار ویروسی، مقاومت دارویی و پاسخ به درمان تأثیر دارد.

جنبه های بیولوژیکی و کاربردهای بالینی نانوذرات در درمان و پیشگیری ازHIV

هدف از فناوری نانو، کنترل مواد در سطح اتمی و مولکولی است. استفاده از فناوری نانو در پزشکی، که به آن پزشکی نانو می‌گویند، استفاده از نانوذرات را برای اهداف پیشگیرانه، درمانی و تشخیصی ضروری می کند. استفاده اصلی از فناوری نانو در دارو رسانی هدفمند، به ویژه در درمان تومورها سودمند است.

• کاربردهای فناوری نانو در پزشکی

نانوذرات از طریق کاربردهای متنوعی از الکترونیک تا پزشکی، نقش بسزایی در جامعه دارند. سیستم های تحویل دارویی مبتنی بر نانو می توانند برای تنظیم ترشح دارو، کاهش مسمومیت ناشی از دارو و محافظت از داروها در برابر متابولیسم، هماهنگ شوند .مقصود اساسی کاربرد سیستم های مبتنی بر فناوری نانو برای انتقال داروی ضد ویروس به تعدیل فارماکوکینتیک مولکول های مصنوعی مرتبط است.

• ویژگی‌های نانو سیستم‌ها

ویژگی های کلی نانوسیستم هایی که در انتقال داروی ضد ویروس ارائه می شوند شامل سازگاری، ویژگی‌های سمیت (Toxicity)، توانایی تعدیل در انتشار دارو، بارهای بالای دارویی و هزینه کم است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که نانو مواد می توانند تأثیر مثبتی در ترمیم بافت داشته باشند.  از روش های مبتنی بر فناوری نانو می توان برای ساخت نانوالیاف و نانو ذرات با کنترل انتشار، جهت هدایت رفتار سلول استفاده کرد.

• نانوذرات

نانوذرات از توانایی بالایی به عنوان حامل برای انتقال مولکول های مختلف از جمله RNA ،DNA و غیره برخوردار هستند. ویژگی ها و عملکرد نانو مواد، منجر به کاربرد آنها در برنامه های انتقال ژن شده است. از نانوذرات به عنوان حامل های دارویی استفاده شده است. نانو حامل ها با تغییر در خصوصیات فارماکوکینتیک دارو، باعث بهبود عملکرد دارو و کاهش عوارض آن می شوند. در ساخت نانوذرات برای انتقال داروها، از مواد مختلفی مانند پلیمرها، ذرات فلز، لیپیدها و غیره استفاده می شود که بسته به روش تولید آنها و اشکال و اندازه های متفاوت می توان آنها را تولید کرد. آینده تحقیق در مورد تولید نانوذرات دارویی چند منظوره است، مانند ذراتی با قابلیت دارورسانی هدفمند.

HIV و پاتوژنز آن

• تعریف HIV:

HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی) از خانواده Retroviridae و جنس Lentivirus است و به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: HIV-1 و HIV-2. نوع HIV-1 با شیوع بیشتری در سطح جهانی، علت اصلی عفونت HIV در جهان است. HIV-2 کمتر شایع است و عمدتاً محدود به غرب آفریقا می‌باشد.

• روش‌های انتقال HIV:

HIV از طریق تماس جنسی و خون منتقل می‌شود و به‌ندرت از مادر به کودک انتقال می‌یابد. اگرچه HIV-2 نیز باعث ایجاد ایدز می‌شود، اما پیشرفت آن کندتر از HIV-1 است و به‌طور کلی کمتر منتقل می‌شود.

• الگوهای انتقال و شیوع:

مطالعات اپیدمیولوژی مولکولی بینش هایی در مورد منشا و الگوهای انتقال وسیع جغرافیایی 1 HIV ارائه داده است. جوانان بین 15 تا 24 سال بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند و تخمین زده می شود که روزانه 6000 تا 7000 نفر مبتلا باشند که ٪95 آنها در کشورهای در حال توسعه هستند . مردان جوان یک چهارم بیماران HIV را تشکیل می دهند و به دلیل درگیر شدن در رفتارهای پرخطر در معرض HIV قرار دارند.

• مراحل عفونت و بار ویروسی:

پس از عفونت اولیه و افزایش موضعی در مخاط، سلول های آلوده به غدد لنفاوی محلی مهاجرت می کنند و باعث شیوع اولیه ویروس در سلول های T ساده بکر ( Native ) می شوند. عفونت ویروسی به سرعت توسط سلول های T به اندام های لنفاوی و  بافت های لنفاوی مربوط به روده، طحال و مغز استخوان منتقل می‌شود و بار ویروسی به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.

• عفونت دستگاه گوارش:

در مراحل حاد و اولیه، عفونت دستگاه گوارش، به طور خاص توسط ویروس تحت تأثیر قرار می گیرد، و باعث از بین رفتن بخش قابل توجهی از سلول های T + CD4 و + 8CD  می شود. این سلول‌ها هرگز به طور کامل بهبود نمی یابند، حتی با درمان ضد ویروسی. افرادی که در مرحله حاد عفونت قرار دارند، به دلیل بار  ( Load )ویروسی زیاد در خون و دستگاه تناسلی، در معرض خطر انتقال جنسی قرار دارند. پس از این مرحله، سطح سلول های T + CD4 بهبود می یابد و سلول های T + CD8 با بازیابی سریع به سطوح طبیعی باز می‌گردند.

• وضعیت نهفتگی و تنوع ژنتیکی:

بار ویروس در پاسخ به پاسخ ایمنی کاهش می یابد، اما هرگز به طور کامل تخلیه نمی شود و در یک عفونت پنهان و بدون علامت باقی می‌ماند.  در طول زمان نفهتگی، ویروس بر روی بافت های خارج عروقی، سلول های دندریتیک و سلول های حافظه + CD4 استراحت می کند. این وضعیت می تواند با کاهش تعداد سلول های T + CD4 و افزایش بار ویروسی ایجاد شود. با توسعه عفونت، تنوع ژنتیکی اچ آی وی به دلیل رونویسی معکوس مستعد خطا افزایش می‌یابد که به فرار از سیستم ایمنی بدن کمک می کند.

روش های پیشگیری از HIV

• پیش از قرارگیری در معرض ابتلا به HIV:

درمان زودهنگام افراد مبتلا به ایدز با استفاده از داروهای ضد ویروسی، تا ۹۶٪ از انتقال ویروس به شریک جنسی جلوگیری می‌کند. پیشگیری قبل قرارگیری در معرض ابتلا به HIV، با استفاده از داروهای ضد ویروسی مانند تنوفوویر برای برخی از گروه‌ها مؤثر است.

• پس از قرارگیری در معرض ابتلا به HIV:

استفاده از داروهایی چون زیوودوودین تا ۴۸ الی ۷۲ ساعت پس از قرارگیری در معرض خون (از طریق تزریق سرنگ) یا ترشحات تناسلی آلوده‌شده به ویروس، خطر ابتلا به عفونت HIV را تا پنج برابر کاهش خواهد داد. برنامه های درمانی فعلی معمولا Zidovudine یا Tenofovir / Emtricitabine برای درمان استفاده می شود و می توانند خطر ابتلا را تا حد زیادی کاهش دهد.

• انتقال از مادر به کودک:

اگر تغذیه شیر تنها توسط مادر فرزند انجام شود، دوره پیشگیری طولانی مدت ضد ویروسی به نوزاد، خطر انتقال را کمتر خواهد کرد. این دوره شامل استفاده از داروهای ضدویروسی در دوران حاملگی و بعد از زایمان است و ترجیحاً باید به جای شیردادن از شیشه مخصوص شیر (بطری مخصوص کودک ) استفاده بشود.

بازدارنده های ماکرومولکولی

ماکرومولکول های آنیونی مختلف از طریق تعامل با گلیکوپروتئین ها می‌توانند از اتصال 1 HIV به 4CD  جلوگیری کنند. توانایی این ماکرومولکول‌ها به عنوان یک روش پیشگیرانه در آزمایش‌های بالینی مختلفی مورد بررسی قرار گرفته‌است. با این حال، نتایج در انسان به اندازه مدل‌های حیوانی امیدوارکننده نبوده و برخی از این ماکرومولکول‌ها ممکن است خطر افزایش عفونت HIV را به همراه داشته باشند. به عنوان مثال، سولفات سلولز، به دلیل تخریب اپیتلیوم واژن، خطر افزایش عفونت HIV را نشان داده‌است.

• تکنولوژی نانو و بازدارنده‌ها:

در حال حاضر، بازدارنده های ماکرومولکولی مبتنی بر فناوری نانو در آزمایشات بالینی مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. بیشتر اقدامات ابتکاری در طراحی حلقه واژینال با تلاش برای گسترش حلقه های واژینال میکروب‌کش، به منظور پیشگیری از انتقال جنسی HIV انجام شده‌است.

• مهار عفونت HIV:

مهارکننده های هیستون دی استیلاز، به منظور مهار عفونت 1 HIV در ماکروفاژهای جداشده از مونوسیت‌ها با فعال سازی 1 SAMHD نشان داده‌شده‌است.

• آنتی‌بادی‌های مونوکلونال:

16HJیک آنتی بادی مونوکلونال است که از سلول‌های حافظه B افراد آلوده‌شده به HIV جدا می‌شود و می‌تواند نزدیک به ۴۰ درصد از جدایه‌های  HIV را خنثی کند.

• رتروسایکلین‌ها و آنتی بادی‌های تک زنجیره‌ای:

رتروسایکلین ها (نوعی آنتی بیوتیک متعلق به کلاس تتراسایکلین) از ایجاد شکل بسته‌ی مارپیچی 6 تایی (Six-Helix )HIV  که برای هم جوشی ویروسی مورد نیاز است، جلوگیری می کنند. 9 Mنمونه ای از قطعات آنتی بادی تک زنجیره ای است که در برابر HIV اولیه در شرایط in vitro موثر هستند. مولکول 36 M نمونه ای از آنتی بادی زنجیره سنگین است که فعالیت خنثی سازی بیشتری را در برابر جدا شده‌های اولیه  HIV در مقایسه با قطعات آنتی بادی تک زنجیره ای نشان می دهد.

نوکلئیک اسید درمانی

تشخیص “مکانیسم تداخل (RNAi) “ RNA باعث تحول اساسی در پایگاه ها یا زمینه های مختلف مانند دارو شده‌است. RNAi از ساختار RNA برای ترغیب تخریب mRNA در یک توالی خاص استفاده می‌کند. در سال های اخیر، تلاش های چشمگیری برای ایجاد ساختارهای RNAi برای پیشگیری از HIV با تجویز موضعی انجام شده‌است.

انتقال اچ آی وی از طریق گیرنده های مختلف سلولی از میزبان انجام می شود.  بنابراین، siRNA ها می‌توانند با هدف قراردادن گیرنده‌های سلولی، از ابتلا به HIV جلوگیری کنند. اگرچه ، تحویل دارو RNAi چالش های مختلفی دارد، بار آنیونی siRNA به طور قابل توجهی جذب سلولی آنها را مهار می کند .

• پیشرفت در تحویل دارو

پیشرفت در شیمی و تحویل دارو برای siRNA های درمانی به غلبه بر موانع مختلف در برابر پیشرفت بالینی آنها کمک کرده است . کارایی انتقال و سمیت سلولی نانوذرات، مهمترین پارامترهایی هستند که برای تحویل siRNA فرض می شوند. در میان نانو حامل های مختلفی که برای انتقال siRNA در شرایط in vitro و in vivo استفاده می شود، کیتوزان (Chitosan) و مشتقات آن توجه بیشتری را برای درمان در بافت های خاص مانند ریه ها و روده بزرگ جلب کرده اند.

 فناوری نانو برای پیشگیری از HIV

با توجه به ابتکار ملی فناوری نانو، فناوری نانو به عنوان ابزاری نویدبخش در پیشگیری و درمان HIV شناخته می‌شود. این فناوری می‌تواند به بهبود تحویل داروهای ضد ویروسی، افزایش اثربخشی درمان و کاهش سمیت کمک کند. در سال های اخیر، مطالعات مختلف اساساً بر استفاده از فناوری نانو برای بهبود اثربخشی درمانی و هدف قراردادن روش های ضد ویروسی متمرکز شده‌اند.

• نقش فناوری نانو در بهبود تحویل داروهای ضد HIV

توانایی آنها در ترکیب، حفاظت و جذب داروهای ضد اچ آی وی که از راه خوراکی تجویز نمی شوند، یعنی الیگونوکلئوتیدها ،  به طور قابل توجهی، فراهمی زیستی مولکول های مختلف را بهبود می بخشد. استفاده از سیستم های نانوذرات برای تحویل داروهای ضد رترو ویروسی می تواند به ویژه برای تحویل هدفمند، به ویژه سلول هایی که مستقیماً در ویروس نقص ایمنی انسانی ( HIV )نقش دارند، مفید باشد.

• کاربردهای نوین فناوری نانو در درمان عفونت HIV

کاربرد فناوری نانو در پزشکی امکانات و تسهیلات فراوانی را در درمان HIV فراهم می‌کند. سیستم های مبتنی بر فناوری نانو می توانند بر سیستم های انتقال دارو تأثیر بگذارند و ویژگی های دارو را بهبود بخشند. آنها همچنین می توانند اثربخشی درمان را افزایش و سمیت دارویی را کاهش دهند.

• سیستم‌های نانوذرات: ابزاری برای هدف‌گیری سلول‌های T +CD4

در عفونت HIV، سلول های T +CD4 اهداف مهمی برای ویروس هستند. این باعث تحریک تعدادی از استراتژی های مبتنی بر نانوذرات شده‌است تا فاکتورهای اصلاحی مانند siRNA ضد ویروسی یا داروهای ضد رترو ویروسی را به سلول های T + CD4 برای جلوگیری از تکثیر HIV منتقل کنند. نانوذرات لیپیدی محصور کننده داروی ضد رترو ویروسی ایندیناویر با استفاده از پپتیدهایی که گیرنده مشترک 4 CD را شناسایی می کنند، در سلول های T + CD4 هدف قرار گرفتند. پیش تصفیه سلول های T + CD4 با نانوذرات چربی هدف، منجر به کاهش تعداد سلول های آلوده با نانوذرات چربی غیر هدف در شرایط آزمایشگاهی شد.

•  فناوری نانو و ژن درمانی

ژن درمانی مبتنی بر فناوری نانو روشی برای درمان اچ آی وی از طریق قراردادن یک ژن در یک سلول است که با عفونت یا تکثیر ویروسی مرتبط است. از ترکیبات دیگر مبتنی بر اسید نوکلئیک می توان برای تداخل در تکثیر ویروس استفاده کرد.

• تأثیر siRNA دندریمر بر سرکوب تکثیر ویروس HIV

مجموعه siRNA دندریمر، بهترین بازده را در سلول های تک هسته ای خون محیطی آلوده به HIV بدون هیچ گونه سمیت سلولی نشان داد و siRNA را از تجزیه در ارائه RNase حفظ کرد.

• انتقال ایمن ژن‌ها در درمان HIV: دستاوردهای دانشگاه کالیفرنیا

دندریمر در موش ها مورد بررسی قرار گرفت و انتقال کارآمد siRNA از طریق سد خونی مغزی مشاهده شد. دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس نشان داده‌اند که انتقال ژن مشتق‌شده از سلول در افراد مبتلا به HIV ایمن و فعال است.

• تکنیک‌های نوین در ژن درمانی HIV: از siRNA تا نوکلئازهای Finger Zinc

تحویل خاص siRNA های 4 CD منجر به پاسخ RNA بدون عوارض جانبی مانند سمیت سلول یا تحریک ایمنی می شود. تحویل siRNA  مبتنی بر آنتی بادی نشان داد ژن gag می تواند تکثیر اچ آی وی را در سلول های T اولیه سرکوب کند.  روش دیگر ژن درمانی، غیرفعال کردن مداوم 5CCR  توسط نوکلئازهای finger   Zinc است.

•  فناوری نانو و واکسن

 نانوذرات نه تنها تحویل آنتی‌ژن بهبودیافته را مهیا می‌کند بلکه در ایمنی اولیه نقش بسزایی دارند.  استفاده از نانوذرات در ساختار واکسن مزایایی دارد  که در زیر به آن اشاره می‌شود:

• نقش نانوذرات در تقویت آنتی‌ژن‌ها

نانوذرات می توانند آنتی ژن های جذب شده را تقویت کند و خود به عنوان یک آنتی ژن عمل کند .  آنها همچنین می توانند از ویژگی های عوامل بیماری زا مانند ویروس ها تقلید و پاسخ های ایمنی سازگار و ذاتی را القا کنند.

• مزایای نانوذرات در واکسن‌ها

به دلیل سطح خاص و عملکرد بالا ، آنها به عنوان حامل های آنتی ژن برای تقویت پردازش و ارائه آنتی ژن استفاده می شوند. این مشخصات نانوذرات منجر به هدف‌گیری سلول موثر و آزادسازی کنترل‌شده آنتی ژن‌ها شده‌است. نانوذرات می توانند نیمه عمر اکثر واکسن‌ها را افزایش دهند.

• تاریخچه تحقیقات واکسن HIV با نانوذرات

اولین تلاش برای دستیابی به آنتی ژن های اچ آی وی با استفاده از لیپوزوم‌ها، نزدیک به دو دهه پیش گزارش شد.  از آن زمان، تأثیر ویژگی‌های مختلف از جمله اجزای لیپوزوم، روش‌های ساخت، آنتی‌ژن HIV، مسیر تجویز و نوع کمکی برای گسترش واکسن‌های HIV لیپوزومی بررسی‌شده و تحقیقات هنوز در جریان است.

• نانوذرات پلیمری: گزینه‌ای برای تحویل واکسن

نانوذرات پلیمری به دلیل داشتن برخی ویژگی های جذاب از جمله سازگاری زیستی، قابل پیش بینی بودن، تجزیه بیولوژیکی، پایداری، اصلاح آسان و سطح و ایمنی، مورد توجه فراوان در تحویل واکسن هستند. سیستم‌های تحویل مبتنی بر پلیمر برخی از مزایا مانند انتشار پایدار، محافظت از آنتی ژن محصور در برابر تخریب آنزیمی، تحویل هدفمند و تأثیرات کمکی را نشان داده‌اند. برخی از نانوذرات پلیمر برای تولید واکسن های مخاطی برای انتقال آنتی ژن ها دنبال شده‌اند. از نانو ذرات کربن به دلیل سازگاری زیستی بالا، به عنوان ترکیب دیگری برای دارو و واکسن استفاده می شود. آنها می توانند سطح پاسخ IgG را نیز افزایش دهند.

نانومواد برای پیشگیری و درمان HIV

• لیپوزوم ها: حامل‌های وزیکولی نانو

لیپوزوم‌ها حامل های وزیکول هستند که از دو لایه فسفولیپید و یک هسته آبی تشکیل شده‌اند. آنها به عنوان حامل دارو مناسب هستند.

• ساختار و عملکرد لیپوزوم‌ها

شایان ذکر است که هسته آبی برای نگهداری داروهای آب دوست بهتر است، در حالی که دو لایه فسفولیپید داروهای آبگریز و آمفی فیلیک را حفظ می کنند. بعلاوه، آنها برای عوامل ضد ویروسی بسیار مفید هستند زیرا توسط سیستم رتیکولواندوتلیال گرفته‌می‌شود و به سرعت از جریان خون خارج می‌شود.

• تاریخچه و تحقیقات در زمینه لیپوزوم‌ها

لیپوزوم ها اولین نمونه هایی بودند که توسعه یافتند و همچنین دارای طولانی ترین سابقه تحقیق در بین نانو حامل های تجاری هستند. اندازه لیپوزوم ها می تواند در محدوده 80 نانومتر – 10 میکرومتر باشد که به روش تهیه و ترکیب بستگی دارد.

• ویژگی‌ها و کاربردهای لیپوزوم‌ها

بسیاری از مطالعات، شرح مفصلی از ترکیبات لیپوزوم، روش های ساخت، انواع لیپوزوم ها، خصوصیات بیوفیزیکی، خصوصیات و کاربردهای آنها را ارائه می دهند. مشخصه لیپوزوم ها برای شناسایی سریع سلول های فاگوسیتیک کبد و طحال و تجمع آنها در لیزوزوم ها برای افزایش پیشگیری و درمان بیماری های مختلف عفونی مورد استفاده قرار گرفته‌است.

• فرمولاسیون‌های لیپوزومی و کاربردهای دارویی

اولین فرمولاسیون لیپوزومی که به بازار داروسازی جهان معرفی شد، لیپوزوم حاوی دوکسوروبیسین  ( doxorubicin )به نام RDoxil بود. وجود پلی اتیلن گلیکول ( PEG ) در سطح این لیپوزوم باعث افزایش نیمه عمر دوکسوروبیسین می شود. بطور کلی مشخص‌شده که لیپوزوم‌های فلورسانس دارای برچسب کاردیولیپین، تقریباً 24 ساعت پس از تجویز intrauterine در حفره واژن موش‌ها حفظ می‌شوند و فرمولاسیون لیپوزومی هیچ عارضه ای ندارد.

• مزایای فناوری نانو در ارائه داروهای ضد HIV

به طور کلی فناوری نانو مزایای زیادی در ارائه داروهای ضد HIV دارد. برخی از رویکردهای پزشکی نانو برای درمان بیماران با طیف گسترده ای از شرایط استفاده می شود.

• تأثیر نانوذرات در درمان و پیشگیری از HIV

مطابق با نتایج منتشرشده از مدل های بالینی و حیوانی، تأثیر نانوذرات در درمان و پیشگیری از HIV را می توان با رویکردهایی مانند تحویل دارو، ژن درمانی و واکسن درک کرد. استفاده از نانوذرات در درمان و پیشگیری از HIV  را می توان به یک شمشیر دو لبه تشبیه کرد.

چالش‌ها و محدودیت‌ها

در آینده، تحقیقات بالینی مبتنی بر ذرات نانو باید موارد مختلفی از جمله توسعه مدل های فارماکودینامیکی و فارماکوکینتیک را در موقعیت های مختلف، پایداری نانوذرات و تعامل با بافت ها و سلول ها در نظر بگیرد. استفاده از این فناوری در روند درمان، محدودیت ها و چالش هایی دارد که باید برطرف شوند و تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است. همچنین می توان از نانوذرات برای درمان بیماری های مرتبط با ایدز مانند سندرم بورکیت استفاده کرد. نهایتا، فناوری نانو فرصت های جالبی را برای زمینه های درمانی پیشرفته و پیشگیری از HIV فراهم می کند.

نتیجه‌گیری

فناوری نانو به عنوان یک رویکرد نوین در درمان HIV، فرصت‌های قابل توجهی برای بهبود کیفیت زندگی بیماران و افزایش کارایی درمان‌ها فراهم می‌آورد. با این حال، چالش‌های زیادی از جمله پایداری نانوذرات، ایمنی و هزینه‌های تولید وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. با سرمایه‌گذاری بیشتر در تحقیق و توسعه، می‌توان از پتانسیل‌های این فناوری به طور مؤثر استفاده کرد و درمان HIV را به یک مرحله جدید و موفق‌تر سوق داد. در نهایت، ترکیب فناوری نانو با درمان‌های موجود می‌تواند افق‌های جدیدی را در عرصه مبارزه با HIV و بهبود سلامت عمومی بگشاید.

منبع:

سعیدی، محمد، مهرانفر، فاطمه، امیدی، شقایق، احسانی، فاطمه زهرا، و پژند، امید. (1399). جنبه های بیولوژیکی و کاربردهای بالینی نانوذرات در درمان و پیشگیری از HIV. مجله میکروب شناسی پزشکی ایران، 14(6 )، 521-524.