اندومتریوز

اندومتریوز

اندومتریوز:

اندومتریوز (endometriosis) یک بیماری مزمن است که در آن بافتی مشابه با بافت داخلی رحم (اندومتر) در خارج از رحم رشد می‌کند. این بافت می‌تواند بر روی تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و دیگر اعضای لگن رشد کند و گاهی اوقات حتی به نواحی دورتر نیز گسترش یابد.

علائم:

  • درد: یکی از شایع‌ترین علائم، درد شدید در ناحیه لگن، به ویژه در زمان قاعدگی است.
  • قاعدگی نامنظم: ممکن است قاعدگی‌ها طولانی‌تر و شدیدتر شوند.
  • مشکلات باروری: اندومتریوز می‌تواند به مشکلات باروری منجر شود.
  • درد در طول رابطه جنسی: برخی زنان ممکن است در حین یا بعد از رابطه جنسی درد داشته باشند.
  • سایر علائم: شامل درد هنگام ادرار کردن یا مدفوع کردن، خستگی و مشکلات گوارشی.

درمان:

درمان اندومتریوز می‌تواند شامل داروها، هورمون‌درمانی یا جراحی باشد. انتخاب درمان بستگی به شدت علائم و تمایل فرد به بارداری دارد. درمان اندومتریوز به شدت علائم و نیازهای فرد بستگی دارد. روش‌های درمانی معمولاً به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: درمان‌های دارویی و درمان‌های جراحی. در زیر به برخی از روش‌های موثر اشاره می‌شود:

۱. درمان‌های دارویی
  • داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی: (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، برای کاهش درد و التهاب.
  • هورمون‌درمانی: شامل استفاده از قرص‌های ضد بارداری، چسب‌های هورمونی یا داروهای پروژسترون که می‌توانند رشد بافت اندومتریوز را کاهش دهند.
  • آگونیست‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین : (GnRH) این داروها تولید هورمون‌های جنسی را کاهش می‌دهند و می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند.
  • داروهای استروئید: شامل بتامتازون، دگزامتازون، هیدروکورتیزون، پردنیزولون برای کاهش التهاب و علائم.
۲. درمان‌های جراحی
  • جراحی برای حذف بافت اندومتریوز: در این روش، جراح بافت‌های غیرطبیعی را از نواحی آسیب‌دیده برمی‌دارد. این روش می‌تواند به کاهش درد و بهبود باروری کمک کند.
  • هیسترکتومی: در موارد شدید، ممکن است هیسترکتومی (برداشتن رحم) به عنوان آخرین راه‌حل توصیه شود.
۳. درمان‌های مکمل
  • فیزیوتراپی: برای کاهش درد و بهبود عملکرد لگن.
  • طب سوزنی: برخی افراد از طب سوزنی برای کاهش درد استفاده می‌کنند.
  • تغذیه و تغییر سبک زندگی: تغذیه مناسب و ورزش منظم می‌تواند به بهبود وضعیت عمومی و کاهش علائم کمک کند.

ان استیل سیستئین (N-acetylcysteine یا NAC) در درمان اندومتریوز: ان استیل سیستئین، یک مکمل است که معمولاً به عنوان یک آنتی‌اکسیدان و همچنین برای درمان برخی اختلالات تنفسی و کبدی استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر، برخی تحقیقات نشان داده‌اند که NAC می‌تواند در درمان اندومتریوز مؤثر باشد.

مزایای احتمالی NAC در درمان اندومتریوز:

  • کاهش التهاب: NAC به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی خود می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
  • بهبود باروری: برخی مطالعات نشان داده‌اند که NAC می‌تواند به بهبود کیفیت تخمک‌ها و باروری در زنان مبتلا به اندومتریوز کمک کند.
  • کاهش سایز اندومتر: مطالعات نشان داده که مصرف سه ماه NAC، میتواند به کاهش سایز اندومتر در خانم های مبتلا به اندومتریوز کمک شایانی کند.
  • کاهش تومورمارکر CA125: این تومور مارکر علاوه بر شرایط اندومتریوز، اغلب بر روی سطح سلول های مبتلا به کنسر تخمدان و سینه ظاهر می شود. لذا کاهش این تومور مارکر توسط NAC، سبب پیشگیری از ابتلا به این دو نوع کنسر می شود.
  • کاهش درد: برخی بیماران گزارش داده‌اند که مصرف NAC به کاهش دردهای مرتبط با اندومتریوز کمک کرده است.

به طور کلی: ان استیل سیستئین می‌تواند به عنوان یک گزینه مکمل در مدیریت اندومتریوز در نظر گرفته شود، اما باید در کنار سایر درمان‌ها و تحت نظر پزشک استفاده شود.

اثر N-استیل سیستئین بر دردهای مرتبط با اندومتریوز، کاهش اندازه اندومتریوم تخمدان و نتایج باروری

اثر N-استیل سیستئین بر دردهای مرتبط با اندومتریوز، کاهش اندازه اندومتریوم تخمدان و نتایج باروری

اثر N-استیل سیستئین (NAC) بر دردهای مرتبط با اندومتریوز، کاهش اندازه اندومتریوم تخمدان و نتایج باروری

اندومتریوز اختلالی است که در آن بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم (اندومتر) در خارج از محدوده رحم رشد می‌کند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بافت اندومتر روی تخمدان‌ها، روده و بافت‌های پوشاننده لگن رشد می‌کنند.این مطالعه بر روی بیماران 18 تا 45 سال با مشکل اندومتریوز که درمان هورمونی انجام نمی‌دهند و همچنین باردار نیستند، انجام شد. بیماران به صورت دوز 600 میلی‌گرم ان-استیل سیستئین (NAC)، سه قرص در روز، سه روز متوالی در هفته و به مدت سه ماه تحت درمان قرار گرفتند.

نتایج

  • کاهش درد: درمان با ان-استیل سیستئین، درد مرتبط با اندومتریوز و همچنین باعث کاهش اندازه اندومتریوم تخمدان میشود. میزان دیسمنوره (قاعدگی دردناک)، دیسپارونی (آمیزش جنسی دردناک) و CPP (درد مزمن لگنی) کاهش یافت و مصرف داروهای ضد درد نیز کاهش پیدا کرد. این امر به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی ان-استیل سیستئین می‌باشد.
  • کاهش CA125: سطح سرمی Ca125 کاهش یافت. CA125 به عنوان یک تومورمارکر بر روی سطح اغلب سلول‌های سرطان تخمدان ظاهر می‌شود. کاهش آن در سرم خون سبب کاهش ریسک ابتلا به سرطان تخمدان می‌شود و در اندومتریوز نیز به دلیل افزایش تکثیر بیش از اندازه سلول‌های اندومتر، کاهش این مولکول سبب کاهش ضخامت و اندازه اندومتر می‌گردد.
  • کاهش اندازه اندومتر: مطالعه نشان داد که درمان با ان-استیل سیستئین به مدت سه ماه سبب کاهش قابل توجهی در ضخامت اندومتر تخمدان می‌شود. این امر از طریق مکانیسم مهار آنزیم تیروزین کیناز انجام شده و همین موضوع سبب تحریک تمایز سلول‌های اندومتر (تغییر ژن ناسالم به سالم) و کاهش تکثیر غیرمعمول آن می‌گردد.

مکانیسم عمل

ان-استیل سیستئین ماده‌ای است ضد سرطان و آنتی‌اکسیدان که سبب تمایز سلول‌ها به جای تکثیر بیش از اندازه آن‌ها می‌گردد. این ماده به دلیل داشتن یک گروه تیول آزاد (SH)، سبب برداشتن رادیکال‌های آزاد و پاکسازی بدن از اکسیدان‌ها می‌شود. از سوی دیگر، ان-استیل سیستئین می‌تواند وارد سلول شود و با اسیدهای آمینه اسید گلوتامیک و گلایسین واکنش دهد و سبب افزایش گلوتاتیون آزاد به عنوان یک آنتی‌اکسیدان و ضد التهاب قوی شود.

نکات مهم

  1. ان-استیل سیستئین پیش‌ساز گلوتاتیون است. گلوتاتیون از سه اسید آمینه سیستئین (موجود در ان-استیل سیستئین)، گلوتامیک اسید و گلایسین تشکیل شده است.
  2. گلوتاتیون یک آنتی‌اکسیدان قوی است که ترکیبات سمی دارای رادیکال آزاد معمولاً با آن ترکیب شده و از بدن خارج می‌شوند.

نتیجه‌گیری

استفاده از ان-استیل سیستئین می‌تواند به عنوان یک درمان ایمن و موثر برای کاهش ضایعات اندومتریوز و درد مرتبط با آن در بیماران به دنبال بارداری پیشنهاد شود. این درمان در کاهش علائم درد مرتبط با اندومتریوز، کاهش سطح سرمی CA125 و کاهش اندازه اندومتر موثر است و استفاده از آن در شرایط بارداری بدون اثرات جانبی است.

منبع

Anastasi E, Scaramuzzino S, Viscardi MF, Viggiani V, Piccioni MG, Cacciamani L, Merlino L, Angeloni A, Muzii L, Porpora MG. Efficacy of N-Acetylcysteine on Endometriosis-Related Pain, Size Reduction of Ovarian Endometriomas, and Fertility Outcomes. Int J Environ Res Public Health. 2023 Mar 7;20(6):4686. doi: 10.3390/ijerph20064686. PMID: 36981595; PMCID: PMC10048621.